شيردهي دوراني خاطره انگيز براي مادراست. سختي ها و شيريني هايش همه در ذهن مادر به خوبي نقش مي بندد. مادر و كودك عاشق و نيازمند يكديگرند و مادر فداكارانه آنچه در روح و جسمش دارد به كودك مي بخشد و براي آنكه بتواند با سلامت كامل و خاطره اي خوش اين دوران را به پايان برساند ، بايد بداند كه چگونه نيازهايش را تامين كند.
چرا شير مادر بهتر است ؟
پژوهشهاي انجام شده در 30 سال اخير نشان داده ، بهترين و كامل ترين غذا براي كودك تا سن 4 تا 6 ماهگي فقط شير مادر است . چرا؟
. چون شير مادر از شيرهاي ديگر مغذي تر است.
. هميشه استريل است.
. بيش از300 نوع عامل ضد ميكروبي در شيرمادر وجود دارد كه مانع بروز بيماري در كودك خواهد شد . از اين رو ميزان شيوع اسهال در كودكاني كه شيرمادرخوار هستند 3 تا 14 بار كمتر از كودكان شيرخشكي است و به دليل وجود همين عوامل ضد ميكروبي، نوزاد خيلي كمتر به عفونت تنفسي ، عفونت اداري و عفونت گوش مياني مبتلا مي شود.
. شيرمادر كمتر ايجاد حساسيت مي كند و در خانواده هايي كه يكي از اعضاء مبتلا به حساسيت هستند، حتماً بايد كودك با شير مادر تغذيه شود.
. كودكي كه شير مادر مي خورد نه زيادي چاق و پفكي مي شود و نه لاغرمي ماند. چون كليه نيازهاي كودك با شير مادر تامين خواهد شد. مثلاً اگر نوزادي زودتر از موعد بدنيا آيد شير مادرش با شير مادري كه نوزاد و به موقع بدنيا آمده تفاوت زيادي دارد و نيازهاي كودك را براي رشد بيشتر تامين خواهد كرد. يك نكته جالب در مورد شيرمادر اين است كه شيري كه كودك در دقايق اول مي مكد، حاوي پروتئين بيشتر و چربي كمتر است و با ادامه شير خوردن به مرور چربي شير زيادتر مي شود. اين مساله باعث مي شود كه كودك درزمان لازم احساس سيري كند و مادر بايد توجه داشته باشد كه نوزاد را زود از سينه جدا نكند تا كودك با چربي دقايق آخر شيردهي، وزن گيري بهتري داشته باشد.
. مكيدن سينه باعث رشد فك و دندانهاي كود ك مي شود.
. تماس نزديك مادر و نوزاد باعث افزايش مهر و محبت آنها مي شود.
پس شيرمادر مناسب ترين و طبيعي ترين روش تغذيه شير خوار است.
نيازهاي غذايي مادر در دوران شيردهي
در دوران بارداري، جنين بسياري از ذخائر بدن مادر را مصرف مي كند و اگر مادر در دوران شيردهي تغذيه نامناسبي داشته باشد، به مرور خصوصاً با زايمانهاي مكرر قوايش تحليل مي رود ، استخوانهايش پوك مي شود ، ريزش مو پيدا مي كند و گاهي ازترس اينكه اين عوارض پيش آيد آنقدر پرخوري مي كند كه وزنش بالا رفته و بازگشت به وزن پيش از بارداري بسيار مشكل خواهد شد. پس بسيار اهميت دارد مادر دقيقاً بداند چه ميزان انرژي و مواد مغذي نياز دارد.
* انرژي :
مادر براي تهيه شير 500 كالري انرژي اضافه بر نياز بدنش لازم دارد. به عبارتي اگر پيش از بار داري 2000 كالري انرژي در روز نياز او را تامين مي كرده، در شيردهي 2500 كالري انرژي لازم دارد. علاوه بر اين 500 كالري مقداري انرژي هم از چربي هاي ذخيره شده در دوران بارداري تامين مي شود كه اين مساله باعث مي شود، اگر مادر براساس مقادير خواسته شده در اين دوران، غذا مصرف كند به مرور هر ماه نيم كيلو لاغر مي شود ( چاقي دوران بارداري بر طرف خواهد شد). براساس ميزان انرژي لازم در دوران شيردهي ، غذاهاي تامين كننده آن داده مي شوند.
* پروتئين :
در دوران شيردهي نياز مادر به پروتئين فقط 15گرم اضافه مي شود. ازاين رو كل پروتئين مورد نياز حدود 65 تا70 گرم در روز است . اين ميزان پروتئين با مصرف 3 ليوان شير در روز، 1عدد تخم مرغ و 180 تا 300 گرم گوشت و حبوبات تامين مي شود.
