هنگامیکه بنده از خوابگاه لذّت بخش خود برای اقامه نماز شب به خاطر جلب خشنودی خدایش برخیزد در حالیکه بقایای خواب در چشمانش می‌باشد، خداوند بر فرشتگان مباهات می‌کند و درباره او می‌فرماید: آیا نمی‌نگرید این بنده‌ام را که از خواب شیرین خود دست برداشته و به نمازی که بر او واجب نکرده‌ام برخاسته است؟! گواه باشید که من او را آمرزیدم.

 - نور چهره و جمال او در قیامت طبق روایتى پانصد سال راه و طبق روایت دیگر سه هزار سال راه می‌رود و روشنى می‌دهد. و هفت صف از ملائکه که هر صفى از مشرق تا مغرب باشد در عقب او صف می‌بندند و به عدد هر ملک و فرشته‌اى به او درجه و مقام دهند.

 

 

 - کسی که به نیّت بیدار شدن برای نماز شب بخوابد خواب او نوعی صدقه بشمار می‌آید و خداوند متعال برای او پاداش نماز شب را مقرّر می‌دارد.

در قیامت پس از آن که خداوند همه انسانها را جمع کند، منادى ندا مى‌کند و مى‌گوید:
پیش آیند کسانى که در نیمه‌هاى شب از بستر خواب دور مى‌شدند و خدا را مى‌خواندند و از خشم و غضبش بیمناک و به رحمتش امیدوار بودند.
آنگاه جمعى پیش روند و قبل از دیگران به جایگاههاى خود (در بهشت) وارد شوند و بعد از آنان به حساب مردمِ دیگر رسیدگى نمایند. 

 -  پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید: وقتی روز قیامت شد، نماز شب شخص ظهور می‌کند و این آثار برای اوست: نماز در بالای سرش سایه‌بان است. بر سرش چون تاجی است. لباس بدن نمازگزار است (آنجا که همه عریانند) نوری است که در برابرش می‌تابد. میان شخص و آتش حائل و فاصله می‌شود. در برابر خداوند متعال برای مؤمن برهان می‌باشد. در میزان اعمال انسان سنگین است. جواز عبور از صراط است. کلید بهشت است.

 -  امام صادق (ع) فرمودند: در روز قیامت همه چشمها گریان است مگر سه چشم:

1- چشمی که از (دیدن و نظر به) آنچه خداوند حرام کرده بر هم نهاده شده.

2- چشمی که در راه طاعت خداوند بیداری کشیده

۳-  چشمی  که  در  دل  شب  برای  خدا  گریسته  است

 

- پیامبر فرمود: «مَن کثر صلاته باللیل حسن وجهه بالنهار».
هر کس در شب زیاد نماز بخواند، صورت او در روز زیبا می‌شود.
شاید مراد از روایات آن است که خداوند شادابی چهره و آبرویی به آنها می‌دهد که مردم آنان را دوست دارند و جذب آنان می‌شوند و به آنان تمایل پیدا می‌کنند. توجه و اقبال مردم به آنان باعث جلب رزق و روزی می‌شود. بدیهی است که فردی به هر شغلی مشغول باشد، وقتی که به خاطر نماز شب وجهه خوبی نزد مردم پیدا کرد، مردم کارهایشان را به او واگذار می‌کنند و رزق و روزی او فراوان می‌شود.

 

 - پیغمبر اکرم (ص) فرمود :

آنقدر جبرئیل مرا درباره شب خیزى سفارش نمود که گمان کردم نیکان امتم در شب نخسبند.

 - پیامبر (ص) به جبرئیل فرمودند: مرا پند ده.

جبرئیل گفت: ای محمد، هر چه می‌خواهی عمر کن اما بدان که سر انجام خواهی مرد، و به هر چه می‌خواهی دل ببند اما بدان که سرانجام از آن جدا خواهی شد و هر عملی که می‌خواهی انجام بده ولی بدان سرانجام عملت را خواهی دید و نیز بدان که شرف مومن نماز شب اوست و عزتش در خود داری از ریختن آبروی مردم است.

 - رسول اکرم (ص) فرمود: ای ابوذر سفرش پیامبرت را حفظ کن که برایت سود آور است: هر کس آخر کارش با نماز شب باشد و بمیرد، بهشت برای اوست.

