لباس دست كم پاسخ‏گوی سه نیاز آدمی است; یكی این كه او را از سرما و گرما حفظ می‏كند، دیگر این كه در جهت‏حفظ عفت و شرم، به او كمك می‏كند و سوم این كه به او آراستگی و وقار می‏بخشد . در هر جامعه‏ای نوع و كیفیت لباس زنان و مردان، علاه بر آن كه تابع شرایط اقتصادی و اجتماعی و اقلیمی آن جامعه است، تابع جهان بینی و ارزش‏های حاكم بر فرهنگ آن جامعه نیز می‏باشد . انسان بسته به این كه برای جهان، چه معنایی قائل باشد، خود را چگونه موجودی بداند، چه سرنوشتی برای خود تصور كند و سعادت خود را در چه بداند، لباس پوشیدنش تفاوت می‏كند .
همان طور كه گفتیم انسان به وسیله لباس به خود آراستگی و زیبایی می‏بخشد . خود آرایی و زینت كردن، نه تنها آثار مثبت روحی و روانی در دیگران داشته و موجب آرامش روحی می‏شود، بلكه اثرات روانی مثبتی نیز در خود فرد دارد . بنابراین، نه تنها كیفیت لباس پوشیدن حاكی از شخصیت انسان است، بلكه در شكل‏گیری و تحول شخصیت او نقش دارد . اینك بعضی از موارد ارتباط نوع پوشش و شخصیت آدمی را بر می‏شماریم:
1 . پوشیدن لباس آراسته و پرهیز از هر نوع آشفتگی و پریشانی، نشانه‏ای از وجود نظام فكری و ذوق سلیم در انسان است . بنابراین می‏توان گفت كه آشفتگی برونی، حكایت از آشفتگی درونی می‏كند; زیرا انسان اگر دارای شخصیت طبیعی و سالم باشد، از آشفتگی و بهم ریختگی گریزان است و نظم و ترتیب و تمیزی را بر ژولیدگی و پریشانی ترجیح می‏دهد .
2 . پرهیز از خودآرایی و پذیرفتن آشفتگی و ژولیدگی در لباس، به جهت تعارضی كه با خواسته‏های فطری انسان دارد، اثرات بدی در زمینه روانی بر انسان می‏گذارد; بطوری كه به تدریج‏سبب بروز افسردگی روحی و انهدام ذوق سلیم در انسان شده، منجر به بی‏اعتدالی روانی می‏شود تا آن جا كه علائق انسان را به زندگی و مواهب موجود در آن، از حد اعتدال كاهش می‏دهد و او را به شخصی منزوی و گوشه‏گیر تبدیل می‏كند .
3 . آراستگی ظاهری اگر با خود آرایی درونی همراه شود، تنها رمز موفقیت انسان در جلب محبت و راه یافتن در دل‏هاست; به طوری كه بدون برخورداری از چنان شرایط ظاهری و باطنی، انتظار محبوبیت پیدا كردن، انتظاری بی‏جا خواهد بود .
در این جا بعضی از ویژگی‏های لباس را كه با شخصیت انسان مرتبط است، از زبان روایات اسلامی یادآور می‏شویم:
1 . لباس زیبا، باعث تقرب به خداست . امام صادق (علیه السلام) می‏فرماید: خود را به وسیله لباس زیبا كنید; زیرا خدا زیباست و زیبایی را دوست دارد . (1) بنابراین وقتی انسان احساس كند خدا او را دوست دارد، تاثیر مثبتی برشخصیت او می‏گذارد .
2 . امام علی (علیه السلام) می‏فرماید: لباس تمیز، غم و ناراحتی را برطرف می‏كند و برای نماز، یك نوع پاكیزگی است . (2)
بنابراین یكی از عوامل نشاط و شادابی روانی، پوشیدن لباس تمیز است .
3 . لباس تمیز، باعث ذلت و خواری دشمنان می‏شود و انسان را در مقابل آنان سربلند می‏كند . امام صادق (علیه السلام) می‏فرماید: لباس پاكیزه، دشمن را ذلیل می‏نماید . (3)
4 . لباس مناسب، انسان را در میان مردم عزیز می‏كند . امام علی (علیه السلام) می‏فرماید: براستی نیكوترین لباس، آن لباسی است كه تو را با مردم همسان سازد و موجب آرایش تو در میان آنان شود و زبان‏های آنان را از بدگویی تو باز دارد . (4)
5 . لباس انسان، باید معرف جنس او نیز باشد; بنابراین لباس مردان باید با لباس زنان تفاوت داشته باشد و هر كدام لباس مخصوص خود را بپوشند . پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) مردانی را كه لباس زنان و زنانی را كه لباس مردان می‏پوشند، از رحمت‏خدا دور دانست . (5)
6 . لباس نباید غیر متعارف و به اصطلاح لباس شهرت باشد . گاهی انسان بر اساس خود خواهی و تكبر، لباسی را انتخاب می‏كند كه نظیرش در هیچ كس نبوده باشد . امام صادق (علیه السلام) می‏فرماید: برای انسان از نشانه‏های خفت و خواری همین بس كه لباسی بپوشد كه به آن مشهور شود . (6) بنابراین لباس شهرت، نشانه شخصیت‏خود خواه و متكبر است .