زبان خوراکیها ، من زالزالک هستم
من بچهی زال، زالزالک هستم. در فارس به من کیل - در اصفهان به من کویچ - در تنکابن و مازندران، کرجیل میگویند. در کتب گیاهشناسی قدیم، لقب من زعرور بود و اکنون به زالزالک معروف شدهام، و این نام جدید از موقعی روی من گذاشته شد که فروشندگان دوره گرد، مرا بچهی زال تصور کردند. در فارسی به میوه درخت سدر بستانی کنار و به نوع کوهی آن زال میگویند. و چون میوههای ما به هم شباهت دارند، و عدهای مرا بچه زال و زالزالک صدا کردهاند، ما دو میوه شبیه به هم بوده، و در خواص یکسان میباشیم. ولی هیچگاه با هم نسبت نداریم.
من یک میوهی ایرانی هستم، ولی از قدیم علاوه بر ایران، در قسمتهای معتدل اروپا و آسیا مرا کاشتهاند.
در ایران فقط از میوهی من استفاده میکنند، ولی در اروپا از گل من که مصرف داروسازی دارد، بیشتر بهره برداری کرده، و مجال میوه شدن را به نمیدهند. میوه من پیشقراول پاییز است، در آخرین روزهای فصل تابستان به بازار میآیم و برادر بزرگتر من ازگیل، کمی دیرتر میرسد.
در کشاورزی معمولاً از تنهی درختهای ما دو برادر به عنوان پایه برای پیوند میوههای شاداب استفاده میکنند، و بهترین نوع به اصفهان در نتیجهی پیوند با درخت من به عمل میآید، میوه من و ازگیل هر دو خنک بوده، و دارای مقدار زیادی تانن هستیم. در اثر پیوند، خوب رسیده و شیرین میشویم. مرهم سینه و برطرفکننده التهاب معده و صفرا میباشیم، میوه نارس و غیر پیوندی ما دارای طعم گس بوده، رطوبت معده را جمع و اسهال را درمان مینماید.
در ایران ما را موقعی از درخت میکنند که کامل رسیده و شاداب باشیم، ولی فرنگیها میوهی ازگیل را کال چیده، روی کاه انبار میکنند و موقعی که در اثر ماندن رسید، و رنگ آن قهوهای شد، جهت فروش به بازار میآورند. از نظر غذاشناسی کار ایرانیان پسندیدهتر میباشد. میوهی ما دارای ویتامینهای آ - و ث و جوهر لیمو است و برای مبتلایان به ورم رودهی بزرگ زیاد تجویز و توصیه شدهایم - برای تقویت قلب و کم خونی و سل اثر نیکویی دارم.
رنگ زرد و صورتی میوه من، همانند جوهر زردک است، و در بدن تبدیل به ویتامین آ میشود.
گل من کمی معطر است، و برای مصرف داروسازی آن را قبل از آنکه غنچه آن کاملاً باز شود، میچینند. دارای عوامل مهم شیمیایی است و ترکیباتی که از آن استخراج میشود، در طب جدید و داروسازی مصرف فراوان دارد. این گل ضد تشنج بوده، و حرکات نامنظم قلب را تنظیم میکند. یک داروی مفید و خصوصی بر ضد تپش قلب و ضربان شدید آن است - مقدار خوراک آن به صورت کوبیده 2 تا چهار گرم گوگرد آن است و به طور تنتور سی قطره تا هفتاد قطره در شبانه روز میباشد، و عصارهی مایع آن بیست قطره در 24 ساعت داده میشود.
میوه من مقوی معده بود، اشتها را زیاد میکند. جهت رفع اسهال و قطره قطره آمدن پیشاب، توصیه شده است. نوشیدن شربت من با شکر جهت سردرد شدید نافع است، ضماد گوشت میوه من جهت اورام سخت و باد سرخ تجویز میشود - نوع کوهی من کوچکتر از بستانی و قابضتر از سنجد بوده، از قی و خونریزی معدی جلوگیری میکند. در بجنورد به من دولانا گویند.
نوشته شده توسط ( newsvaolds ) در چهارشنبه 30 اردیبهشت 1394
سلامـ .... ... ..