 

رسول خدا (ص) در مورد فواید دنیوی نماز شب می‌فرماید:

    پیامبر (ص) فرمودند: یا علی پنج چیز دل را روشن می‌کند. ۱- بسیار قل هو الله خواندن،۲- کم خوراکی، ۳- مجالست با علما، ۴- نماز شب، ۵- رفتن به مسجد برای نماز.

 - از پیامبراکرم (ص) نقل است که فرمودند: هر بنده‌ای که توفیق نماز شب را پیدا کند از روی اخلاص وضو بگیرد و با نیت پاک و قلب سلیم و بدن خاشع و چشم گریان، پروردگار را بخواند، خداوند نه صف از ملائکه بی‌شمار را پشت سر او قرار می‌دهد و به عدد آنها درجات معنوی او را بالا می‌برد.

 

 - اگر مردم میدانستند که (در اثر نخواندن نماز شب) چهار ثواب بزرگ و پاداش همیشگی را از دست داده‌اند، گریه‌هایشان بر از دست دادنش طولانی میشد.


 - دو رکعت نماز در دل شب از دنیا و آنچه در آن است نزد من محبوبتر است.

تأ ثير سحرخيزى زن
زنى به خدمت حضرت صادق عليه السلام آمد و عرض كرد:
اى پسر پيغمبر! شوهرم مرا دوست نمى دارد، چه كنم ؟
حضرت فرمود: ((عليك بصلوة اللّيل )). برو نماز شب بخوان .
پس از چندى خدمت حضرت رسيد و تشكّر كرد و گفت : شوهرم از آن وقت هيچ كس را به اندازه من دوست نمى دارد. پس آن حضرت فرمود:
خدا رحمت كند زنى را كه سحر برخيزد و شوهرش را بيدار كند، و همچنين مردى كه برخيزد و زنش را بيدار كند و نماز شب بخوانند


هنگامیکه نماز شب نصیب زن یا مردی شود، و او برای خدا بپا خیزد و وضو بگیرد، با نیت راستی و قلب سلیم و چشم گریانی نماز شب گذارد، خداوند پشت سر او هفت صف از ملائکه که هر صفی را شماره نتوان کرد مگر خود خدا، قرار دهد. یک جانب هر صف به مشرق و دیگری به مغرب است. پس وقتی از نماز فارغ شود خداوند به تعداد آن ملائکه، برای نماز گذارنده درجاتی می‌نویسد.
- هر بنده‌اى که توفیق خواندن نماز شب پیدا کند (مرد یا زن) و با اخلاص آخر شب از خواب برخیزد و وضوى کاملى بگیرد و با نیت پاک و قلبى سالم و بدنى با خشوع و چشمى اشک بار نماز بخواند، خداى تعالى پشت سر او نه صف فرشته قرار مى‌دهد
که عدد هر صفى را غیر از خدا هیچ کس نمى‌تواند بشمارد؟ یک طرف صف در مشرق و دیگرى در مغرب است، پس هنگامى که از نماز فارغ شد، به عدد تمام فرشته‌ها براى او درجه نوشته مى‌شود.

 - رسول خدا می‌فرماید: خدا رحمت کند مردی که در شب بیدار شود و نماز شب بخواند و همسرش را نیز بر این عمل تشویق نماید و اگر بیدار نشد (با اجازه قبلی او) به صورت وی آب بپاشد و او را بیدار کند و خدا بیامرزد زنی را که در شب برخیزد و نماز شب بخواند و شوهرش را نیز بدین عمل وادار کند و اگر از جای برنخواست (با اذن قبلی او) آب به صورتش بپاشد تا او را بیدار کند.

 - بهترین شما کسانی هستند که در سخن گفتن مودبند، گرسنگان را سیر می کنند و در شب آن هنگام که مردم همگی در خوابند، نماز می‌خوانند.

 - پیامبر (ص) به حضرت علی (ع) فرمودند: یا علی پنج چیز دل را روشن می‌کند.

۱- بسیار قل هو الله خواندن.

۲- کم خوراکی.

۳- مجالست با علما.

۴- نماز شب.

رفتن به مسجد برای نماز.

