زبان خوراکیها ، من زالزالک هستم

من بچه‏ی زال، زالزالک هستم. در فارس به من کیل - در اصفهان به من کویچ - در تنکابن و مازندران، کرجیل می‏گویند. در کتب گیاه‏شناسی قدیم، لقب من زعرور بود و اکنون به زالزالک معروف شده‏ام، و این نام جدید از موقعی روی من گذاشته شد که فروشندگان دوره گرد، مرا بچه‏ی زال تصور کردند. در فارسی به میوه درخت سدر بستانی کنار و به نوع کوهی آن زال می‏گویند. و چون میوه‏های ما به هم شباهت دارند، و عده‏ای مرا بچه زال و زالزالک صدا کرده‏اند، ما دو میوه شبیه به هم بوده، و در خواص یکسان می‏باشیم. ولی هیچگاه با هم نسبت نداریم.
من یک میوه‏ی ایرانی هستم، ولی از قدیم علاوه بر ایران، در قسمت‏های معتدل اروپا و آسیا مرا کاشته‏اند.
در ایران فقط از میوه‏ی من استفاده می‏کنند، ولی در اروپا از گل من که مصرف داروسازی دارد، بیشتر بهره برداری کرده، و مجال میوه شدن را به نمی‏دهند. میوه من پیشقراول پاییز است، در آخرین روزهای فصل تابستان به بازار می‏آیم و برادر بزرگ‏تر من ازگیل، کمی دیرتر می‏رسد.
در کشاورزی معمولاً از تنه‏ی درخت‏های ما دو برادر به عنوان پایه برای پیوند میوه‏های شاداب استفاده می‏کنند، و بهترین نوع به اصفهان در نتیجه‏ی پیوند با درخت من به عمل می‏آید، میوه من و ازگیل هر دو خنک بوده، و دارای مقدار زیادی تانن هستیم. در اثر پیوند، خوب رسیده و شیرین می‏شویم. مرهم سینه و برطرف‏کننده التهاب معده و صفرا می‏باشیم، میوه نارس و غیر پیوندی ما دارای طعم گس بوده، رطوبت معده را جمع و اسهال را درمان می‏نماید.
در ایران ما را موقعی از درخت می‏کنند که کامل رسیده و شاداب باشیم، ولی فرنگی‏ها میوه‏ی ازگیل را کال چیده، روی کاه انبار می‏کنند و موقعی که در اثر ماندن رسید، و رنگ آن قهوه‏ای شد، جهت فروش به بازار می‏آورند. از نظر غذاشناسی کار ایرانیان پسندیده‏تر می‏باشد. میوه‏ی ما دارای ویتامین‏های آ - و ث و جوهر لیمو است و برای مبتلایان به ورم روده‏ی بزرگ زیاد تجویز و توصیه شده‏ایم - برای تقویت قلب و کم خونی و سل اثر نیکویی دارم.
رنگ زرد و صورتی میوه من، همانند جوهر زردک است، و در بدن تبدیل به ویتامین آ می‏شود.
گل من کمی معطر است، و برای مصرف داروسازی آن را قبل از آنکه غنچه آن کاملاً باز شود، می‏چینند. دارای عوامل مهم شیمیایی است و ترکیباتی که از آن استخراج می‏شود، در طب جدید و داروسازی مصرف فراوان دارد. این گل ضد تشنج بوده، و حرکات نامنظم قلب را تنظیم می‏کند. یک داروی مفید و خصوصی بر ضد تپش قلب و ضربان شدید آن است - مقدار خوراک آن به صورت کوبیده 2 تا چهار گرم گوگرد آن است و به طور تنتور سی قطره تا هفتاد قطره در شبانه روز می‏باشد، و عصاره‏ی مایع آن بیست قطره در 24 ساعت داده می‏شود.
میوه من مقوی معده بود، اشتها را زیاد می‏کند. جهت رفع اسهال و قطره قطره آمدن پیشاب، توصیه شده است. نوشیدن شربت من با شکر جهت سردرد شدید نافع است، ضماد گوشت میوه من جهت اورام سخت و باد سرخ تجویز می‏شود - نوع کوهی من کوچکتر از بستانی و قابض‏تر از سنجد بوده، از قی و خونریزی معدی جلوگیری می‏کند. در بجنورد به من دولانا گویند.







نوشته شده توسط ( newsvaolds ) در چهارشنبه 30 اردیبهشت 1394 

نظرات ، 0