اسم من زردک است. اسم برادرم که شما به آن هویج فرنگی لقب داده‏اید، گزر می‏باشد. برادر خوانده‏ای هم دارم به نام شقاقل که شما از مربای آن استفاده می‏کنید.
ما نه میوه هستیم و نه سبزی، بلکه از دسته هویج‏ها هستیم.
از آنجایی که ایرانیان قدیم در گیاه‏شناسی - پزشکی - دارویی و بالاخره غذاشناسی پیش قدم بوده‏اند، برای کلیه اصطلاحات علمی واژه‏ای مخصوص داشته‏اند و و این زبان برخلاف تصور بعضی‏ها بسیار وسیع و دامنه‏دار است، متأسفانه در اثر یک سلسله پیش آمدهای ناگوار این اصطلاحات علمی فراموش شده، و جای خود را به لغات خارجی داده است، یکی از این اصطلاحات علمی همین هویج است، اگر از شما بپرسند که شلغم یا چغندر و کلم میوه‏اند یا سبزی، جوابی ندارید، ولی اگر به لغت نامه‏های قدیم مثل برهان قاطع مراجعه نمایید با کمال تعجب مشاهده خواهید نمود که نوشته است هویجی است که آنرا در آش می‏ریزند و از این رو باید در نظر داشته باشید که در زبان فارسی به کلیه ریشهای خوراکی مثل انواع زردک - شلغم - چغندر - سیب زمینی - شیرین بیان - کلم سنگ و غیره، هویج می‏گویند و نام همانطور که در سطر اول گفتم، زردک و گزر می‏باشد که اعراب آنرا معرب کرده جزر نام گذاری کرده‏اند.
در بین سبزیها و گیاههایی که دارای منافع زیاد می‏باشند و به عنوان یک ماده خوراکی در آشپزی بکار می‏روند، مصرف من و گزر زیادتر است. ما را هم خام می‏خورند و هم پخته، و چون فصل معینی نداشته و همیشه در بازار پیدا می‏شویم، معادل مصرف نان خریدار داریم و با اینکه شیرین هستم، هیچگاه فاسد نشده - ترش و تند و تلخ و گس نمی‏شویم. ما در را در تمام آش‏ها - سوپ‏ها و انواع خوراکیهای ایرانی و فرنگی می‏توانید بریزید و از منافع سرشار ما بهره‏مند شوید، با ماها مربا و کمپوت هم می‏توانید تهیه کنید و پوره ما را هم به کودکان خود بخورانید، برادر من گزر از قدیم در بیابان‏های ایران بطور خودرو به عمل می‏آمد، و اکنون هم در اطراف ارومیه دربند تبریز - مرند - چالوس - دره هریرود - بلوچستان - مکران و لرستان دیده می‏شود، و با این وصف عنوان هویج فرنگی به او دادن دور از انصاف و حقیقت است!
ما انواع و اقسام زیاد داریم. نمونه‏های کوتاه - بلند - باریک - با سیخک - بدون سیخک. با رنگ‏های گوناگون از سرخ آتشین گرفته تا زرد طلایی و بنفش ظاهر می‏شویم. انواع ما وقتی وحشی بوده، و در بیابان و سرزمین‏های سخت و شخم نشده به عمل می‏آیند، سفت و سخت بوده، و سیخک میان آنها از چوب سخت‏تر است و به همین جهت برای انسان قابل مصرف نبوده و به درد علوفه می‏خورند. ولی همینکه از صحرا به بستان آمدیم، و ما را در زمین‏های شخم شده پرورش دادند، نرم و شیرین شده، و سیخک ما نیز از حالت چوبی خارج شده، قابل مصرف شدیم و اکنون هم هر قدر زمین زراعتی ما پوک‏تر باشد بهتر می‏توانیم رشد کرده و شیرین‏تر و آبدارتر شویم.
ما دوست جگر - زیادکننده نور چشم بوده شهوت را زیاد می‏کنیم و بر تعداد نطفه می‏افزاییم و آنرا برای تربیت جنین آماده می‏سازیم. کسانی که می‏خواهند خون کهنه از بدنشان رخت بربسته، مبتلایان به مرض قند، چربی خون، صفراوی مزاجها، و آنهایی که نمی‏خواهند در رشدشان اختلالی پیدا شود و همچنین زنان بارداری که آرزوی فرزند سالم و قوی زیبا دارند، مادرانی که می‏خواهند شیرشان زیاد شود، بدو شک غذایی بهتر از خانواده زردک پیدا نخواهند کرد. ما ادرار را زیاد می‏کنیم، با چربی خون که دشمن سرسخت جوانی است، می‏جنگیم و رنگ چهره را باز می‏کنیم، و برای مبتلایان به اسهال، غذای خوبی هستیم. قند ما نه تنها برای بیماران مبتلا به مرض قند ضرر ندارد، بلکه به علت داشتن انسولین گیاهی، درمان این مرض هستیم، ما قوه کشش عضلات را زیاد می‏کنیم، و برای بیماران کلیوی و مبتلایان به بادیامان (نفریت) دارویی بهتر از ما وجود ندارد.
