زبان خوراکیها ، من بسپایه هستم

فارسی من بسپایه و بس پایک است. معرب آن که بیشتر در کتب دارویی قدیم به کار برده‏اند، بسفایج می‏باشد. در مازندران و گیلان به من وارجماز گویند. عربی من اضراس الکلب، ثاقب الحجر، و تشمیز است. در مصر به من اشتران گویند.
گیاه من سرخص کوچکی است که بیش از 20 تا 30 سانتی متر قد نمی‏کشد. ساقه زیرزمینی من شبیه هزارپا می‏باشد و به همین جهت است که به آن بسپایه گفته‏اند. بیخ من به صورت افقی و با ضخامت کم بوده و پوشیده از فلسهای نازک است که پس از خشک شدن دارای برجستگی و خار می‏شود. برجستگی در محل پیدایش برگها و خار بقایای ریشه من است. من بیش از دویست گونه دارم، برگهای من مرکب از برگچه‏های متعددی است که ممکن است تعداد آنها در حدود بیست عدد باشد.
رنگ ساقه زیرزمینی من قرمز تیره است، و پس از خشک شدن سیاه می‏شود. بیخ من دارای بویی ناپسند و طعمی شیرین است که به تدریج گس می‏شود. من در روی دیوارها و تخته سنگها و تنه درخت می‏رویم. در ایران بیشتر در گرگان، مازندران، گیلان، آذربایجان بین خزه‏های نواحی سنگلاخی حسن بگلو و قره‏داغ به عمل می‏آیم. بهترین نوع من در بندر گز و کهرزنگ مازندران است.
ساقه زیرزمینی من دارای تانن، صمغ، مواد لعابی و یک ماده موثر دارویی است. ساقه زیرزمینی من خلطآور، ملین بوده و اثر ساقه خشک بهتر از تازه است.
جوشانده من اخلاط و نفخ را از بین می‏برد، و آن را برای سودا و جذام هم تجویز کرده‏اند. نوشیدن جوشانده من همراه با شیرین بیان و انیسون جهت سرفه، تنگ نفس مفید و مداومت در خوردن جوشانده من با عناب برای افتادن دانه‏های بواسیر توصیه شده است. جوشانده سه مثقال من با 4 تا 5 تا مثقال فلوس یا ترنجبین جهت نفخ معده و دل درد کهنه و هیستری مفید بوده و برای درمان بواسیر نیز موثر است. چنانچه مبتلایان به مالیخولیا و جذام هر روز 5/1 گرم بیخ مرا با 30 گرم مغز فلوس هفت روز بخورند، به درمان مرض کمک خواهم کرد. برای معالجه قولنج و نفخ معده می‏توانید، جوشانده مرا با ماءالشعیر (جوشانده جو) و عسل میل نمایید. ضماد من جهت پیچ خوردگی عصب و ترک بین انگشتان نافع است. من برای سینه خوب نیستم، مگر مرا با پرسیاوشان همراه نموده بجوشانید. صاحب کتاب شفاء الاسقام نوشته شده است که استاد من عقیده داشت که باید پوست بسپایه را تراشیده و مغز آن را کوبیده و بعد استعمال نمایند تا اثر آن بهتر باشد.







نوشته شده توسط ( newsvaolds ) در یک شنبه 3 خرداد 1394 

نظرات ، 0