بِسْمِ اللّهِ الْرَّحْمنِ الْرَّحیمْ‏
زید فرزند امام سجاد (ع) از مردان نمونه تاریخ است که در همه ابعاد اسلامی مانند: عرفان، زهد، جهاد، شجاعت، علم، فقاهت، بیداری، و هجرت و... پس از امامان، بی نظیر بود، قابل ذکر است که در نگین انگشتر او که خط فکری او را نشان می‏داد نوشته شده بود اصبر توجر اصدق تنجح: «استقامت کن تا به پاداش آن برسی، و راستگو باش تا نجات یابی،».
مادر او کنیز بود و «حوراء» یا «غزاله» نام داشت، زید بسال 66 در سن 55 سالگی بر ضدّ طاغوت زمانش، هشام بن عبدالملک قیام کرد و سرانجام به شهادت رسید، از سخنان او است: «سیزده سال قرآن را با تدبر خواندم، چیزی در قرآن بهتر از آگاهی و عبادت نیافتم...».
جالب اینکه قبل از تولد زید، از ناحیه پیامبر (ص) و علی (ع) خبر از ولادت او و سپس انقلاب او و کیفیت شهادت او و نام و نشان او داده بودند، و به این ترتیب در ذهن امام سجاد (ع) ترسیمی از زید بود که در آینده رهبر انقلاب می‏شود.
تا اینکه: طبق معمول، امام سجاد (ع) پس از اذان صبح، نماز صبح را خواند و مشغول تعقیب گردید، و عادت آنحضرت این بود که تعقیب نماز را تا طلوع آفتاب ادامه می‏داد، در این هنگام خبر آوردند که خداوند پسری به آنحضرت عنایت فرموده است.
امام سجاد (ع) به اصحاب خود رو کرد و فرمود: «این کودک را چه نامی بگذارم؟» هر کسی نامی گفت، حضرت قرآن طلبید، قرآنی را به آنحضرت دادند، به قرآن تفأل زد، آیه اول صفحه اول، این آیه آمد: وفضل الله المجاهدین علی القاعدین اجراً عظیماً: «خداوند، مجاهدان را بر نشستگان به پاداش بزرگ برتری داد» (نساء - 95)
بار دیگر قرآن را گشود، این بار در آغاز صفحه اول قرآن، این آیه آمد:
ان الله اشتری من المؤمنین انفسهم و اموالهم بانّ لهم الجنة یقاتلون فی سبیل الله فیقتلون و یقتلون وعداً علیه حقاً فی التوراة والانجیل والقرآن و من اوفی بعهده من الله فاستبشروا ببیعکم الذی بایعتم به ذلک هو الفوز العظیم:
«خداوند جان و مال مؤمنان را در برابر بهشت، خریداری کرده، مؤمنانی که در راه خدا می‏جنگند و یا خود کشته می‏شوند و این وعده قطعی در تورات و انجیل و قرآن است، کیست که باوفاتر از خدا در انجام وعده‏اش باشد، پس شما در این معامله‏ای که کرده‏اید به خود مژده دهید که این پیروزی سعادت بزرگ است» (توبه - 111).
امام سجاد (ع) این دو آیه را در ذهن خود بررسی کرد و دید هر دو در مورد جهاد و ایثار در راه خدا است، و از آن ترسیمی که در مورد «زید»، رسول خدا و علی (ع) فرموده بود که در صلب امام سجاد پدید می‏آید، نتیجه گرفت این کودک همان زید است آنگاه مکرر به حاضران، فرمود: سوگند به خدا این فرزند همان «زید» است، و نام او را زید گذاشت.