پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم خود امین قریش بود لذا همه امانتهای آنها نزد پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم بود. لذا پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم وقتی مجبور به هجرت شد علی (علیه‏السلام) را جانشین مردم در مدینه کرد تا امانات خود را به صاحبانشنان برگرداند و قرضهای پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را بدهد، سپس دختران و زنانش را به مدینه برساند. پس از اینکه کفار قریش نزدیک سپیده دم به خانه رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم ریختند علی (علیه‏السلام) در رختخواب پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم دیدند با حالت آشفته پرسیدند: که محمد صلی الله علیه و آله و سلم کجاست؟ علی (علیه‏السلام) گفت: مگر من مأمور و مسئول نگهداری او بودم. آنها علی (علیه‏السلام) را با زد و خورد به مسجدالحرام بردند و اندکی بعد رها ساختند.(213)
علی (علیه‏السلام) پس از انجام سفارشات پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به همراهی فاطمه (مادر خود) و فاطمه (دختر پیامبر) و فاطمه (دختر زبیر) و دیگران به سوی مدینه به راه افتاد. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم 5 روز در محله قبا توقف کرد و فرمود: تا برادرم علی (علیه‏السلام) به من ملحق نشود وارد مدینه نمی‏شوم... در بین راه هشت تن از کفار مکه راه را بر علی (علیه‏السلام) بستند آنگاه جناج غلام حرب بن امیه راه را بر حضرت علی (علیه‏السلام) بست. حضرت به ایمن (پسرام ایمن) و ابو واقد دستور داد شترهای زنان را بخوابانند، آنگاه حضرت علی (علیه‏السلام) با جناح جنگید و او را دو نیم کرد، لذا مابقی کفار از ترس راه را بر حضرت باز کردند(214)... حضرت علی (علیه‏السلام) در آن، شب برای حفظ جان پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم با خطر مواجه بود چنانچه خود آن حضرت می‏فرماید:
‏وقیت بنفسی خیر من وطی الحصی - و من طاف بالبیت العتیق و بالحجر(215)‏
یعنی: با جان خدم بهترین کسی را که پا بر زمین نهاده و به کعبه و حجر اسماعیل طواف نموده نگهداری نمودم.
و در منزلت و شأن علی (علیه‏السلام) نیز خدای تعالی با فرستادن آیه شریفه و من الناس من یشری نفسه ابتغاء مرضات الله(216)
از جانفشانی مخلصانه علی (علیه‏السلام) قدردانی کرد.