ما در تنظیم عادت ماهانه بانوان نقش بسیار موثری داریم. ضمناً ما در تسکین درد سوختگی و آفتاب‏زدگی بسیار مؤثر است. تبهای عفونی معدی و روده‏ای، دل دردهای کهنه، دل درد اطفال و پیچش شکم کودکان، با خوردن ما تسکین پیدا می‏کند. مخلوط آب ریشه ما با شیر برای نرم کردن سینه بسیار نیکوست، و خلط را از بین می‏برد. به کسانی که صدایشان گرفته است، و مبتلایان به تنگ نفس و اختلالات ریوی توصیه کنید که حتماً به سراغ ما دو برادر بیایند. به کودکانی که دارای معده‏ای کار بهتر است یک وعده سوپ و یک وعده سوپ و یک وعده شیر مادر بدهید - آب مخلوط ما با کمی عسل و آب لیمو یک نوشابه مفرح و گوارا است.
در ترکیب ما هشتاد و هفت درصد آب زنده که به آسانی جذب یاخته‏های بدن می‏شود و وجود دارد. بین یک تا دو گرم درصد مواد سفیده‏ای و یک ماده فسفردار یعنی آنچه در زرده تخم مرغ است داریم و همین ماده است که غذای غدد شده و آنها را تقویت می‏نماییم، و نیز به علت همین اکسیر گرانبهاست که نیروی جنسی و جسمی و روحی را افزایش می‏دهیم.
ما دارای جوهری هستیم که در کبد تبدیل به ویتامین آ می‏شود، و با کمک این ماده می‏توانیم مقاومت مخاط و پوست را در برابر امراض جلدی زیاد کنیم، و از بثورات جلدی و اگزما و جوش غرور جلوگیری نماییم. ویتامین آ عامل رشد است، کمی این ویتامین سبب می‏شود که دهانه زخمها دیر بسته شود. شما برای رفع این نیازها می‏توانید از ما دو برادر استفاده کنید. مشروط بر اینکه، کبدی سالم داشته باشید، و در غیر اینصورت در اثر زیاده‏روی در خوردن ما دچار زردی و یرقان خواهید شد. ما زردک‏ها به علت داشتن ویتامین‏های آ و د اثر نیکویی در ساختمان غدد داشته و مصالح خوبی برای نوسازی یاخته‏ها هستیم، به اطفالی که می‏خواهند دندان در بیاورند، تا می‏توانید از سوپ ریشه ما بخورانید و یک تکه از ما را به عنوان بازیچه به دست آنها بدهید و سعی کنید که آنرا در دهان برده و با کمک آرواره‏ها آنرا بجوند و به این ترتیب هم خارش لثه‏ها از بین رفته و هم در آمدن دندان را آسان می‏نماید.
یکی دیگر از مواهب طبیعی که در نهاد ما به ودیعت گذاشته شده است، میزان آهن است که در من زردک هستم، چند برابر گزر می‏باشد. علاوه بر آهن ما دارای املاح سدیم - منیزیم - و کلسیم هستیم.
برای استفاده از آب ما، برای اینکه به طبع شما گوارا و مطبوع باشد و بوی علف ندهد، من به شما توصیه می‏کنم که همیشه آب ما را گرفته، چند قطره آب لیمو به آن اضافه کرده و مدتی در یخچال یا جای خنک بگذارید تا عوامل زنده‏ای که همراه با ریشه ما هستند میزان قند و صمغ آنرا بالا برده، نوشابه‏ای خوش بو و خوش طعم به شما تحویل دهند.
علاوه بر ریشه بذر ما نیز در طب قدیم مقامی والا داشته و آنرا در کتب پزشکی به نام دوقو ذکر کرده‏اند و فرنگی‏ها به آن دوکو می‏گویند. این بذر خواص ما را چندین برابر داشته و دارای چند نوع هورمون، مخصوصاً هورمون مردانه استروژن است که داروسازان در بدر به دنبال آن می‏گردند - این تخم مسقط جنین و بالاخره مانع بارداری است و برای جلوگیری از ازدیاد نفوس می‏تواند نقش مؤثری داشته باشد. ضد غش و مدر است در طب قدیم جهت درمان سرفه - سینه در مزمن، زیاد تجویز می‏شد. خوردن آن ضد گاز و نفخ معده است - سنگ‏های کلیه و مثانه را خرد می‏کند. زایمان را آسان می‏نماید. سستی و درد مفاصل را درمان می‏کند. برای سوزش معده و دل درد اطفال و استسقاء و شکم‏های طبلی داروی بسیار مفیدی است و حال اجازه بفرمایید عنان سخن را بدست برادر خوانده‏ام شقاقل داده، سخن را کوتاه نمایم.