در جنگ خیبر وضع حساسی در روزهای اول آن بوجود آمده بود و یک حالت شکستی در میان مسلمانان پیدا شده بود و روحیه‏ها به علت عقب نشستن عمرو ابوبکر در جنگ ضعیف شده بود، و بر عکس روحیه دشمن بسیار قوی گردیده بود و اسلام در مخاطره بود. شب بود پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: فردا علم را به دست کسی می‏دهم که خدا او را دوست دارد و من هم او را دوست دارم و او نزد من و خدا را دوست دارد. صبح فردا امیرالمؤمنین (علیه‏السلام) از چشم درد شدیدی اظهار ناراحتی می‏کرد، پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم، علی (علیه‏السلام) را خواست و با آب دهانی که به چشمهای علی (علیه‏السلام) مالید چشمان آن حضرت خوب شد. پیامبر علم را به دست علی (علیه‏السلام) داد، علی (علیه‏السلام) مهیای جنگ است لذا پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می‏خواهد نکته‏ای را به علی (علیه‏السلام) بگوید. علی (علیه‏السلام) سواره و پیامبر و علم در دست علی (علیه‏السلام) است و لشکر مهیای به میدان رفتن!
پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در این موقع فرمودند: یا علی (علیه‏السلام) الان ان یهدی الله بک رجلا خیر لک من الدنیا و ما فیها؛ یا علی! اگر خداوند بوسیله تو شخصی را هدایت کند برای تو از دنیا و آنچه در دنیاست بهتر است لذا پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: مهمتر از جنگ این است که یا علی (علیه‏السلام) تو بتوانی کسی را هدایت کنی و به راه مستقیم بیاوری (خیر لک من الدنیا و فیها) از دنیا و آنچه در دنیاست پاداشش بیشتر است.
علی (علیه‏السلام) پرچم سفید را برافراشت و در دست گرفت پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم به او فرمود:
جبرئیل همراه توست و پیروزی با توست خدا در دل آنان ترس و بیم افکنده است و بدان که آنان در کتاب خویش خوانده‏اند نام کسی را که مغلوبشان می‏سازد و آن نام در کتاب آنها ایلیا (علی) است چون به آنان رسیدی بگو! نام من علی است به اراده خداوند خوار خواهند شد. علی (علیه‏السلام) به میدان تاخت و نخست با بزرگ یهود که مرحب نام داشت روبرو شد و بعد از گفت و شنودی که شد سرانجام با تیغ شمشیر علی (علیه‏السلام) مرحب به زمین افتاد، یهودیان به درون قلعه فرار کردند و پناه گرفتند و در قلعه را نیز بستند، علی (علیه‏السلام) پشت در قلعه امد و آن در را که 20 نفر می‏بستند یک تنه از جا کند و بر روی خندقی که یهودیان برای جلوگیری از نفوذ مسلمانان کنده بودند افکند. آنگاه مسلمانان از روی آن گذشتند و به قلعه در آمدند... و پیروز شدند.(186)