روزی ابوالاسود دئلی خدمت علی (علیه‏السلام) رسید، دید آن حضرت به فکر فرو رفته است. ابوالاسود می‏گوید: به آن حضرت عرض کردم: یا امیرالمؤمنین درباره چه چیزی فکر می‏کنید؟ فرمود: در شهر شما شنیدم کسی قرآن را غلط می‏خواند می‏خواهم کتابی درباره ریشه‏های ادبیات عربی پدید آورم.
عرض کردم: اگر این لطف را بفرمایید ما را زنده کرده‏اید و زبان عربی برای ما باقی خواهد ماند ابوالاسود می‏گوید: پس از چند روز وقتی به حضور امام رسیدم صحیفه‏ای را به من داد که در آن نوشته بود: بسم الله الرحمن الرحیم کلام عرب سه قسم است: اسم و فعل و حرف.
اسم چیزی است که از مسمی خبر می‏دهد، فعل از حرکات...
سپس به من فرمود: دنبال آن را بگیر و چیزهایی که به نظرت می‏رسد بر آن اضافه کن.
سپس ادامه داد: ای ابوالاسود: اسم‏ها نیز سه نوع هستند: ظاهر و مضمر و چیزی که نه ظاهر است و نه مضمر.
ابولاسود گفت: از سخنان حضرت چیزهایی گرد آوردم و به نظر حضرت رساندم از جمله حروف ناصبه بود (انّ،انّ،لیت، لعل و کان) وقتی حضرت این حروف را دید فرمود: چرا لکن را ترک کردی؟ عرض کردم: در ردیف اینها به شمار نمی‏آورم. حضرت فرمود: چرا در ردیف آنهاست. باید آن را نیز در ردیف آنها ذکر کنی.(528)