هنگامی که آیت الله فضل الله را در برابر ازدحام جمعیت تماشاچی از مخالف و موافق، به پای چوبه دار آوردند، آن پیر مرد زنده دل به کمک دیگران روی چهار پایه‏ای که زیر دار بود، ایستاد و مطالبی گفت و به دنبال گفتارش فرمود: محاکمه من و شما مردم بماند پیش پیغمبر اکرم محمد بن عبدالله (ص)...هنوز صحبتش تمام نشده بود که یوسف خانارمنی (از سرداران شهربانی )بگونه خفت باری، عمامه را از سر شیخ گرفت و به طرف جمعیت پرتاب کرد، عجیب اینکه در هماندم، مردمی که دسترسی داشتند، در آن قسمت از میدان که عمامه افتاده بود، مردم عمامه را گرفتند برای تبرک ریز ریز نمودند، و سعادتمند کسی بود که به ریزه‏های آن پارچه، دست یافته بود، گوئی به فیض عظیمی رسیده است!.
مردم از اینکه یک عالم بزرگ را با سر برهنه به پای دار آورده‏اند و در چند قدمی مرگ قرار داده‏اند، زارزار می‏گریستند.
ولی این گونه دوستی، دوستی سطحی است، اگر مردم دوست حقیقی بودند، و آگاهی داشتند، همانجا شورش می‏کردند، و می‏توانستند تا حد بسیار از جنایات روشنفکر نمایانی که حکومت را بدست گرفته بودند جلوگیری کنند(226).
شیخ شهید، همین معنی را دریافته بود، لذا در آن لحظات آخر عمر، نگاهی به سرتاسر میدان، به آنهمه جمعیت کرد و آهسته گفت: هذا کوفه الصغیره: این صحنه نشانگر کوفه کوچک است.
است جمله، تشبیه عجیب شیخ شهید به بی وفائی مردم کوفه نسبت به امام حسین علیه‏السلام بود، و یک توبیخ عمیق نسبت به مردمی بود که بی تفاوت و تماشاچی بودند(227).
جلال آل احمد در وصف نهضت شیخ فضل الله می‏گوید:
... من نعش آن بزرگوار را بر سر دار، همچون پرچمی می‏دانم که به علامت استیلای غرب زدگی، پس از دویست سال کشمکش، بر تام سرای این مملکت برافراشته شد(228).
یعنی این جنایت، بر اثر غرب زدگی اتفاق افتاد، و جنازه شیخ شهید، پرچمی است که نشانگر این واقعیت است، و پیام می‏دهد که بر ضد غرب زدگی قیام کنید، آری همان روشنفکر نمایان و لیبرالهای غرب زده مانند تقی زاده‏ها، با اینکه بظاهر با سلطنت سلاطین قاجار، مخالف بودند، و موجب سقوط محمد علی شاه از سلطنت شدند، و خود را فاتحان تهرانلقب دادند، ولی مثال آنها مثال ابو مسلم خراسانی بود، که با بنی امیه جنگید تا بنی عباس را بروی کار آورند، آنها بخاطر اینکه شیخ شهید آیت الله فضل الله نوری، مشروطه مشروعهرا می‏خواست نه مشروطه غربی، که قوانینش از غرب گرفته شده است، او را به شهادت رساندند، و امروز ما باید توجه کامل داشته باشیم تا جمهوری اسلامی، از اسلامیت، تهی نگردد، و روشنفکر نمایان عرب زده، به دور آن نیایند.