 - امام علی (ع) فرمودند: قیام شب موجب صحّت جسم و خشنودی پروردگار و در معرض رحمت او قرار گرفتن و تَمَسّک به اخلاق پیامبران است.

شنیدم امام صادق (ع) فرمود: به درستیکه گاهى بنده خدا آخر شب بیدار مى‌شود، درحالیکه از کسالت خواب به چپ و راست خم مى‌شود و یا سرش را خم کرده و چانه‌اش را به سینه مى‌چسباند، پس در این هنگام، خداى تعالى امر مى‌کند، تا درهاى آسمان باز مى‌شود، سپس به فرشتگان مى‌فرماید: به بنده من نگاه کنید، با آن که نماز شب را بر او واجب ننموده‌ام، ولى به سبب تقرب به من، خود را به چه زحمتى وادار نموده است و یکى از این سه خواسته را از من مى‌خواهد: یا گناه او را بیامرزم و یا تجدید توبه نموده با من رابطه برقرار کند و یا آن که روزى بیشترى مى‌خواهد اى فرشتگان! شما شاهد باشید هر سه جهت را به او بخشیدم.

- حضرت امام صادق (ع) در مورد نماز شب می‌فرمایند: آنها شب هنگام از بسترها برمیخیزند و پروردگارشان را با بیم و امید میخوانند و از آنچه به آنها روزی داده‌ایم انفاق میکنند، اما هیچکسی نمی‌داند خداوند چه پاداشهائى که موجب روشنى چشمها میشود در برابر اعمالشان قرار داده است.

 - «نماز شب» باعث زیبایی سیما، و نیکویی اخلاق و خوشبویی بدن و فراوانی رزق و مایه ادای «قرض» و موجب از بین رفتن غم و باعث تقویت نور چشم است. 

 - «لانهم خلوا بالله فکساهم الله من نوره». 
کسى که اهل نماز شب است روى او نیکو و نورانى مى شود. زیرا آنها با خدا خلوت نمودند در عوض خدا آنها را به کسوت نور خود درآورد.

 - نماز شب، روى انسان را نیکو و خلق او را خوب و بویش را پاکیزه و رزق را زیاد

مى‌کند و موجب ادا شدن قرض و برطرف شدن غم و اندوه و باعث زیادى نور چشم میگردد.

توضیح آنکه روزی رسان خدا است و او به خاطر این که این افراد نماز شب می‌خوانند، این پاداش (رزق فراوان) را به آنان عطا می‌کند. احتمال دیگر این است: وقتی انسان نماز شب می‌خواند و دعا می‌کند و از خدا حاجات خود را می طلبد، مخصوصاً اگر دعا کند که خدایا روزی مرا زیاد بگردان، دعایش مستجاب می‌شود.
در هر صورت برای رزق و روزی غیر از عوامل مادی از قبیل تلاش برای کسب رزق و روزی، عوامل معنوی نیز مانند دعای پدر و مادر، نماز شب، دعا کردن و صدقه دادن مؤثر است.
نباید همه عوامل را مادی بدانیم، بلکه یک سری عوامل معنوی نیز می‌تواند علّت یا جزء علّت باشد.

 - محبوب القواب مردم مى‌شود و مؤید مردم می‌شود و زنى که شوهرش به او مایل نباشد از برکت نماز شب، بسیار به او مایل می‌شود.

 
 - امام صادق (ع) فرمود: مرا خوش نیاید از آن بنده که قرآن خوانده (و فضیلت نماز شب را دریافته) و شب هم بیدار بشود ولى برنخیزد تا بامداد که نماز صبحش بخواند. از آن حضرت رسیده که نماز شب کفاره گناهان روز است. 

 - امام صادق (ع) فرمود: «علیکم بصلاة اللیل فأنّها سنّة نبیّکم و دأب الصالحین قبلکم و مطردة الداء عن اجسادکم».
بر شما باد به نماز شب خواندن، زیرا سنت پیامبرتان است و روش صالحان قبل از شما بوده و دردها را از جسم شما برطرف می‌کند.

 - باز از حضرت نقل شده است: «صلاة الیل تبیّض الوجه و صلاة اللیل تطیّب الریح و صلاة الیل تجلب الرزق».
نماز شب چهره را شاداب می‌کند و باعث خوشبویی بدن می‌گردد و باعث رزق و  روزی می‌شود.

