اگر برنامه نویس وب هستید، لابد خبر دارید که این روزها همه درباره Ajax صحبت می‌کنند. بعضی معتقدند Ajax یکی از ارکان فنی موج جدیدی است که به Web 2.0 معروف شده است. بعضی از سایت‌های بزرگ مانند یاهو و گوگل هم‌اکنون Ajax را به خدمت گرفته‌اند، انجمن‌ها و تریبون‌های آنلاین مملو از مقالات و اظهارنظرهای مربوط به Ajax است و همزمان تلاش‌های وسیعی در جریان است تا این فناوری جدید همچنان به صورت اپن سورس باقی بماند و انحصاری نشود.

Ajax چیست؟

واژه Ajax با تلفظ <ای‌جکس> یا <ای‌ژاکس> سرنام عبارت Asynchronous JavaScript and XML و به معنی <ترکیب نامتقارن جاوا اسکریپت و> XML است. ماهیت صفحات وب و پروتکل HTTP به گونه‌ای است که به طور معمول وقتی درحال وب‌گردی هستیم، به ازای هر کنش و واکنش میان ما و سایتی که در حال کار با آن هستیم، کل یک صفحه وب از نو بارگذاری و تازه‌سازی ( refresh ) می‌شود.

ای‌جکس فناوری جدیدی است که تغییر محسوسی را در این سناریو به وجود می‌آورد؛ به این ترتیب که به جای بارگذاری مجدد کل صفحه، فقط قسمتی تغییر می‌کند که قرار است اطلاعات جدید را به نمایش درآورد و کلیه عملیات ارسال اطلاعات و دریافت نتایج در پشت صحنه انجام می‌شود. در نتیجه هیچ‌گاه صفحه سفید و خالی وب در فواصل کنش و واکنش‌های هنگام کار با مرورگر دیده نمی‌شود و احساسی مشابه تجربه کار با یک نرم‌افزار دسکتاپ به کاربر دست می‌دهد.

جادوی ای‌جاکس چیزی نیست جز یک فکر بکر و آن هم ترکیب کردن جاوا اسکریپت و XML در قالب یک موجود ‌نرم‌افزاری جدید. اصطلاح Ajax را اولین بار کارشناسی از شرکت Adaptive Path به نام جسی جیمزگرت در مقاله‌ای با عنوان <ای‌جکس؛ رهیافت جدیدی در برنامه‌های تحت وب> مطرح کرد و خیلی سریع مورد استقبال گسترده برنامه نویسان وب در سراسر جهان قرارگرفت. اعتقاد عمومی این است که تاریخچه به‌کارگیری تکنیک مذکور به پیدایش نرم‌افزار Outlook WebAccess و استفاده از فرمان XMLHttpRequest که مایکروسافت ابداع کرده و در نرم‌افزار اینترنت اکسپلور به‌کار رفته است، برمی‌گردد. اما امروزه اغلب مرورگرهای مهم و شناخته‌شده (از جمله فایرفاکس) از آن پشتیبانی می‌کنند و دیگر یک فناوری محدود به اینترنت اکسپلورر نیست.