زيگورات چغازنبيل در دوران عيلامي ها در نزديکي شوش ساخته شد کلمه زيگورات ريشه اكدي(يکي از اقوامي که در همسايگي عيلام زندگي مي کردند) دارد. معني کلمه زيگورات صعود به آسمان است. شايد کساني که اين معبدها را مي ساختند فکر مي کردند که هر چه به خدايان نزديک تر باشند بهتر مي توانند عبادت کنند. بنابر اين اگر خدايان در بالا و در آسمان زندگي مي کردند بايد ساختمان هاي بزرگ تر و طبقات بيشتري ساخته مي شد تا به آن ها نزديک تر شد. در آخرين طبقه اين معابد كه مهم ترين طبقه نيز بود، خداي آفرينش نگهداري مي شد.
زيگورات ها چگونه ساخته مي شدند؟ زيگورات ها هرمي شكل بودند و در چند طبقه ساخته مي‌شدند و با پلكان‌ هاي متعدد مي شد به طبقات بالا ‌رسيد. زيگورات ها برخلاف اهرام مصر از سنگ ساخته نشده اند. بلکه از آجر گلي يا خشت هستند. شيوه ساختن زيگورات هم اين گونه بوده که ابتدا يک طبقه بزرگ از آجر گلي ساخته مي شد و سپس يک طبقه کمي کوچک تر روي آن ساخته مي شد و همين طور طبقات چيده مي شدند و در آخر هم معبدي درست در نوک زيگورات ساخته مي شد. مشهورترين زيگورات سازان که بودند؟ مشهورترين زيگورات سازان سومري ها بودند که در 2500 تا 3000 پيش از ميلاد زيگورات مي ساختند و اين کار را تا دو هزار پيش از ميلاد هم ادامه دادند. يعني مدت طولاني اي پس از اين که مصري ها ساختن اهرام را کنار گذاشتند، آن ها هم چنان به ساختن زيگورات ادامه مي دادند.
زيگورات چغازنبيل در چه زماني ساخته شد؟ در ايران نيز زيگورات بزرگي به نام زيگورات چغازنبيل توسط عيلامي ها ساخته شد. سابقه ساخت اين زيگورات به دوران حکومت"اونتش گل" مي‌ رسد. اين بنا در شهر دوراونتش(در 42 كيلو‌متري جنوب شرقي شوش) بنا شد كه محل اقامت شاه عيلام بود.

زيگورات چغازنبيل چه شکلي است و براي کدام خدا ساخته شده است؟ زيگورات عيلام بناي مكعبي شكل پنج طبقه‌اي بوده است که ارتفاع آن به 52 متر مي رسيده و طول هر ضلعش 100 متر بوده و هفت دروازه داشته است. پلكان ‌هايش سقف دار بوده است و از اين نظر با زيگورات ‌هاي بين النهرين تفاوت داشته است. اين معبد براي "شوشينك" خداي عيلامي ها ساخته شد. عيلامي ‌ها معتقد بودند كه هنگام غروب خداي بزرگ شوش از آخرين طبقه زيگورات به آسمان پرواز مي ‌كند و روز بعد باز مي ‌گردد. پس آخرين طبقه محل سكونت خداي شوشينك بود و تنها كاهن ‌ها و خانواده شاهي اجازه ورود به آن طبقه را داشتند. مردم آداب ديني را در فضاي آزاد معبد به جاي مي ‌آوردند. در ساخت بنا از كاشي ‌هاي لعابدار سبز و آبي استفاده شده است. چه کساني زيگورات چغازنبيل را ويران کردند و چه کسي آن را کشف کرد؟ پس از غلبه آشوري ‌ها بر عيلام بناي مذهبي و جايگاه خداي بزرگ شوش ويران شد. با گذشت زمان، خاك ويرانه ‌هاي زيگورات را پوشاند تا آن كه در سال 1314 هجري شمسي يكي از مأموران شركت نفت، آجر كتيبه‌ داري را در منطقه حفاري نفت به دست آورد و از آن به بعد کشفيات درباره آن شروع شد. امروزه از بناي رفيع زيگورات تنها ساختماني با ارتفاع 25 متر باقي مانده است.