پیدایش صوت از امواج است مثل تارهای صوتی و همینطور باند یک player که توسط دستگاه آنالوگ ضبط میشه که کامپیوتر این امواج را شناسایی نمیکنه و احتیاج به کد باینری داره که همان ۰ و ۱ است که اینجاست که موسیقی digital بوجود میاد که همین دیجیتال دارای انواع کد گذاری ها است. اما این بحث ها یکمی قدیمی است الان دیگه با وجود playerهای کوچک قابل حمل نقل، نباید دیگه وقت را گذراند و از همینجا بحث فشرده سازی را شروع میکنیم. در فشرده سازی هر چه نرخ انتقال بیشتر باشد کیفیت بالاتری را هم به شما میدهد. کاربرانی که از mp3 استفاده میکنند از نرخ ۱۲۸ کیلو استفاده میکنند که ما تفاوتها را روی همین نرخ ها بیان میکنیم.

MP3 امروزه باید گفت یه فرمت کهنه و قدیمی است و اگر چه هنوز بسیار محبوب و معروف است که شاید بخاطر قدیمی بودن آن است، ولی با رفتن کیفیت به اوج فشرده سازها همه نیز باید پیشرفت کنند. فرمتهای جدید که جایگزین شدند را معرفی میکنم البته آنها هنوز به اندازه mp3 معروف نیستند ولی لااقل کیفیت بالاتر از mp3 دارند و همینطور دستگاههای player حتی موبایل ها هم دیگه از اینها پشتیبانی میکنند. چند فرمت محبوب مهم و همینطور اصل کاری که AAC است را در آخر به عنوان جایگزین معرفی میکنم و استفاده و encode کردن آنهم یاد میدم.

VQF:
اول نگاه میکنیم که چرا تا الان بعضی از فرمتهای معروف از mp3 شکست خوردن و یا اگر نخوردند جایگاه mp3 را پیدا نکردند! اگر تاریخچه ای نگاه کنیم فرمتی مثل VQF آمد که mp3 را از بین ببرد به آن قاتل mp3 میگفتند ولی در آخر بجای اینکه mp3 را برچیند خودش برچیده شد چون که شرکتها زیر بار نرفتند این فرمت را پشتیبانی کنند چون کدگذاری کردن آن بسیار کند بود و encod کردن آن وقت زید نیز میگرفت ولی به هر حال یه vQF با نرخ ۹۲ کیفیت بالاتر از mp3 128 داشت.

ogg:
از قدیم این فرمت یادمه در jet audio پشتیبانی میشد و هنوزم میشه ولی در صورتیکه کمتر فایل صوتی را مشاهده میکنید که این فرمت را داشته باشه ولی چرا ogg هنوز از بین نرفته بخاطر قابلیت open source بودنش است یه فایل صوتی متن باز که کاملا رایگان است و هر کاری دوست داشتید میتونید با این انجام دهید و باید گفت نسبت به mp3 هم کیفیت بالاتری داره. ogg 110 کیلو از یه mp3 128 کیلو حجم کمتر و کیفیت بالاتری هم داره و بالاخره با پیشرفته تر شدن playerها برای خودش بخاطر متن باز بودن جایگاهی پیدا میکنه.

MOV:
مطمئن هستم در quick time آنرا دیده اید یه کدگذاری Qdesign که قرار بود جای mp3 را بگیرید ولی باز موفق نشد mp3 از خانواده mpeg است و تا الان خیلی ها به رقابت با mp3 بلند شدند ولی باز نشد و mov هم یکی از اینها بود که quick time هنوز سعی بر مبارزه داره ولی بزرگترین ضعفی که داره کدگذاری کند آن است که mp3 را قدرتمند تر نشون میده. اگر شما یه آهنگ را به mp3 تبدیل کرده باشید مطمئنا به سرعت تبدیل پی بردید. اماشما از چه نرم افزاری برای تبدیل به mp3 استفاده میکنید؟ علی مختاری شخصا نرم افزار musicmatch juckbox را به شما پیشنهاد میده.