* املاح :
بهترين املاح كلسيم و آهن هستند كه اگر مادر مشكل كم خوني داشته باشد و يا در معرض كم خوني باشد مصرف قرص فرو سولفات ضروري است. براي تامين كلسيم مادر بايد در روز 3 تا 4 ليوان شيركم چربي و سبزيجات برگ سبز مثل اسفناج ، نعناع ،جعفري ، كرفس و كلم و نيز مغز بادام و بادام زميني مصرف كند.
پس خيلي خوب است كه مادر شيرده هفته اي يك بار خورش كرفس بخورد و هرروز چند عدد بادام و بادام زميني ميل كند.
بهتر است مادراني كه كم خوني دارند، هفته اي يك بار جگر بخورند ودر طول روز حتماً 1عدد تخم مرغ و مقداري گوشت قرمز ميل كنند. گردو نيز براي اين مادران مفيد است.
* ويتامين ها :
براي تامين ويتامين هاي لازم ، مادر حتماً به 5 تا 6 ليوان سبزيجات تازه بصورت سالاد، سبزي خوردن و يا پخته شده در غذا نياز دارد و بايستي هر روز 4 تا 5 عدد ميوه مصرف كند.
* چربي ها :
در شيرمادر يك سري چربي هاي غير اشباع موجود است كه در غدد پستان ساخته نمي شوند و بايد از طريق غذا تامين شوند. پس بهتر است مادر هفته اي يك بار ماهي مصرف كند و از روغن زيتون در سالادش استفاده كند.
* آب :
مادر در روز به 6 تا 8 ليوان آب يا آب ميوه نيازدارد.
نمونه يك رژيم غذايي مناسب براي يك مادر شيرده
صبحانه
نان سبوس دار 3 برش + پنير30گرم + كره 2قاشق مرباخوري + عسل يا مربا 2قاشق مرباخوري + شيركم چربي 1ليوان
ساعت 10
ميوه 1 عدد ، چاي وكيك
نهار
لوبيا پلو با سالاد شيرازي؛ گوشت 120گرم ، كته 15 قاشق غذاخوري، لوبيا سبز پخته يك دوم ليوان ، روغن مايع 2 قاشق مرباخوري ، ماست كم چربي 1 ليوان ، خيار 1عدد ، گوجه 1عدد، پياز يك دوم عدد به همراه آبليمو و روغن زيتون
عصرانه
ميوه 2 عدد ، نان 2برش ، پنير 30 گرم ، گردو 2 مغز كامل
شام
كوكوي سبزي با ماست؛ تخم مرغ 1 عدد ، سبزي خام 2 ليوان ، نان 2 برش ، روغن مايع2 قاشق غذاخوري ، ماست كم چربي 1 ليوان
پيش از خواب
شيركم چربي 1 ليوان ، عسل 1 قاشق غذاخوري
اين رژيم حاوي 2700 كالري انرژي ، 344 گرم كربوهيدرات ، 97 گرم پروتئين و 88 گرم چربي است.
تحقيقات اخيرنشان داده كودكاني كه با شير مادر تغذيه شده اند، كمتر از كودكاني كه با شير گاو تغذيه شده اند، به بيماري ديابت نوجواني( يا ديابت وابسته به انسولين) و بيماري
MS
مبتلا مي شوند و اين خبر اهميت شير مادر را نشان مي دهد.
چه مواد غذايي براي مادران شيرده مجاز نيست ؟
1) دم كرده هاي گياهي :
گاهي دم كرده هاي گياهي مثل چاي نعناع و گل گاو زبان موجب بروز اثرات جانبي مثل تهوع و استفراغ در مادر مي شود و تركيبات اين نوشيدني ها وارد شير شده و امكان دارد همين اثرات در نوزاد هم بروز كند.
2) كافئين :
كافئين وارد شير مادر شده و موجب تحريك پذيري نوزاد مي شود. بنابراين توصيه مي شود مادر شيرده كمتر از 2 ليوان در روز قهوه و كوكا مصرف كنند ، شكلات و كاكائو هم داراي تئوبروميد است كه مانند كافئين محرك است و بهتر است مصرفش محدود شود.
3) قند مصنوعي :
اثر قندهاي بدون كالري و محصولات شيرين وبدون قند بر نوزاد نامشخص است. پس بهتر است مصرف اين مواد در شيردهي محدود شود.
4) ادويه جات زياد :
مصرف زياد ادويه طعم شيرمادر را عوض مي كند كه بهتر است در شيردهي كمتر ادويه مصرف شود.
