سوال- سکته ی قلبی چیست و چگونه باید تشخیص داده شود ؟
پاسخ – اینکه ما بتوانیم خیلی زود به بیمار قلبی برسیم و بیماری را تشخیص دهیم خیلی مهم است . کلاً در همه ی موارد به همین صورت است که هرچه زودتر ما به تشخیص برسیم و یا بتوانیم از وقوع حادثه ای پیشگیری کنیم ضرر آن کمتر است و بهتر به نتیجه می رسیم . سکته ی قلبی چیزی است که همگان با آن آشنایی دارند . قلب به صورت یک پمپ است که وظیفه ی گرداندن خون در بدن و رساندن آن به تمام نقاط بدن را عهده دارد . از قلب شاخه های شریانی خارج می شود که به تمام اعضاء می رسد . هر قسمتی از اعضاء بدن که این رگ و یا شاخه ی شریانی در آنجا قطع شود و یا خون رسانی به آن مختل شود ، آن قسمت سکته می کند . یعنی سکته فقط سکته ی قلبی نیست البته ما بیشتر سکته ی قلبی را می شنایم . یعنی اگر عروقی که به خود قلب خون می رساند و به آن کرونر می گویند اگر این رگ بسته شود باعث ایجاد سکته ی قلبی می شود . به صورت کامل در آن منطقه خون رسانی مختل می شود و سلول هایی که بعد از آن رگ قرار گرفته اند و باید تغذیه شوند ولی خون به آنها از طریق این رگ نمی رسد ، آن سلولها بافت مرده می شوند . این مسئله همان سکته ی قلبی است . اگر همین اتفاق در مغز بیفتد باعث سکته ی مغزی می شود . اگر این اتفاق در ریه بیفتد یعنی خون رسانی توسط رگ هایی که به ریه می رود مختل شود باعث انفارکتوس ریوی می شود . اینها اگر قطع شود به این صورت نیست که مانند برقی باشد که به یک باره قطع شده و نور آن خاموش شود . ما یک زمانی طلایی داریم که اگر در این زمان رگ باز شود و دوباره خون به جریان بیفتد آن قسمت از آن خطر نجات پیدا می کند . پس زمان خیلی مهم است . همان چیزی که من درمورد سکته ی قلبی گفتم که رگی از قلب قطع می شود ، اگر ما هرچه زودتر بتوانیم خون رسانی را مجدداً برقرار کنیم کمک شایانی به مریض کرده ایم . پس مسئله ی اصلی این است که ما زودتر به تشخیص برسیم . در خصوص درمان ، چندین راه وجود دارد که ما در همان لحظه ی طلایی بتوانیم خون رسانی رگ را مجدداً برقرار کنیم . علامت اصلی این بیماری درد است . البته ما در سنین بالا و یا در بیماری های خاصی مانند دیابت ممکن است درد کمتری داشته باشیم . یا اینکه دربرخی افراد آستانه و تحمل درد بیشتر است و درد کمتر بروز می کند . ولی مهمترین نشانه ی بیماری و شکایت بیمار درد است . برای برقراری مجدد خون رسانی چندین راه وجود دارد . یکی اینکه ما دارویی را تزریق می کنیم که آن لخته ای که ایجاد شده و آن رگ را بسته است باز کند ، که معمولاً در رگ یک پلاگ و گرفتگی ایجاد شده که بصورت حاد است . مثلاً اگر این رگ نودو نه درصد تنگ بوده در یک لحظه ی حاد این نود و نه درصد به صد درصد رسیده و رگ بسته شده است . در این مواقع ما داروهایی داریم که لخته را آب کرده و خون رسانی را برقرار می کند . این صد در صد نمی تواند در آن موقع کارآیی داشته باشد . راه های دیگری هم وجود دارد مثلاً همان آنژیوپلاستی که در جلسه ی قبل گفتم . البته در همه ی مواقع و همه ی مراکز این امکانات وجود ندارد که شخصی که سکته کرد به مرکز آنژیوگرافی برسد و برای او آنژیو پلاستی انجام شود . آنژیوپلاستی نیز به آن معنا است که همان رگی که مثلاً در یک ساعت اخیر بسته شده ، باز کنیم و خون رسانی را برقرار کرده و مشکل مریض را حل کنیم . این دو را ه ، راه های اصلی است . عمل جراحی قلب هم وجود دارد که البته در مرحله ی حاد بیماری انجام آن معمول نیست . سرنوشت بیماری که سکته ی قلبی کرده است دقیقاً به زمان وابسته است یعنی همان زمان طلایی که ما بتوانیم این خون رسانی را مجدداً برقرار کنیم . اگر بیست تا بیست و پنج دقیقه این خون رسانی قطع شود و در طول این مدت ما نتوانیم خون رسانی را برقرار کنیم ، سلول های بعد از این تنگی یک بافت مرده ایجاد می شود و باعث ایجاد سکته ی قلبی می شود . هرچقدر این بیشتر باشد ضرری که به بیماری رسیده بیشتر است . بیمار معمولاً در منزل سکته می کند بنابراین باید این بیست دقیقه را از زمانی حساب کنیم که مریض احساس درد می کند . البته یک مقدار از زمان اینگونه می گذرد که بیمار مشکوک است که آیا بیماری قلبی است یا مشکل معده است . یا این فکر را می کند که شاید بهترشود . اینها همه زمان هایی است که متأسفانه از دست می رود .هنگامی که بیمار به اورژانس یا مرکزی مجهز برده می شود نیز یک مقدار زمان صرف می شود . در این زمان مریض به ccu منتقل می شود و یا اگرامکان آنژیو پلاستی باشد به صورت اولیه با استفاده از آن رگ باز می شود . تمام اینها زمان هایی است که هرچقدر ما بتوانیم آن را مدیریت کنیم که به حداقل برسانیم سود بیشتری به بیمار رسانده ایم . پس سرنوشتی که این مریض پیدا می کند بستگی به این زمان ها دارد . ما سه رگ اصلی در قلب داریم که هرکدام یک منطقه از قلب را خون رسانی می کنند. بعضی از آنها منطقه ی کوچک تری را خون رسانی می کنند و بعضی از آنها منطقه ی بزرگتری را خون رسانی می کنند . اگر این گرفتگی در ابتدای رگی باشد که منطقه ی بزرگتری را خون رسانی می کند مسلماً منطقه ی بزرگتری آسیب می بیند . این مسئله می تواند به مریض ضرری بزند که کارآیی قلب را به نصف و یا کمتر برساند . این شخص بعداً به نارسایی قلبی مبتلا شده و در طول حیات خود دچار تنگی نفس خواهد شد . در راه رفتن مشکل پیدا خواهد کرد و کل زندگی او مختل خواهد شد . ممکن است به اِدِم اندام ها مبتلا شده و کارآیی آنها کمتر شود . اما هرچقدر زودتر به بیمار برسیم و رگ باز شود منطقه ی آسیب دیده را کمتر می کنیم .