داروسازان سنتی ایران ما را از آن جهت مخلصه نامیده‏اند که معتقد بودند هرکس بذر ما را بخورد، از سم حشرات حتی مار و عقرب خلاص شده و در امان خواهد بود. من انواع بسیار دارم که بر حسب اماکن مختلف تغییر شکل می‏دهم و تاکنون بیش از صد و بیست گونه از ما شناخته شده، و به انواع گونه‏های مختلف ما گل کتانی، دهان شیر، قلیحه، گیانوروزی، محاجم، ایواح، حباحب، گشنیز کوهی، بلبل شامی و تریاق کوهی می‏گویند. به یک نوع ما در شیراز کار دیک گویند.
در کتب داروسازان جدید سخن از پادزهر بوده ما در میان نیست، فقط ما را ملین، مسهل و عرق‏آور و کمی مخدر می‏دانند و علت این اختلاف عقیده برای آن است که خاصیت ضد زهر افعی و سایر حشرات در تمام انواع ما یکسان نیست، و مخصوصاً در انواع خارجی ما خیلی کم است و بر عکس در یک نوع ما که در شنزارهای رمل می‏روید و به آن تریاق کوهی می‏گویند، فوق العاده زیاد است و هرکس یک مثقال از برگ آن را بخورد، حتی از عوارض سم افعی خلاص می‏شود. این بذر یکی از اقلام مهم تریاق کبیر است که بهترین نوع آن در ماسه‏های اطراف شبانکاره که از توابع بوشهر می‏باشد به عمل می‏آید و در جاهای دیگر کمتر دیده شده است .
مامخلصه‏ها، همه در خانواده گل میمون قرار داریم، یک نوع ما که در بلوچستان روییده، و حباحب و جوزار ماتیوس نامیده می‏شود، و برای رفع بیماریهای پوستی تجویز می‏شود و از تحریکات جلدی می‏کاهد و ضماد آن برای بواسیر مفید است. نوع دیگر ما که در شمال ایران، اطراف تهران، کرج، خراسان و اصفحان می‏روید و برگهایی تیر و کمانی به رنگ سبز دارد، و به اعراب لبلاب - احرش والاطینی گویند، دارای اثر مسهلی و ضد رقت خون است و جراحات را، ضماد آن التیام می‏دهد. گل کتانی که برگهای آن شبیه به گیاه کتاه است. در اواسط بهار می‏روید و در اواسط تابستان گل می‏دهد، و گل آن صورتی و یا کمی آبی است و آن را به عنوان یک گیاه زینتی می‏کارند و به آن گل کتانی، کتان و حشی و مکنسه گویند و گل کتانی چنگ که به عنوان یک گل زینتی در گلخانه‏های تهران به عمل می‏آید. زادگاه اولیه آن سیبری است و به همین جهت است که آن را گل کتانی سیبری گویند. عربی آن حشیشةالشقوق و ترکی آن زبل اوتی است.
خوردن بذر ما جهت رفع قولنج، تقویت معده، کبد و اعصاب و رفع درد مفاصل و درد پشت تجویز می‏شود. به عنوان پادزهر حشرات، چه آن را قبل از گزیدن و چه بعد از گزیدن بخورد، نافع است، مقدار خوراک آن یک مثقال است.