اسم من گل گاو زبان است
یکی از عجایب سلسله کوههای البرز که قله عظیمی چون دماوند دارد، پرورش چندین نوع گیاه دارویی است که اثر درمانی زیاد داشته و منحصراً در دامنههای این کوه به عمل آمده و در کوههای دیگر اثری از آنها نیست. چندی پیش جراید ایران از یکی از این گیاهان سخن گفتهاند و اثرات سحرآمیز آن را بیان داشتند و نوشتند که کارشناسان خارجی بذر این گیاه را به کشورهای دیگربرده و با کوشش فراوان نتوانستهاند آن را به عمل آورند، زیرا این گیاه جز در زادگاه اولیه خود، در جاهای دیگر سبز نمیشود. در همان موقع ما به اطلاع خوانندگان رساندیم که ایران عزیز ما از این مواهب و گیاهان ارزنده و مفید انحصاری زیاد دارد و بتدریج، خود را در زبان خوراکیها معرفی خواهند کرد. اسم من گل گاو زبان است ولی لسان الثور نیستم. هر چند در کتب قدیم به این نام آمدهام. اسم فرانسوی، انگلیسی، آلمانی، ترکی و غیره هم ندارم، چون در هیچ نقطهای از زمین جز دامنه کوههای البرز به عمل نمیآیم و با گیاه دیگری که در آذربایجان و شهرهای دیگر ایران و کشورهای دیگری میروید و به غلط به گل گاو زبان مشهور شده است، نسبتی ندارم و از شما میخواهم که مرا گل گاو زبان و او را گیاه گاو زبان صدا کنید، تا این اشتباهی که پیش آمده و در حدود چند قرن است که پزشکان و داروسازان را گمراه کرده است از بین برود. ما دو گیاه متفاوت هستیم که تنها گلهایمان کمی به هم شبیه است، و هیچگونه خواص مشترک نداریم و از نظر منافع طبی با هم متضاد میباشیم و گلهای من درشتتر از گلهای اوست.
من در ایران، و رقیب من در اروپا و امریکا شهرت زیاد داریم و پزشکان سنتی ایران در معالجه بسیاری از امراض از من استفاده میکردند و نتیجه میگرفتند. پزشکان جدید هم خواص رقیب مرا میدانستند و برای دستهای دیگر از امراض تجویز مینمودند و چون عطاران فرقی بین من و رقیب من قایل نبودند، ما را به جای هم میدادند، و به همین جهت معالجه آنها نتیجه نمیداد و محققین از اینکه خواص و منافع ما از بین رفته است در تعجب بودند. یکی از مترجمین، تمام فواید رقیب مرا ترجمه کرده و به من نسبت داده، سپس بر سبیل سئوال مینویسد: چرا ایرانیان فقط از گل گاو زبان استفاده میکنند؟... به برگ و شاخههای آن توجهی ندارند، در جواب ایشان باید بگوییم که گل گاو زبان، فقط گلش فواید طبی دارد، زیرا گیاهی که فرنگیها به او بوراش میگویند گل گاو زبان نیست.
باری، اکنون در برابر شما دو گیاه مختلف به یک اسم قرار دارند. این دو میخواهند در صحنه زبان خوراکیها خود را معرفی کنند و فواید و مضار خود را شرح داده و از شما بخواهند که به موقع از هر دوی آنها بهرهمند شوید.
صاحب کتاب تحفه در شرح گاو زبان چنین مینویسد: گل گاوزبان لاجوردی و شبیه گل انار بوده و تخم آن مستدیر و لعابی است و در کوههای دار المرز (البرز) کثیر الوجود است و گیاه دیگری که در اصفهان و بعضی از بلاد، گاو زبان میدانند مرماخوز است که گل آن لاجوردی و کوچک و مدور است. توضیح - مر نام قبیلهای از ساکنان شمال افریقاست که بذر چند گیاه دارویی را که یکی از آنها گیاه گاو زبان است به اسپانیا برده و در آنجا پرورش داده و استعمال آنها را در طب معمول داشتهاند. این گیاهان به اسامی مختلف مرماتوس، مرماهوس، مرمازا و مر ماخوز در کتب طبی قدیم وارد شده و خواص آنها تحقیق گردیده است. بعد از جنگهای صلیبی گیاه گاو زبان را از اسپانیا به اروپا آوردند و در آنجا کاشتند و چون در کتاب قانون ابو علی سینا از گل گاو زبان زیاد تعریف شده بود و این کتاب نیز مورد قبول و استناد استادان پزشکی اروپا بود، به همین جهت مورد توجه واقع گردید، ولی متأسفانه گیاه گاو زبان هیچیک از خواص گل گاو زبان اصلی را نداشته و در عوض منافع دیگری داشت که کم کم محققین اروپایی به آن پی بردند. از جمله معلوم شد که سر شاخه، گل و برگ این گیاه دارای مقداری شوره بوده، عرق و ادرار را زیاد میکند. در صورتی که در کتب طبی ایرانیان که در دانشگاههای اروپا تدریس میشد، چنین خواصی را به او نسبت نداده بودند.
نوشته شده توسط ( newsvaolds ) در چهارشنبه 30 اردیبهشت 1394
سلامـ .... ... ..
