علی (ع) نخواست شمشیر بردارد و حق خویش را به زور تصاحب کند، کسانی که در تاریخ زندگی آن حضرت پژوهش کرده‏اند، در می‏یابند که امام به دو دلیل دست به شمشیر نبرد:
نخست، آن که آن حضرت در یاران خود آمادگی لازم برای چنین کاری نمی‏یافت. زیرا آنان چنین اقدامی را نوعی ماجرا جویی تلقی می‏کردند.
دوم، آن که آن حضرت بیم آن را داشت که کسانی که هنوز پرتو ایمان در دلهایشان نفوذ نکرده بود از اسلام روی گردان شوند و به راه ارتداد کام نهند.
علی (ع) خود در مناسبت‏های مختلف به همین دو عامل اشاره کرده است. آن جا که می‏فرماید: پس به رسول خدا (ص) عرض کردم اگر خلافت را از من بگیرند، باید چه کنم؟
فرمود: اگر یارانی یافتی به سوی آنان بشتاب و با ایشان جهاد کن و گرنه اقدامی مکن و خونت را پاس‏دار تا در حالی که مظلوم واقع شده‏ای، به من ملحق گردی.(120)