فارسی من گل نگونسار است و از قدیم در شنزارها و شکاف سنگها کوهستانهای شمال ایران، مخصوصاً در اطراف بندر گز به حالت خودرو، روییده‏ام. گیاه من با اینکه بوته علفی است در نزد اعراب به شجر مریم معروف است و در کتب قدیم، به بیخ متورم من بخور مریم می‏گفتند و همچنین به اسامی درخت مریم، بولف، رکف، اذن الارنب، هوم الیهودا، سیکلمه، سیکلامن، آذریون، آذربویه، ذهبیه معروف می‏باشم و این اسامی انواع مختلف می‏باشم و این اسامی به انواع مختلف من اطلاق می‏شود. در کتب قدیم بیشتر مرا آذربو نوشته‏اند، و اکنون به اسم خارجی سیکلامن معروف شده‏ام.
غده زیرزمینی من که به شکل شلغم بوده، و از آن پهن‏تر است، به بخور مریم شهرت دارد. محلل بوده و بازکننده ادرار و حیض است، عرق را زیاد می‏کند و باعث سقط جنین می‏شود و به همین جهت استعمال آن برای زنان آبستن خوب نیست. برای درمان یرقان و باز شدن گرفتگی کیسه صفرا و زهکشی کبد از فضولات، تجویز می‏شود. مقدار خوراک آن حداکثر دو مثقال مصرف کرد. ولی همراه با کتیرا که مصلح و پادزهر آن است می‏توان تا سه مثقال مصرف کرد. خوردن آن با آب انار برای معالجه تنگ نفس نافع است مالیدن آن با سرکه داءالثعلب، نقرس و پیچیدگی عصب و کک و مک و با زیتون جهت معالجه ترکی که در اثر شدت سرما به هم رسیده باشد مفید می‏باشد. ضماد آن به تنهایی یا همراه با ادویه محلله جهت تومورهای خنازیری و سایر تومورها سودمند می‏باشد. سرمه آن با عسل جهت آبریزش چشم توصیه شده است، ولی هرگز نباید آن را به تنهایی به کار برند زیرا حدت زیادی دارد، و برای از بین بردن حدت آن می‏توان از نشاسته یا عسل استفاده نمود. چکانده آن در بینی پاک کننده دماغ است، کمپرس جوشانده آن جهت نقرس و پیچیدگی عصب به کار می‏رود. فرزجه آن جهت سقط جنین معمول است ولی نباید بدون اجازه پزشک از آن استفاده کرد.
من انواع و اقسام دارم، ولی یک نوع من ایرانی بوده، و گل نگونسار نام دارد. برگ آن باریک و شاخه‏های آن به طول یک متر و بذر آن شبیه تخم شبت است. ریشه آن سمی‏تر از ریشه سیکلا من زینتی است و در آن ماده عامله سیکلا من زیادتر از انواع دیگر است. داروسازان سنتی ایران از آن برای جلوگیری از آبستنی استفاده می‏کردند، ولی متأسفانه تاکنون در داروسازی جدید مورد آزمایش قرار نگرفته است، و چنانچه مورد مطالعه قرار گیرد، جلوگیری از آبستنی به وسیله آن سهلتر خواهد شد. بیخ من در حالت تازه دارای اثر مسهلی است، ولی چون قوی و خطرناک است نمی‏توان آن را استعمال کرد.