رسول گرامی صلی الله علیه و آله در بیماری آخرین خود به بلال دستور داد که مردم را در مسجد جمع کند. مردم به مسجد آمدند. خود حضرت در حالی که سخت بیمار بود وارد مسجد شد و به منبر تشریف برد. پس از حمد و ثنای الهی از زحمات خود برای مردم بیان نمود و فرمود:
- یاران! من برای شما چگونه پیامبری بودم؟ آیا همراه شما نجنگیدم؟ آیا دندان پیشینم شکسته نشد؟ پیشانی‏ام شکسته نشد؟ آیا خون بر صورتم جاری نگردید و محاسنم با خون رنگین نشد؟ آیا متحمل سختیها نشدم و سنگ بر شکم نبستم تا غذای خود را به دیگران بدهم؟
اصحاب عرض کردند:
- راستی چنین بودید. چه سختیها کشیدید ولی تحمل کردید و در راه نشر حقایق از هیچ گونه تلاش و کوششی کوتاهی نفرمودید. خداوند بهترین اجر و پاداش را به شما مرحمت کند.
آن گاه پیامبر فرمود:
- خداوند عالم، سوگند یاد نموده که از ظلم هیچ ظالمی نگذرد. شما را به خدا هر کس حقی بر من دارد و یا به کسی ستم روا داشته‏ام حقش را بگیرد. چون قصاص در این دنیا نزد من بهتر از کیفر آن دنیاست که آن هم در مقابل فرشتگان و پیامبران انجام خواهد گرفت.
در این هنگام مردی به نام سوادة بن قیس از آخر مجلس برخاست و عرض کرد: یا رسول الله! پدر و مادرم به فدایت! وقتی که از طائف برگشتی، من به پیشوازتان آمدم. شما بر شتر غضبای خود سوار بودی و عصای ممشوق به دست داشتی. همین که عصای را بلند کردی که بر شتر بزنی به شکم من خورد. نفهمیدم از روی عمد بود یا خطا.
فرمود: به خدا پناه می‏برم. هرگز عمداً نزده‏ام.
سپس فرمود:
- بلال! به منزل فاطمه برو و عصای ممشوق را بیاور. بلال از مسجد بیرون آمد و در کوچه‏های مدینه فریاد می‏زند: مردم! هر کس حق و قصاصی بر گردن دارد، پیش از روز قیامت پرداخت کند و اکنون پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله خود را در معرض قصاص قرار داده و حقوق مردم را پیش از روز رستاخیز می‏پردازد. بلال در خانه فاطمه علیها السلام را زد و به ایشان گفت:
- پدرت عصای ممشوق را می‏خواهد.
فاطمه علیها السلام فرمود:
- بلال! پدرم عصای ممشوق را برای چه می‏خواهد؟ امروز نیازی به عصا نیست. زیرا پدرم این عصا را در روزهای سفر همراه خود می‏برد.
بلال گفت:
- ای فاطمه! آیا نمی‏دانی که اکنون پدرت در بالای منبر است و با مردم خداحافظی می‏کند.
فاطمه علیها السلام فریاد کشید و اشک از دیدگانش فرو ریخت و فرمود:
- ای وای از این غم و اندوه! ای پدر! پس از تو چه کسی به حال فقرا و بیچارگان می‏رسد و پس تو به که پناه برند؟ ای حبیب خدا! محبوب دلها سپس عصا را به بلال داد. بلال عصا را خدمت پیامبر گرامی رساند.
حضرت فرمود:
- آن پیرمرد کجاست؟
- پیرمرد از جا برخاست و گفت:
- این منم یا رسول الله! پدر و مادرم به فدایت.
فرمود: جلو بیا و مرا قصاص کن تا راضی شوی.
پیرمرد: پدر و مادرم فدای تو باد. شکمت را باز کن!
پیامبر پیراهنش را از روی شکم کنار زد.
پیرمرد: اجازه می‏دهید لبهایم را بر شکم مبارکتان بگذارم و بوسه‏ای بردارم. حضرت اجازه داد. پیرمرد شکم پیامبر را بوسید و گفت:
- بار خدایا! با این عمل در روز قیامت از آتش جهنم به تو پناه می‏برم. پیامبر صلی الله علیه و آله: سوادة بن قیس! حالا قصاص می‏کنی یا می‏بخشی؟
سوادة: یا رسول الله بخشیدم.
پیامبر صلی الله علیه و آله: خدایا! سوادة بن قیس را ببخش، چنانکه او پیامبر تو، محمد را ببخشید. (7)