اسم من اقحوان است، به من درخت مریم - بابونه‏ی گاوی هم می‏گویند. نوع بزرگ من که فرنگی‏ها به آن بابونه‏ی بزرگ می‏گویند، و در اکثر نقاط ایران مخصوصاً در شمال و فارس زیاد می‏روید. در لاهیجان - گنج نامه‏ی تبریز هم زیاد دیده می‏شود. تمام قسمت‏های من دارای اسانس و عطر است و خواص من شبیه بابونه‏ی رومی است که در اروپا می‏روید و در ایران دیده نشده است، عده‏ای کافوریه را نیز نوعی از من می‏دانند. بوی من کمی نامطبوع و تلخ است، گل من به رنگهای زرد و قرمز دیده می‏شود و تنها گلهای زرد مورد استفاده است. من چاق‏کننده و نیروبخش می‏باشم. کیسه‏ی صفرا را باز می‏کنم و عرق را زیاد می‏نمایم. خون را پاک می‏کنم و خون منجمد شده در مثانه و تهیگاه را از بین می‏برم، خوردن من برای زنان باردار خوب نیست، زیرا ممکن است باعث سقط جنین شوم. سنگهای داخلی را خرد کرده و از بین می‏برم، و دارای اثر ضد سم می‏باشم. جهت درد مثانه، ورم طحال، استسقاء و قراقرمعده و قولنج تجویز شده‏ام و با نمک مسهل خواب است، در طب سنتی ایران، جهت رفع بی‏خوابی پیران دستور داده‏اند که هر شب مقداری اقحوان و جومقشر و بابونه را مخلوط کرده و در آب شیرین بجوشانند و کمی روغن ایرسا داخل آن کرده، بر سر بمالند تا خواب آورد و چون خوردن من تولید قی صفراوی می‏کند، برای مالیخولیا و غش زیاد توصیه شده‏ام. خوردن هر روز یک مثقال از ریشه من جهت سرگیجه مفید می‏باشد. سرمه خشک شده من جهت تقویت طبقات چشم مفید بوده، جهت رفع تاریکی آن مفید است، آبریزش چشم را برطرف می‏کند و این خاصیت بیشتر در نوع کوچک من است.
ایرسا ریشه بنفشه رنگین کمانی است که خود را بعدا به شما معرفی خواهد کرد.