 - نماز شب موجب مباهات خداوند بر ملائکه و فرشتگان مى‌شود.

 - این آیه شریف «و الذاکرین الله کثیرا و الذاکرات» شامل او مى‌شود کسانیکه زیاد ذکر خدا را می‌گویند از مرد وزن هر که باشد (خداوند بهشت را براى آنها مهیا می‌کند).

 - مشرف به جواب لبیک از جانب پروردگار عالم می‌شود زیرا خداوند مجیب الدعوات است و دعاى بندگان مخلص را اجابت می‌کند و نور خدا در قلب او ثابت می‌شود و گناهان او آمرزیده می‌شود.

 - زینت آخرت است، چنانکه مال و فرزندان زینت دنیا هستند.

 - از امام زین العابدین (ع) سؤال کردند: چرا متهجدان (عبادت کنندگان) در شب، خوش چهره‌ترین مردم هستند؟ حضرت فرمود: «برای این که آنان با خدا خلوت می کنند و خداوند از نور خودش به آنان عطا می‌کند».

 

 فواید اخروی نماز شب

در سوره سجده (آیه 17) خداوند می‌فرماید: «فلا تعلم‏نفس ما اخفى لهم من قرة اعین‏».
مردان خدا براى انجام نیایش سحرگاهان و نماز شب، از بستر گرم فاصله مى‏گیرند و به نماز شب مشغول مى‏شوند، پاداش آنان، غیر از بهشت و حوریان و ... چیزهایى است که خداوند برایشان ذخیره کرده که موجب روشنى دیدگانشان است. 

1) رسول خدا (ص) در مورد فواید اخروی نماز شب می‌فرماید: 
 -  نماز شب برای صاحبش چراغی می‌شود در تاریکی قبر.

 -  پیامبر اکرم (ص) فرمود: نور مؤمن در روز قیامت، نماز در دل شب می‌باشد.

 -  همچنین در بحارالانوار، از مجالس صدوق به سندى از ابن عباس نقل می‌کند:
 هر بنده‌اى که توفیق خواندن نماز شب پیدا کند (مرد یا زن) و با اخلاص آخر شب از خواب برخیزد و وضوى کاملى بگیرد و با نیت پاک و قلبى سالم و بدنى با خشوع و چشمى اشک بار نماز بخواند، خداى تعالى پشت سر او نه صف فرشته قرار می‌دهد که عدد هر صفى را غیر از خدا هیچ کس نمی‌تواند بشمارد؟ یک طرف صف در مشرق و دیگرى در مغرب است، پس هنگامیکه از نماز فارغ شد، به عدد تمام فرشته‌ها براى او درجه نوشته می‌شود -  رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:

2) حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) که در مورد فضیلت نماز شب فرموده‌اند: نماز شب بر طرف کننده وحشت قبر است.

 - امیرالمونین علی (ع) فرمود: هر کس یک شب تمام به عبادت به سر برد، در حالی که قرآن شریف را تلاوت کند و هم در رکوع و سجود و ذکر خدا باشد، مشعلی از نور در قبر او بزنند و تیرگی گناه و حسد را از قلب او بر طرف سازند، او را از عذاب قبر ایمن گردانند و بیزاری و برات آزادی از جهنم بدو عطا کنند.

3) امام صادق (ع) فرمود: هر عمل نیکى در قرآن ثوابى برایش مقرر شده جز نماز شب که خداوند عز و جل به جهت اهمیت آن ثوابى برایش ذکر ننموده و فرمود: (تتجا فى جنوبهم).

-  نماز در آخر شب افتخار مؤمن و زینت او در دنیا و آخرت است.

4) حضرت رضا (ع) فرمود: بر شما باد به نماز شب که هر آن بنده در آخر شب برخیزد و هشت رکعت (نماز شب) و دو رکعت شفع و یک رکعت وَتر بخواند و در قنوت خود هفتاد بار استغفار کند از عذاب قبر و عذاب دوزخ ایمن گردد و عمرش دراز شود و روزیش وسعت یابد.

