زبان خوراکیها ، من بسپایه هستم
فارسی من بسپایه و بس پایک است. معرب آن که بیشتر در کتب دارویی قدیم به کار بردهاند، بسفایج میباشد. در مازندران و گیلان به من وارجماز گویند. عربی من اضراس الکلب، ثاقب الحجر، و تشمیز است. در مصر به من اشتران گویند.
گیاه من سرخص کوچکی است که بیش از 20 تا 30 سانتی متر قد نمیکشد. ساقه زیرزمینی من شبیه هزارپا میباشد و به همین جهت است که به آن بسپایه گفتهاند. بیخ من به صورت افقی و با ضخامت کم بوده و پوشیده از فلسهای نازک است که پس از خشک شدن دارای برجستگی و خار میشود. برجستگی در محل پیدایش برگها و خار بقایای ریشه من است. من بیش از دویست گونه دارم، برگهای من مرکب از برگچههای متعددی است که ممکن است تعداد آنها در حدود بیست عدد باشد.
رنگ ساقه زیرزمینی من قرمز تیره است، و پس از خشک شدن سیاه میشود. بیخ من دارای بویی ناپسند و طعمی شیرین است که به تدریج گس میشود. من در روی دیوارها و تخته سنگها و تنه درخت میرویم. در ایران بیشتر در گرگان، مازندران، گیلان، آذربایجان بین خزههای نواحی سنگلاخی حسن بگلو و قرهداغ به عمل میآیم. بهترین نوع من در بندر گز و کهرزنگ مازندران است.
ساقه زیرزمینی من دارای تانن، صمغ، مواد لعابی و یک ماده موثر دارویی است. ساقه زیرزمینی من خلطآور، ملین بوده و اثر ساقه خشک بهتر از تازه است.
جوشانده من اخلاط و نفخ را از بین میبرد، و آن را برای سودا و جذام هم تجویز کردهاند. نوشیدن جوشانده من همراه با شیرین بیان و انیسون جهت سرفه، تنگ نفس مفید و مداومت در خوردن جوشانده من با عناب برای افتادن دانههای بواسیر توصیه شده است. جوشانده سه مثقال من با 4 تا 5 تا مثقال فلوس یا ترنجبین جهت نفخ معده و دل درد کهنه و هیستری مفید بوده و برای درمان بواسیر نیز موثر است. چنانچه مبتلایان به مالیخولیا و جذام هر روز 5/1 گرم بیخ مرا با 30 گرم مغز فلوس هفت روز بخورند، به درمان مرض کمک خواهم کرد. برای معالجه قولنج و نفخ معده میتوانید، جوشانده مرا با ماءالشعیر (جوشانده جو) و عسل میل نمایید. ضماد من جهت پیچ خوردگی عصب و ترک بین انگشتان نافع است. من برای سینه خوب نیستم، مگر مرا با پرسیاوشان همراه نموده بجوشانید. صاحب کتاب شفاء الاسقام نوشته شده است که استاد من عقیده داشت که باید پوست بسپایه را تراشیده و مغز آن را کوبیده و بعد استعمال نمایند تا اثر آن بهتر باشد.
نوشته شده توسط ( newsvaolds ) در یک شنبه 3 خرداد 1394
سلامـ .... ... ..