جدول نيازهاي تغذيه اي مادر در دوران شيردهي
دانستن نيازهاي تغذيه اي يك مادر شيرده، براي مادراني كه ازمكمل هاي ويتامين واملاح استفاده مي كنند، ضروري است تا از مصرف بيش از حد مكمل ها جلوگيري شود.
انرژي
پروتئين
ويتامين
A
ويتامين
D
ويتامين
E
ويتامين
K
ويتامين
C
ويتامين
B1
رميوفلاوين
B2
نياسين
B3
ويتامين
B6
فولات
ويتامين
B12
كلسيم
فسفر
منگنز
آهن
روي
يد
سلنيم
2700
كالري
65 گرم
1300 ميكروگرم
5 ميكروگرم
12 ميلي گرم
65 ميكروگرم
95 ميلي گرم
5/1 ميلي گرم
6/1 ميلي گرم
17 ميلي گرم
5/1 ميلي گرم
500 ميكروگرم
8/2 ميكروگرم
1000 ميلي گرم
700 ميلي گرم
310 ميلي گرم
15 ميلي گرم
19 ميلي گرم
200 ميكروگرم
75 ميكروگرم
اميدواريم مطالعه اين مطلب، موجب راهنمايي كافي و ارتقاء سلامت مادران ايراني باشد .
كارشناس تغذيه تبيان
ماده مغذي
ميزان مورد نيازدرروز
-
پنج شنبه 19 آذر 1388
4:59 AM
نظرات(0)
تجملات پايان ناپذير
-
پنج شنبه 19 آذر 1388
4:41 AM
نظرات(0)
حقوق والدين تأليف : حاج سيدجعفر ميرعظيمي از آن جا كه اصل وجود هر انساني از پدر و مادر است و هر شخص در واقع ادامه همان پدر و مادر و از شاخه هاي آن هاست مي توان گفت در ميان پيوند هاي خويشاوندي و اعضاء خانواده هيچ كس به اندازه پدر و مادر به انسان نزديك تر نيست. همچنانكه هيچ كس به اندازه آن ها به انسان مهربانتر نيست بنابراين ارزش و احترام آن ها از همه خويشاوندان بالاتر است زيرا كه آن ها حق حيات بر گردن فرزندان دارند. و آن ها هستندكه در آن دوران ضعف و بيچارگي كه كودك دارد بطوري كه حتي نمي تواند مگس را هم از خودش براند و نمي تواند غذا را چگونه و از كجا تهيه كند و نمي تواند خود را از گرما و سرما و از خطرات گوناگون كه او را تهديد مي كند حفظ نمايد آري در اين دوران بيچارگي و ضعف و احتياج اين پدر ومادر است كه با مهرباني هرچه تمامتر و با علاقه فراوان از اين موجود ضعيف مراقبت مي كند و همه چيز خود را فداي او مي سازند و پروانه وار دور او مي گردند وشيره جانشان را سخاوتمندانه به او مي بخشند تا او به تدريج رشد كند و بتواند روي پاي خود بايستد . بنابراين نقش حياتي و بسيار ارزشمند پدر و مادر در رشد فرزند بر كسي پوشيده نيست و فرزندان كه در اثر زحمت هاي طاقت فرساي والدين خود بزرگ مي شوند و به جائي مي رسند لازم است كه زحمت ها و مشقت ها و بي خوابي ها و بدبختي هائي كه پدر و مادر براي بزرگ شدن او تحمل نموده اند فراموش نكنند و ارزش ومقام پدر و مادر را بشناسند و بدانند كه وجود آن ها پس از خدا از وجود پدر ومادر است . در دين مقدس اسلام اهميت فوق العاده اي به والدين داده شده و پيشوايان اسلام توصيه ها و سفارش هاي فراواني در اين زمينه دارند . در اينجا اجمالاً يادآور مي شويم كه اسلام آن چنان به اين مسئله اهميت داده است كه حتي مي گويد كسي كه درباره پدر و مادر خويش بدي كند و به اصطلاح عاق والدين باشد نماز و روزه و عبادات او مورد قبول خداوند متعال نخواهد بود و از همين جا به اهميت موضوع پي مي بريم. و نيز اهميت خاصي كه اسلام به پدر ومادر قائل است از اينجا معلوم مي شود كه توصيه شده كه فرزندان پدر و مادر خود را زيارت كنند چه در حال حيات و چه پس از مرگ آن ها . اگر والدين زنده اند و فرزند به عللي از آن ها دور است بايد به قدر وسع هر روز به زيارت آنان برود و اگر مرده اند به زيارت قبرشان بروند حضرت علي(ع) فرمود: مردگان خود را زيارت كنيد كه به زيارت شما شادي مي شوند و در حديث است هركس زيارت كند قبر پدر و مادر را در روز جمعه يا شب آن يا قبر يكي از پدر و مادر را برايش حج نيكوئي نوشته شود. اثر