انوشیروان از شاهان مشهور ساسانی است که حدود 50 سال قبل از هجرت بر سراسر ایران حکومت می‏کرد. بوذر جمهر فیلسوف معروف مدتی وزیر او برود و شخصی بنام جمیل مدتی کاتب او بود.
پس از مرگ انوشیروان، جمیل عمر طولانی کرد تا آن هنگم که علی (علیه‏السلام) به خلافت رسید در سال 36 هجری هنگامی که علی (علیه‏السلام) همراه سپاه خود به جنگ خوارج به سوی سرزمین نهروان در حرکت بود از نزدیکی مدائن گذشت و با پیرمود سالخورده‏ای که همان جمیل منشی انوشیروان بود ملاقات کرد در این ملاقات علی (علیه‏السلام) از جمیل پرسید: یک انسان چگونه باید باشد؟ و چگونه زندگی کند؟ جمیل گفت: لازم است که دوست کم و دشمن زیاد داشته باشد!
علی (علیه‏السلام) فرمود: ای جمیل سخن تازه‏ای می‏گویی؟ با اینکه همه مردم می‏گویند دوست بسیار بهتر است.
جمیل گفت: آن گونه که مردم می‏گویند صحیح نیست زیرا دوست بسیار موجب تکلیف سخت در راه ادای نیازهای آنها می‏شود و انسان نمی‏تواند آن گونه که سزاوار است از ادای حق دوستان بر آید، و در مثالهای آمده: بسیاری ناخدایان کشتی موجب غرق کشتی خواهند شد.
علی (علیه‏السلام) پرسید: بسیاری دشمن چه سودی دارد؟ جمیل گفت: دشمن که بسیار شد انسان لحظه مراقب خود هست تا خطا و لغزش نکند لذا خود را از گزند دشمن حفظ کند و اگر انسان در چنین حالت مراقبت و کنترل باشد برایش بهتر است.
امام علی (علیه‏السلام) این سخن او را پسندید و آن را زیبا خواند.(532)