 -  حضرت رضا (ع) فرمودند: «نماز شب خواندن را بر خود لازم بدانید زیرا هر بنده مؤمنی که هشت رکعت نماز شب و دو رکعت نماز شفع و یک رکعت نماز وتر بخواند و در قنوت وتر 70 مرتبه استغفار کند، خداوند او را از عذاب قبر و از عذاب آتش نجات می‌دهد و عمرش را در دنیا طولانی میکند و در زندگی اقتصادی خداوند به او وسعت و گشایش می دهد و در هر خانه‌ای که در آن نماز شب خوانده شود، آن خانه برای مردم آسمان روشنایی می‌دهد همانطوریکه ستارگان آسمان برای مردم روی زمین روشنایی می‌بخشند».

 

نماز شب در قبر! (شهيدان حسين و ابوالفضل قربانى)
عمليات پيروزمد خيبر در جزيره مجنون در جريان بود، قرار بود پس از شكستن خط، يگان ما كه در سه راه فتح مستقر بود به سمت بصره پیشروى كند. دشمن بعثی با آگاهی نسبى از اين اخبار، دست به مقاومت شديد زد و علاوه بر جنگ روانی شديد و بمبارانها و حملات شديد شيمیایی، با آنچه داشت شبانه روز آتش بر سر رزمندگان ریخت. 
دراين ميان دو برادر به نامهاى حسين و ابوالفضل قربانى با حالات معنوى خود كل گردان را متأثر كرده و چون خورشيدى فروزان نورافشانى ميكردند. اين دو برادر شهيد، فارغ ار حوادث و هر آنچه اتفاق ميافتاد در هر مكانى كه يگان مستقر می‌شد، قبرى حَفر میكردند و به خصوص در شب، نمار میخواندند. هر كسی كه بيدار مى‌شد، آن دو را در حال مناجات و نماز مى‌ديد. چقدر زيبا بود توجّه به معبودشان

 

علاّمه طباطبائى رحمه الله عليه مى فرمايد:
چون به نجف اشرف براى تحصيل مشرّف شدم ، از نقطه نظر قرابت و خويشاوندى و رحميّت گاهگاهى به محضر مرحوم قاضى شرفياب مى شدم ، تا يك روز درِ مدرسه اى ايستاده بودم كه مرحوم قاضى از آنجا عبور مى كردند، چون به من رسيدند دستِ خود را روى شانه من گذاردند و گفتند: ((اى فرزند! دنيا مى خواهى نماز شب بخوان و آخرت مى خواهى نماز شب بخوان )).
 

  در حديثى از امام صادق عليه السلام چنين مى خوانيم :
((أَبْغَضُ الْخَلْقِ إ لى اللّه جِيْفَةٌ بِاللَّيلِ، بطالٌ بِالنَّهار)).
مبغوض ترين و ناپسندترين مردم نزد خداوند، كسى است كه [شب را سراسر به خواب و] بسان مردارى گنديده و در روز بيكار و تنبل باشد.

 

