من خار مغیلان هستم
در بیابان گر به شوق کعبه خواهی زد قدم - طعنهها گرمی زند خار مغیلان غم مخور
من بر خلاف آنچه بین عوام معروف است، خارشتر نیستم، بلکه در ختچهای هستم پر از خار به ارتفاع دو تا هشت متر که در کنار دریای سرخ از سودان تا سنگال میرویم و از قدیم در ایران در بلوچستان و جزیره قشم به عمل آمدهام. اعراب به من امغیلان (ام غیلان) یعنی مادر غولان میگویند و فارسی زبانان مرا مغیلان خطاب میکنند، و در بلوچستان به من خور میگویند. من دارای انواع مختلف بوده و در خانواده اقاقیا قرار دارم، کلمه اقاقیا معرب آکاسیا میباشد و چنانچه گل اقاقیا در معرفی خود گفت، این گل را از امریکا آوردهاند و نمونههای وحشی آن نیز دارای خار بوده که در اثر پرورش از بین رفته است. ولی قبل از آنکه امریکا کشف شود، لغت اقاقیا و آکاسیا به این خانواده گفته میشد. از تمام گونههای مختلف ما صمغی به دست میآید که به آن صمغ عربی میگویند و بهترین صمغ عربی از مغیلان معمولی گرفته میشود. میوه من نیامی بوده و در هر غلاف سه تا پنج دانه خاکستری وجود دارد، نوشیدن عرق گل من جهت رفع خفقان و دلهره و تقویت اعصاب نافع است. خوردن برگ درخت من جهت بند آمدن اسهال و مالیدن آن جهت تقویت اعضا و عضلات بی حس سودمند است، و چنانچه برگ نورسته درخت مرا یک شب در آب خیسانده و صبح صاف نموده بیاشامند، جهت زخم مجاری ادرار و جلوگیری از سوزش آن مفید است. خوردن گرد کوبیده گلبرگ - پوست صمغ من که به مقدار مساوی با هم مخلوط کرده باشند، از احتلام جلوگیری میکند و برای این کار بایستی چند روز پی در پی، هر روز یک گرم از این مخلوط را صبح ناشتا خورد. این دستور برای قطع ترشحات رحم نیز مفید است. خوردن برگ نورسته من با کمی زیره و یک عدد گل انار ناشکفته نیز جهت امراض فوق مفید است. ضماد برگ تازه من جهت التیام زخم و فروکش کردن ورم سود فراوان دارد. داروسازان سنتی ایران در گذشته غلاف میوه مرا شکافته و دانه آن را برداشته و آن غلاف را از طرف داخل به پارچهای میمالیدند تا آن پارچه به صورت مشمع در میآمد و با آن پستان بند درست میکرند. این سینه نبد ایرانی بانوانی که پستان آنها آویخته بود. نتیجه عالی داشت. پوست ساقه و شاخههای من جهت قطع خون جراحات نافع میباشد، و برای این کار سابقاً از آن روغن درست میکردند که معروف به روغن شیخ صنعان بود. دستور ساختن این روغن در قرابادین داده است. پوست، برگ و میوه درخت من دارای مقدار زیادی جوهر مازو و بوده و به همین جهت درد باغی از آن استفاده میکنند، و مالیدن پوست درخت من به دندان و مسواک کردن با آن جهت محکم کردن لثهها نتیجه خوب دارد، از گونههای دیگر مغیلان نیز میتوان برای گرفتن صمغ و تداوی استفاده کرد، مهمترین آنها عبارتند از اقاقیای عربی که در نواحی مختلف بلوچستان. جزایر خلیجفارس روییده و به زبان محلی به آن، پیور و کیکر میگویند. در بلوچستان گونههای دیگری نیز از مغیلان دیده میشود که اسامی محلی آنها عبارت است از چگر، پالوس، پلوزا، وفولب.
نوشته شده توسط ( newsvaolds ) در چهارشنبه 30 اردیبهشت 1394
سلامـ .... ... ..