مادر در فرزند شخصيت هاي بزرگ جهان عمده موفقيت خود را مرهون مادراني هستند كه به وظائف خطير خود قيام كردند و در ساختمان آنان نقش اساسي و بزرگ را ايفا نموده اند. نابغه بزرگ اسلام مرحوم حاج شيخ مرتضي انصاري در مرگ مادر بزرگوارش بهشت گريه مي كرد و كنار جنازه او زانو زده بود و اشك تأثر مي ريخت. يكي از شاگردان فاضلش به عنوان تسليت و دلجوئي او گفت شما با اين مقام علمي شايسته نيست براي درگذشت پيرزني اينطور اشك بريزيد و بي تابي كنيد آن مورد بزرگ سر بر داشت و گفت گويا شما هنوز به مقام ارجمند مادر واقف نيستيد تربيت صحيح و زحمات فراوان اين مادر مرا به اين مقام رسانيد و تربيت اوليه او زمينه را براي ترقي من و رسيدن به اين مقام شامخ علمي و عملي فراهم كرد. اين نمونه از اثر نفوذ شخصيت مادر روي فرزند بود بسيارند دانشمنداني كه عامل مهم ترقي آن ها تنها زحمات و كوششهاي مادر بوده است. احترام پدر و مادر در منطق قرآن و اسلام : گرچه عواطف انساني و مسأله حق شناسي به تنهائي براي رعايت احترام در برابر والدين كافي است . ولي از آن جا كه اسلام حتي در مسائلي كه هم عقل در آن استقلال كامل دارد و هم عاطفه آن را به وضوح در مي يابد سكوت روا نمي دارد بلكه به عنوان تأكيد در اينگونه موارد هم دستورات لازم را صادر مي كند و در مورد احترام والدين آنقدر تأكيد كرده است كه در كمتر مسئله اي ديده مي شود به عنوان نمونه به چند قسمت اشاره مي كنيم: الف) در چهار سوره از قرآن مجيد كسي به والدين بلافاصله بعد از مسأله توحيد قرار گرفته است . اين همرديف بودن دو مساله بيانگر اين است كه اسلام تا چه حد براي پدر و مادر احترام قائل است. اهميت اين موضوع تا آن پايه است كه هم قرآن مجيد و هم روايات اهل بيت عصمت و طهارت (ع) صريحاً توصيه مي كند كه حتي اگر پدر ومادر كافرباشند رعايت احترامشان لازم است . با اينكه جهاد يكي از مهمترين برنامه هاي اسلامي است مادام كه جنبه عيني پيدا نكند. يعني داوطلب به قدر كافي باشد بدون در خدمت پدر و مادر از آن مهمتر است و اگر موجب ناراحتي آن ها بشود جايز نيست. احترام پدر و مادر در اين آيه شريفه خداوند متعال به زحمات فوق العاده مادر اشاره كرده مي فرمايد: مادرش او را حمل كرد درحالي كه هر روز ضعف و سستي تازه اي بر ضعف او افزوده مي شد اين مساله از نظر علمي ثابت شده و تجربه نيز نشان داده كه مادران در دوران بارداري گرفتار وهن و سيتي مي شوند و چرا كه شيره جان و مغز استخوانشان را به پرورش جنين خود اختصاص مي دهند و از تمام مواد حياتي وجود خود بهترينش را تقديم او مي دارند. به همين دليل مادران در دوران بارداري گرفتار كمبود انواع ويتامينها مي شوند كه اگر جبران نگردد ناراحتي هائي در آن ها به وجود مي آورد حتي اين مطلب در دوران رضاع و شيردادن نيز ادامه مي يابد . چرا كه شير شيره جان مادر است لذا به دنبال آن مي افزايد پايان دوران شيرخوارگي او دو سال است . البته منظوردوران كامل شير خوارگي اين 33 ماه دوران حمل و دوران شيرخوارگي بزرگترين فداكاري را هم از نظر روحي و عاطفي و هم از نظر جسمي و هم از جهت خدمات در مورد فرزندش انجام مي دهد. جالب اينكه در آغاز توصيه درباره هودو مي كند ولي به هنگام بيان زحمات و خدمات تكيه روي زحمات مادر مي نمايد تا انسان را متوجه ايثارگري و حق عظيم او سازد سپس مي گويد : توصيه كردم كه هم شكر مرا بجا آورد كه خالق و منعم اصلي توام و چنين پدر و مادر مهرباني به تو داده ام و هم شكر پدر و مادرت را كه واسطه اين فيض و عهده دار انتقال نعمتهاي من به تو مي باشند.
-
پنج شنبه 19 آذر 1388
4:26 AM
نظرات(0)