لذّت آن نماز شب خوان خيلى عميق تر، نيرومندتر و نشاطبخش تر است . ولى اگر ما خودمان را غرق در لذّت مادّى دنيا كنيم مثلاً سر شب بنشينيم دور هم و شروع كنيم به گفتن و خنديدن و فرضاً غيبت هم نكنيم كه حرام است ، صرفاً شوخيهاى مباح هم بكنيم و بعد هم سفره را پهن كنيم و آنقدر بخوريم كه نفس كشيدن برايمان دشوار شود، بعد مثل يك مرده در رختخواب بيفتيم . آيا در اين صورت توفيق پيدا مى كنيم كه سحر از دو ساعت مانده به طلوع صبح بلند شويم و بعد، از عمق روح خودمان ((يا ربّ يا ربّ)) بگوييم ؟ اساساً بيدار نمى شويم و اگر هم شويم مثل مستى كه چند جام شراب خورده است ، تلو تلو مى خوريم .
پس اگر انسان بخواهد لذّتهاى معنوى و الهى را در اين دنيا درك كند، چاره اى ندارد جز اين كه از لذّتهاى مادّى كسر كند. به خدا قسم لذّتى كه يك مرد با ايمان در آن وقت شب كه بلند مى شود و چشمش مى افتد به آسمان پرستاره و آيات آخر سوره آل عمران را كه صداى هستى است و از قلب وجود برخاسته است ، مى خواند و با هستى همصدا مى شود، احساس ‍ مى كند برابر است با يك عمر لذّت مادّى در اين دنيا.
يك چنين آدمى ، نمى تواند مثل ما زندگى كند نمى تواند سر سفره شام بنشيند در حالى كه ظهر غذاهاى سنگين ، انواع گوشتها، روغنهاى حيوانى و نباتى ، انواع شيرينى ها و انواع محرّك اشتهاها را خورده است ؛ تازه مقدارى سوپ بخورد تا اشتهايش تحريك شود اين روح خود به خود مى ميرد، اين آدم نمى تواند در نيمه هاى شب بلند شود و اگر هم بلند شود نمى تواند لذّت ببرد.
لهذا كسانى كه چنين توفيقاتى داشته اند و ما چنين اشخاصى را ديده ايم به لذّتهاى مادّيى كه ما دل بسته ايم هيچ اعتنا ندارند. چه مانعى دارد كه من ذكر خيرى از پدر بزرگوار خودم بكنم . از وقتى كه يادم مى آيد مى ديدم اين مرد بزرگ و شريف هيچ وقت نمى گذاشت و نمى گذارد كه وقت خوابش از سه ساعت از شب گذشته تأ خير بيفتد شام را سر شب مى خورد و سه ساعت از شب گذشته مى خوابد و حداقل دو ساعت به طلوع صبح مانده بيدار مى شود.
و حداقل قرآنى كه تلاوت مى كند يك جزء است ، و با چه فراغت و آرامشى نماز شب مى خواند حالا تقريباً صد سال از عمرش مى گذرد هيچ وقت نمى بينم كه يك خواب ناآرام داشته باشد... اينها دل را زنده مى كند، آدمى كه مى خواهد از چنين لذّتى بهره مند شود ناچار، از لذّتهاى مادّى تخفيف مى دهد تا به آن لذّت عميقتر الهى برسد)).

ارى ، چنان پدر چنين فرزندى را به اجتماع تحويل مى دهد.

 

هر کس به جایی رسید در سحر رسید؛  از رزق و روزی تا علم و حکمت تا صحت و سلامت و تا سعادت و معرفت را همه و همه در سحر می دهند. بدبختانه در 24 ساعت شبانه روز، شیطان خواب سحر را بسیار شیرین می کند (خداوکیلی هم شیرین است) تا مردم از فیض سحر محروم شوند و در این کار هم موفق بوده است.  دیده اید، روستاییان ماست را می زنند تا کره اش را بگیرند، یعنی از چند مَن ماست، مقداری کره می شود و بقیه اش دوغ؛  حال، انسان هم چنین است،  از 24 ساعت عمر انسان در شبانه روز کره اش در هنگام سحر است، که آن موقع همه درخوابند و شیطان، کره عمرها را می گیرد، آنچه برای مردم می ماند دوغ است. برادر و خواهر عزیزم! بدبختی ما این است که پای حرف عالم و آدم با ذوق و شوق می نشینیم و فکر می کنیم مرغ همسایه غاز است غافل از این که مرغ خودمان تخم طلا می گذارد. بیایید یکبار هم که شده به خدا و اوصیا و اولیایش اعتماد کنیم، یکبارش که ضرر نداره، داره؟! نماز شب رو میشه از یک رکعت نماز وتر هم شروع کرد با وضو کمتر از 3 دقیقه طول میکشه میشه سر شب هم خوند یعنی اول نیمه شب شرعی اما اگه از آثارش بدونید............. امااگه مي دونستيد  با  بلند  نشد ن  براي  نماز شب ادرار شیطان بر گوش کسی که نماز شب نخواند . امام باقر(ع) می فرماید : « هیچ بنده ای نیست مگر این که از شب تا صبح یک بار یا دو بار یا چند بار از خواب بیدار شود ، اگر پس از بیدار شدن بلند شود( ومشغول نماز شب و تهجد و عبادت شود ) اگر چه بهتر والّا شیطان پیروز می شود و می آید و بر گوشش بول و ادرار می کند ( و او سنگین و کسل می شود ) آیا نمی بینید که هر کدام از شما وقتی چنین باشد ، سنگین و کسل می شود و حاضر نیست به راحتی از خواب  بلند شود .