عبدالرحمن بن ملجم لعنة الله، از باقیمانده‏های خوارج نهروان بود، او که از کوفه فرار کرده بود، طبق توطئه‏ای که با همدستان خود، در مکه، طرح آن را به عهده گرفته بود مخفیانه به کوفه آمد، و سرانجام صبج شب نوزدهم ماه رمضان چهلم هجرت ضربت خود را بر فرق مقدس علی (علیه‏السلام) وارد ساخت (که علی (علیه‏السلام) بستری شد و شب 21 همان سال به شهادت رسید) ابن ملجم لعنة الله پس از ضربت زدن پا به فرار گذاشت، یکی از مسلمانان که از قبیله همدان بود و ابوذر نام داشت، او را دنبال کرد، به او رسید سپس لباس ابن ملجم را که در دست داشت، بر سر او انداخت، و آنگاه او را به زمین زد و شمشیرش را از دستش گرفت، و او را نزد امیرمؤمنان علی (علیه‏السلام) آورد. وقتی که چشم علی (علیه‏السلام) به ابن ملجم لعنة الله افتاد، فرمود: ‏النفس بالنفس‏ (این جمله در آیه 45 سوره مائده آمده و منظور قصاص قتل است که قاتل باید به قتل برسد). سپس فرمودند: اگر من از دنیا رفتم، همانگونه که او مرا کشت، او را به قتل برسانید، و اگر از این ضربت، سالم ماندم، رأی خود را خواهم داد. ابن ملجم لعنة الله (این خبیث ناپاک) گفت: سوگند به خدا، من این شمشیر را به هزار دینار خریده‏ام و با هزار درهم زهر، آنرا مسموم نموده‏ام، در این صورت اگر این شمشیر به من خیانت کند (یعنی باعث قتل نشود) نفرین بر آن باد.
مردم او را از کنار بستر علی (علیه‏السلام) دور کردند و از شدت ناراحتی نسبت به او با دندانهای خود، گوشت بدن او را بریده بریده می‏کردند و می‏گفتند: ای دشمن خدا، این چه کاری بود که کردی؟ تو امت محمد صلی الله علیه و آله و سلم و سلم را به عزا نشاندی تو بهترین انسان‏ها را کشتی.
او خاموش بود، سخنی نمی‏گفت: او را بزندان افکندند. سپس مردم به حضور امیرمؤمنان (علیه‏السلام) آمده و با احساسات پر شور عرض کردند: ما گوش بفرمان شما هستیم، هر گونه فرمان دهی، همان را در مورد این دشمن خدا (ابن ملجم) اجرا می‏کنیم، چرا که او باعث هلاکت امت و تباهی دین شده است.
علی (علیه‏السلام) فرمود: اگر زنده ماندم، رأی خود را خواهم گفت، و اگر از دنیا رفتم با او همانگونه رفتار کنید که با قاتل پیامبر، رفتار می‏شود. نخست او را بکشید، سپس بدنش را با آتش بسوزانید. پس از شهادت علی (علیه‏السلام) به امر امام حسن (علیه‏السلام) او را کشتند و سپس ام هیثم که از زنان قهرمان طایفه نخع بود پیکر ناپاک او را به آتش کشید.(749)