سوال – در مورد انواع صدمات و تاثیر آنها توضیحاتی بدهید.
پاسخ – در داخل ستون فقرات و سیستم عصبی که ما در خارج از مغز داریم به دو قسمت تقسیم می شود . یکی قسمت مرکزی و یکی قسمت محیطی است . قسمت مرکزی خود نخاع است . قسمت محیطی رشته های عصبی است که از این سیستم خارج می شوند و به اطراف می روند . مثلا یکی عصب چشم است . ما در مغز دوازده زوج عصب داریم ،در نخاع سی و یک تا سی و سه زوج عصب داریم که در زیر هر مهره ای یک عصب خارج می شود . از مهره ی اول به پایین در زیر هر مهره یک عصب خارج می شود و در نتیجه ما در طول ستون مهره ها رشته های عصبی متعددی داریم که هم پیام ها را می برند و هم پیام ها را از محیط می آورند . آنهایی که می برند حرکتی هستند و آنهایی که می آورند حسی هستند ف وارد نخاع می شوند و پیام ها را می رسانند . ضربه ها دو نوع هستند . ضربه هایی که به رشته های اعصاب محیطی وارد بشوند و ضربه هایی که به خود نخاع وارد بشوند که باید توجه داشته باشیم که اینها با هم متفاوت هستند . درمان آنها هم با هم متفاوت هستند . در تصادفات و ضربه ها ما دو نوع آسیب داریم . یکی آسیب اولیه است . مثلا یک جسم نوک تیزی در اثر تصادف یا سقوط وارد نخاع می شود و به آن آسیب می رساند . این یک لحظه است . ما نقشی در بروز آسیب اولیه نداریم . بزرگترین نقشی که گروه پزشکی دارند در پیشگیری از صدمات ثانویه است که در اکثریت موارد بیشتر از صدمات اولیه است . ما مواردی داریم که می گفتند که وقتی تصادف کرده بودم دست و
پایم حرکت می کرد ولی وقتی به بیمارستان رسیدم دیگر دست و پایم حرکت نداشت . بیماری داشتم که می گفت خودم و خانواده ام در جاده ی اصفهان تصادف کردیم . در حالیکه گردن خودم به شدت درد می کرد ، خودم کمک می کردم تا اعضای خانواده ام را از ماشین بیرون آوردم و در آمبولانس گذاشتیم و من خودم آخرین فرد بودم و وقتی می خواستم سوار آمبولانس بشوم تا تکان خوررم دست و پایم حرکتش را از دست داد . این یعنی صدمه ی ثانویه . مرحوم دکتر غرضی تصادف کرد . پایش شکست. ایشان تا بیمارستان مشکل نداشت ولی در بیماستان هنگام جابجایی شریانش پاره شد یادر راه پاره شده بود و دقت نشده بود و با یک صدمه ی ثانویه خونریزی کرد و از بین ما رفت . وقتی یک انسانی تصادف کرده و در حین تصادف آسیب دیده ، ما در صحنه ی تصادف نمی دانیم که طرف چقدر آسیب دیده است ، کدام مهره جابجا شده و کدام استخوان شکسته است . اصل را بر این بگذاریم که ستون مهره ها ناپایدار است ، اندامها آسیب دیده اند . باید بیمار را روی تخته یا چوبی بخوابانیم و گردن را فیکس کنیم . با احتیاط بیمار را جابجا کنیم و نگذاریم که درحین جابجایی آسیب شدیدی به سیستم عصبی و عروقی وارد بشود .این مهمترین کاری است که باید گروه امداد اعم از مردم عادی یا گروههای پزشکی که به بالین بیمار می روند انجام بدهند . باید سعی کنیم از صدمات ثانویه پیشگیری کنیم . ضربه ها به سه شکل می تواننددر سیستم عصبی مشکل ایجاد بکنند. یکی ضربه های مکانیکی است .یا یک جسم نوک تیز وارد می شود یا یک ضربه ی سخت می خورد یا با جابجایی یک فشار فیزیکی روی سیستم عصبی وارد می شود. دومین علت اختلالات عروقی است. وقتی که جابجایی ایجاد می شود شریان ها یا وریدهایی که می خواهند خون را تخلیه بکنند دچار اختلال در کارشان می شوند. سیستم عصبی عامل حیات و پایداری به رسیدن اکسیژن است منتها فرق آنها این است که آنها خیلی حساس هستند . در عضوی مثل دست و پا اگر تا یک ساعت خون نرسد ما می توانیم آنرا زنده نگه داریم ولی این تایم در سیستم عصبی پنج دقیقه است و اگر به ده دقیقه برسد آسیب سلولی شروع می شود. ما باید مواظب باشیم که این جابجایی ها عاملی برای اختلال در خونرسانی نشود . عامل سومی که باعث آسیب می شود تغییر بیوشیمیایی است . که بعد از این دو حالت ایجاد می شود.