حالا از اینجا به بعد میپردازم به فرمتهای اصلی و یکمی بیشتر راجع بهشون صحبت میکنیم که اولین مورد wav است.

wav:
این فرمت درواقع فشرده ساز نیست wav محصول مشترک IBM و Microsoft است که روی ویندوز ۹۵ بصورت پیشفرض استفاده شد که کم کم محبوبیتش باعث شد که تمام موسقی های اصلی خود ویندوز مثل موزیک لوگو و welcome و shutdown و دنگ و دونگی که ویندوز میکند همه از این فرمت هستند و تمام نرم افزارهای تحت ویندوز این فرمت را بخوبی میشناسند. اما wav که بالاترین کیفیت را دارد شما میتونید یک cd audio را به wav تبدیل کنید بدون افت کیفیت و اینرا باید در نظر داشته باشید که wav درسته که کیفیت مثل همان cd audio را ذخیره میکند ولی حجم آن نیز کم نمیشود و حجمی برابر با همان cd audio دارد. در اول گفتم که مبنا کیفیت cd audio است البته نه mp3 که به cd audio تبدیل شده بلکه از نوع اورجینالش. و دیگر قابلیت اینکه wav را میشه به هر نوع فرمتی تبدیل کرد.

real Audio:
3 نرم افزار مولتی مدیا هستند که حتما باید روی یه ویندوز نصب باشند. اولی که خود media player است دومی real player و سومی quick time است. اگر این ۳ را روی سیستم داشته باشید در اینترنت و کارهای مولتی مدیا و پخش موزیک و ویدئو به مشکل نمیخورید. real یه فرمت بسیار ارزنده با حجم خیلی کم و کیفیت مطلوب است که دیگه الان اکثرا برای یه فرمت مخصوص اینترنت میشناسندش. کدگذاری روی فایل بصورت کاملا فشرده که حجم قابل توجهی از آن کم میکند. و مهمتر اینکه real network از آن کاملا پشتیبانی میکند و طی این سالها هنوز این فرمت را بهینه میکند و هنوز جایگاه خودش را حفظ کرده.

WMA:
فرمتی کاملا شناخته شده برای کاربران ویندوز ولی متاسفانه با وجود چنین فرمتی برای ویندوز، بعضی از کاربران آنرا نمیشناسند و از mp3 برای ذخیره سازی فایل استفاده میکنند. wma بدون شک بهترین و انعطاف پذیرترین فرمت صوتی است که توسط مایکروسافت ارائه شده و اکثر layer ها از آن پشتیبانی میکنند. این فرمت حتی در نرخ انتقال پائین خوب عمل میکنه و یه نرخ ۶۴ کیلو wma برابر با ۱۲۸ mp3 است. مایکروسافت با گنجاندن آن در ویندوز آنرا بسیار محبوب کرده برای ذخیره سازی cd audio روی هارد دستگاه خودتون کافیه که مدیا پلیر را باز کنید و به قسمت RIP بروید. و همینطور تنظیمات RIP را میتونید در option مدیا پلیر تغییر بدید و نرخ آنرا بالاتر بگذارید.

مدیا پلیر ویندوز درحال rip کردن.

MP3:
mp3 که قبل از معرفی آن اول رقبا را نام بردیم توضیح مختصری راجع بهش میدم که این فایل از خانواده mpeg و نوع کدگذاری ۳ است. که سالهاست در حال پادشاهی است ولی به تازگی در حال کهنه شدن است و فرمانروایی خود را دارد از دست میدهد. بالاخره دیر یا زود کاربران mp3 با استفاده از دیگر فرمتها متوجه ضعف آن میشود mp3 که کدگذاری سریعی دارد با حذف کرد قسمتهایی از فایل و صدا در موسقی حجم آنرا کم میکند درواقع mp3 برای فشرده سازی مجبور است که اینکار را بکند و این حذف کردن ]نگ در باندهای بزرگ شاید به چشم نیاید ولی کاربران حرفه ای موزیک که بعضی از آنها از هدفون نیز استفاده میکنند میتونند براحتی با هدفون تشخیص بدهند که کیفیت چقدر پائین است.
درواقع دستگاههایی که با نام mp3 player در بازار عرضه میشند لازم نیست حتما با آنها mp3 play شود و این دستگاهها از فرمتهای مختلفی استفاده میکنند که شما نیز از فرمتهای بهتر از mp3 با حجم کم میتونید استفاده کنید که یکی از این فرمتها AAC است.