بِسْمِ اللّهِ الْرَّحْمنِ الْرَّحیمْ‏
احمد بن محمد بن احمد خوارزمی معروف به «ابوریحان بیرونی» حکیم و ریاضیدان و طبیب و ستاره‏شناس همعصر ابوعلی سینا بود، و بین این دو دانشمند بزرگ اسلامی قرن چهار و پنج، نامه‏های علمی فراوان رد و بدل می‏شد. و بحثهای فراوان تحقق یافت.
او در سرزمین «بیرون» (قلعه‏ای در شمال خراسان قدیم داخل حدود خوارزم) به دنیا آمد، و چهل سال در شهرها و بلاد هند مسافرت نمود و مدتی در «خوارزم» (یکی از قسمتهای شمال خراسان) سکونت گزید و بیشتر به ریاضی و تاریخ و علم نجوم اشتغال داشت، و کتابهائی نگاشت که از آنها کتاب «الاثار الباقیه عن القرون الخالیه» و کتاب «التفهیم» است.
او اشتیاق بسیار به تحصیل علوم داشت و همواره قلم در دستش، و چشمش به کتاب و قلبش پر از اندیشه بود و در تمام روزهای سال، اشتغال به علم و دانش داشت جز دو روز یکی عید نوروز، دوم عید مهرگان (16 مهر ماه).
حکایت شده بعضی از اصحابش به حضورش آمد، دید در بستر مرگ قرار گرفته و سخت ناراحت است، در همین حال ابوریحان به او گفت: مسأله ریاضی «جدات هشتگانه» را برایم چگونه بیان کردی، اینک بروشنی بیان کن، او گفت: اکنون در این حال؟!
بیرونی گفت: «آقا جان آیا اگر من از دنیا بروم و این مسأله را بدانم بهتر از این نیست که در حالی بمیرم که آن مسأله را ندانم؟».
عیادت کننده گوید: مسأله را برایش بیان کردم، و پس از چند لحظه از دنیا رفت و من که هنوز به خانه‏ام نرسیده بودم در راه صدای گریه از خانه او بلند شد که ابوریحان از دنیا رفت (وی بسال 430 قمری وفات نمود).