معاویه مرد ناشناسی را خدمت حضرت علی (علیه‏السلام) فرستاد تا سوالاتی که پادشاه روم از او پرسیده بود و از آن حضرت سؤال کند، آن مرد چون به کوفه آمد با حضرت صحبت کرد و حضرت فهمید که او فرستاده معاویه است. آنگاه فرمود: خدازاده هند جگرخوار را بکشد که چه اندازه خود و همراهانش گمراهند خدا او را بکشد... بعد فرمود: حسن و حسین علیهم السلام و محمد را نزد من بیاورید آنها آمدند آنگاه حضرت به مرد شامی گفت: ای برادر شامی این دو فرزند رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم هستند و این فرزند من است از هر کدام می‏خواهی مسائل خود را بپرس. آن شامی گفت: از این (یعنی حسن (علیه‏السلام)) سؤال می‏کنم و سؤال کرد:
1- میان حق و باطل چقدر فاصله است ؟
2- میان آسمان و زمین چقدر فاصله است؟
3- میان مشرق و مغرب چقدر فاصله است؟ این لکه بی‏نوری که در ماه است چیست؟
4- قوس و قزح چیست؟
5- کهکشان چیست؟
6- نخستین آبی که بر روی زمین جاری شد کدام است؟
7- نخستین چیزی که روی زمین به جنبش در آمد چیست؟
8- آن چشمه که ارواح مؤمنان و مشرکان بدان مأوی دارند کدام است؟
9- مؤنث چیست؟
10- آن ده چیزی که هر کدام از دیگری سخت‏تر است چیست؟
امام حسن (علیه‏السلام) در پاسخ وی فرمود: ای برادر شامی، میان حق و باطل چهار انگشت فاصله است آنچه به چشم خود دیدی حق است و با گوش خود بیهوده و باطل بسیار می‏شنوی و اما میان آسمان و زمین به اندازه دعا و آه ستمدیده و مد بصر فاصله است...
میان مشرق و مغرب یک روز حرکت خورشید است، خورشید را هنگام طلوع و غروب ببین در می‏یابی، و اما این کهکشان همان شکافهای آسمان است که محل نزول آب سیل آسای طوفان نوح بوده‏اند و اما قوس و قزح آنکه نباید قزح بگویی زیرا قزح شیطانست ولی آن قوس الله است و امان از غرق شدن است و اما لکه سیاه روی ماه بدرستی که نور ماه مانند نور آفتاب بوده ولی خداوند آنرا محو و تاریک کرده چنانچه در قرآنش (729) فرمود: آیت شب را محو کردیم و آیت روز را روشن ساختیم و اما نخستین چیزی که روی زمین روان شد وادی دلس بود (یعنی وادی ظلمت) و اول چیزی که روی زمین جنبید درخت خرما بود.
و اما چشمه‏ای که ارواح مؤمنان در آن جمع هستند چشمه‏ای است بنام سلمی و اما آن چشمه‏ایکه ارواح کفار در آن جمع‏اند چشمه‏ایست بنام برهوت و اما مونث آن آدمی است که معلوم نیست زن است، یا مرد، لذا باید تا هنگام بلوغ او، در انتظار ماند اگر زن است پستان برآورد و اگر مرد باشد ریش در آورد... .اما آن ده چیزیکه از یکدیگر سخت‏ترند، آن است که خداوند سنگ را سخت‏تر آفرید و سخت‏تر از سنگ آهن است، و سخت‏تر از آهن آتش است، و سخت‏تر از آتش آب است، و سخت‏تر از آب ابر است، و سخت‏تر از ابر باد است و سخت‏تر از باد ملک است و سخت‏تر از ملک، ملک الموت است، و سخت‏تر از او مرگ است و سخت‏تر از او فرمان خداوند است(730)