سوال – اختلالات تخلیه ی ادرار چه تعریفی دارد؟
پاسخ – اختلالات تخلیه ی ادرار امروزه به عنوان بد عملکردن تخلیه ی ادرار تعریف می شود . به طور طبیعی با مصرف مایعات معمولی نباید فرد بیش از هفت الی هشت بار در روز دستشویی برود . پس هر کسی که تکرر ادرار مزمن و زیاد داشته باشد کسی است که با مصرف کم مایعات مکرر دستشویی می رود و هر بار که به دستشویی می رود به طور کامل ادرار او تخلیه نمی شود . بنابراین تکرر ادرار می تواند یکی از علائم و نشانه های اختلالات تخلیه ی ادراری باشد . در حالت طبیعی ما نباید برای تخلیه ی ادرار زور بزنیم بلکه ادرار باید به حالت روان خارج شود . افرادی هستند که می گویند باید نیم ساعت در دستشویی بنشینیم تا ادرار ما شروع شود. ما به این حالت زور زدن و با تأخیر آمدن ادرار می گوییم که حالت غیر طبیعی است . هر فردی سوزش اذیت کننده ی مزمن ادراری داشته باشد و با مصرف مایعات به صورت کم و یا زیاد هیچ ارتباطی نداشته باشد می تواند مبتلا به اختلالات تخلیه ی ادراری باشد . کسی که مثانه ی او به صورت کامل تخلیه نمی شود . یعنی به دستشویی می رود اما نصف مثانه ی او تخلیه شده و نصف آن باقی می ماند، نیز حالت غیر طبیعی است . کسی که شب ها به خاطر مراجعه ی مکرر به دستشویی اختلال در خواب دارد بخصوص در افراد جوان می تواند یکی از نشانه های عملکرد بد سیستم تخلیه ی مثانه باشد . قطره قطره شدن ادرار نیز یکی از اختلالات است . به طور کلی دفع ادرار باید به صورت طبیعی باشد و هرکسی که به طور غیر طبیعی و غیر اختیاری خود را خیس کند نیز جزو اختلالات تخلیه ی ادراری است . آخرین مرحله نیز زمانی است که به فرد احتباس ادرار دست می دهد و اصلاً قادر به تخلیه ی ادرار نیست . مثانه ی او پر شده از درد شاکی است اما نمی تواند مثانه ی خود را تخلیه کند . این حالت به دو صورت حاد و مزمن ممکن است اتفاق بیفتد .
وقتی که ادرار فرد خوب تخلیه نشود از دو حال خارج نیست ، یا مثانه خوب پمپاژ نمی کند که این ادرار خارج شود و یا قسمت خروجی مثانه گرفتگی دارد . به هرعلتی ما تنگی و یا اختلال خروج ادرار از مجرای مثانه داشته باشیم باعث می شود که دچار اختلالات تخلیه ی ادراری بشویم . یک مسئله ی بسیار شایعی که در پسر بچه ها وجود دارد وازعوارض ختنه است این است که قسمت خروجی مجرا که به صورت ته سوزن است به طور کامل بسته می شود . این مسئله باعث می شود که ادرار پرش نداشته و روان نباشد چون مجرا کاملاً باریک است . پس یکی از علت های آن ممکن است از عوارض ختنه باشد . امروزه شایع ترین علت تنگی مجرا در مردان بالای پنجاه سال بزرگی پروستات است . پنجاه درصد مردانی که بالای پنجاه سال هستند به درجاتی پروستات آنها بزرگ است . پروستات یک غده ای است در مردان که در حالت طبیعی بیشتر از پانزده گرم وزن ندارد و گردن مثانه را احاطه کرده است . وقتی که پروستات بزرگ می شود در مردان بالای پنجاه سال باعث می شود که مجرا باریک تر شود . در نتیجه ادرار به صورت باریک خارج شده و جهش ندارد . ممکن است به صورت قطره قطره خارج شده و فرد مجبور باشد برای تخلیه ی ادرار زور بزند و ادرار به صورت کامل از مثانه تخلیه نمی شود . باقی ماندن ادرار ممکن است باعث عفونت های ادراری شود . در نهایت اگر خیلی انسداد شدید باشد احتمال دارد احتباس ادراری به فرد دست بدهد که فرد نتواند اصلاً خود را تخلیه کند و یا اینکه مثانه آنقدر پر شود که لبریز شده و بی اختیاری ادرار ایجاد کند. پس دومین علت شایع در مردان بالای پنجاه سال بزرگی خوش خیم پروستات است . بزرگی پروستات وابسته به سن است . یعنی پروستات پنجاه درصد مردان بالای پنجاه سال بزرگ می شود . ولی فقط ده درصد از این افراد نیاز به عمل جراحی پیدا می کنند . کارخاص و یا توصیه های خاصی برای اینکه از روند بزرگ شدن پروستات جلوگیری کند وجود ندارد . همانطور که با افزایش سن در موها ، پوست و استخوان تغییراتی ایجاد می شود ، پروستات نیز بزرگ می شود . با درمان دارویی مجرای ادرار حدود نود درصد از افرادی که مشکل دارند باز می شود و تخلیه ی ادرار به حالت اول باز می گردد . سومین علت شایع ، تنگی های مجرا است که به علت عفونت مجرا و ضربه ها و تصادف بوجود می آید . در این حالت ممکن است مجرا پاره شده ، دچار آسیب شده و مجرا تنگ شود . هر عاملی که باعث تنگی مجرا شود این علائم را به دنبال دارد : کاهش سرعت تخلیه ی ادرار و شتاب آن ، باریک آمدن ادرار و قطره قطره آمدن آن و عدم تخلیه ی کامل است . در این صورت فرد در تخلیه ی ادرار دچار مشکل خواهد شد . علت دیگری که می تواند قسمت گردن مثانه را بگیرد ، سنگ مثانه است . اگر سنگ در مثانه وجود داشته باشد و قسمت خروجی مثانه را بگیرد ممکن است جزو عوامل انسدادی مجرا بوده و باعث شود که فرد نتواند خود را خوب تخلیه کند . در خانم هایی که زایمان های متعدد دارند، افتادگی مثانه می تواند یکی از علل عدم تخلیه ی خوب مثانه و بی اختیاری ادرار باشد . یبوست مزمن ممکن است باعث فشار به مجرا شده و عدم تخلیه ی خوب ادرار شود .