بِسْمِ اللّهِ الْرَّحْمنِ الْرَّحیمْ‏
در جریان عاشورای حسینی و سپس اسارت اهلبیت (ع) از کربلا به کوفه و از کوفه به شام مقرّ سلطنت یزید، از نکات جالب اینکه سخنرانیهای حضرت زینب (ع) و امام سجاد (ع) و عکس‏العملهای حماسی و معقول اهلبیت (ع) موجب شد که زمینه سوءظن شدید مردم شام بر ضد حکومت ظالمانه یزید، و شورش برای براندازی این حکومت ننگین به وجود آید.
کار به جائی رسید که یزید - همانکسی که در آغاز بخاطر قتل حسین (ع) شراب می‏خورد و عربده می‏کشید، اظهار پشیمانی کرده و رسماً می‏گفت: «ابن مرجانه (عبیدالله بن زیاد) باعث فاجعه عاشورا است، نه من، خدا «ابن مرجانه» را لعنت کند، من چنین دستوری به او نداده بودم...».
و از آن پس یزید برای سرپوش گذاشتن بر جنایات خود، دستور داد مأمورین، با اسیران اهلبیت رفتار نیک داشته باشند و خودش نیز در ظاهر با آنها برخورد نیک داشت، او می‏خواست با این ترفندها، خشم مردم را فرو نشاند، و موضوع را لوث کرده و عادی نشان دهد.
اما حضرت زینب (ع) و امام سجاد (ع) پیام‏رسانان خون پاک شهیدان، هشیار بودند، وقتی یزید به آنها گفت: شما صاحب اختیارید که در شام بمانید یا به مدینه بروید، آنها گفتند: ما نخست می‏خواهیم به ما اجازه دهید در شام، برای شهدای عزیزمان، سوگواری کنیم، یزید اجازه داد، اهلبیت لباسهای سیاه پوشیدند و هفت روز در شام، اقامه عزاداری کردند، قریش و بنی‏هاشم و بعضی دیگر در این مجلس شرکت می‏نمودند، و همین عزاداری و نوحه‏سرائی، یک عامل دیگر برای بیداری هر چه بیشتر مردم بود و دسیسه‏های یزید را در مورد سرپوش گذاشتن بر جنایت خود، افشا می‏کرد.
یزید، برای اینکه باز با ترفند دیگری، مردم را نسبت به خود خوشبین کند، هنگام خروج اهلبیت (ع) از شام به سوی مدینه، دستور داد، محملها را با پارچه‏های زربفت و فاخر، آراستند و خواست وارثان عاشورا را با زرق و برق (همچون یک کاروان سلطنتی) روانه مدینه کند، تا دلسوزی و رقّت و احساسات مردم نسبت به خاندان پیامبر (ص) و در نتیجه بدبینی آنها به حکومت ننگین یزید، کاملاً برطرف گردد.
اما این ترفند نیز با پیشنهاد حضرت زینب (ع) خنثی گردید، آنحضرت این پیشنهاد را رد کرد و فرمود: ما عزادار هستیم و محملها را سیاه پوش کنید حتی یزید شخصاً نزد اهلبیت (ع) آمد و عذرخواهی کرد، و اموالی برای مخارج آنها حاضر کرد و گفت: «اینها عوض آنچه به شما از مصائب رسیده».
حضرت ام‏کلثوم (ع) فرمود: «ای یزید چقدر حیاء تو اندک است، برادران و اهلبیت مرا کشته‏ای، که جمیع دنیا ارزش یک موی آنها را ندارد، اینک می‏گوئی اینها عوض آنچه من کرده‏ام ».
به این ترتیب نیرنگهای یزید، یکی پس از دیگری خنثی شد و نقشه‏های موزیانه او نقش بر آب گردید، و تا آنجا که ممکن بود، اسیران کربلا، نسبت به ظالم، نه تنها انعطاف نشان ندادند بلکه در هر فرصتی به افشاگری بر ضد او پرداختند.