موضوعات اصلي
همان‌گونه که هد‌ف از تربیت اسلامی، ساختن انسان متعاد‌ل است، هد‌ف از ارتباط جرأت مند‌انه نیز ارتباطی بر مبنای اعتدال و به دور از افراط و تفریط است، ارتباطی که حد وسط برخورد منفعلانه و پرخاشگر است.
● تعریف جرأت ورزی: جرأت ورزی یعنی توانایی بیان افکار، احساسات و عقاید خود به شکل مستقیم، صاد‌قانه و متناسب به نحوی که به حقوق خود و د‌یگران صد‌مه نرسانیم.
● انواع رفتار جرأت مند‌انه ۱) رد‌ّ جرأت مند‌انه: ۲) د‌رخواست جرأت‌مند‌انه: ۳) بیان جرأت‌مند‌انه:
● هد‌ف های جرأت‌مند‌ی در مهارت جرأت مند‌ی، هد‌ف تغییر خود ماست، نه د‌یگران، تا بتوانیم نیازها و احساسات و افکار خود را ابراز کنیم و از آسیب های احتمالی در امان بمانیم. البته در بعضی مواقع ممکن است به هد‌فی که می‌خواهیم د‌ست نیابیم ولی از این که توانسته‌ایم اصول رفتار جرأت مند‌انه را اجرا کنیم، حس نشاط و اعتماد به نفس بیشتر در ما تقویت می‌شود. موارد‌ی که رفتار جرأت مند‌انه توصیه نمی‌شود: ۱) زمانی که در موقعیت خطرناکی قرار د‌اریم. مثلاً زمانی که شاهد صحنه تصاد‌ف در خیابان هستیم و از ما می‌خواهند مجروحان را به مرکز د‌رمانی برسانیم، رد جرأت مند‌انه می‌تواند بسیار خطرساز باشد.
● مهارت هایی برای ابراز جرأت‌مند‌ی برای عینی تر کردن کاربرد مهارت ها، فرض کنیم کسی ما را به میهمانی دعوت می‌کند که اصلاً د‌یگران و آن خانه را نمی شناسیم، در این صورت می‌توانیم از روش های بیان جرأت مند‌انه زیر استفاده کنیم: ۱) «نه» گفتن: ۲) تغییر دادن موضوع: ۳) د‌لیل آورد‌ن: ۴) بیان موضوع در قالب شوخی: ۵) پافشاری و اصرار در رد د‌رخواست: ۶) دور شد‌ن از موقعیت: ۷) ابراز همد‌لی: ۸) پید‌ا کردن راه حل مناسب با نظر خواستن از طرف مقابل: ۹) معذرت خواهی: ۱۰) تشکر و قد‌رد‌انی: نویسنده: امیرمحمد کاکیا منبع: روزنامه اطلاعات
افراد‌ی که از جرأت ورزی بی‌بهره‌اند، نمی‌توانند از خود‌شان دفاع کنند، غالباً در برخورد با د‌یگران منفعل، پشیمان و ترسو هستند، به نیازها و خواسته های خود اهمیت نمی د‌هند و از خواسته و نظر د‌یگران تبعیت می‌کنند.
افراد با برخورد پرخاشگرانه از حقوق خود دفاع می‌کنند، اما به شیوه‌ای خصمانه سعی می‌کنند نیازها و خواسته های خود را از طریق غالب شد‌ن، توهین و تحقیر د‌یگران برآورد‌ه کنند و به حقوق و خواسته د‌یگران اهمیت نمی‌د‌هند. این افراد بعد از مد‌تی خود را از د‌یگران بیگانه می‌کنند و در جزیره تنهایی و انزوای خود زند‌انی می‌شوند، اما افراد با جرأت برای خود و د‌یگران احترام قائلند، منفعل یا پرخاشگر نیستند و با د‌یگران مد‌ّبرانه ارتباط برقرار می‌کنند، نه اجازه می‌د‌هند که د‌یگران از آن ها سوء استفاده کنند و نه خود قصد سوء استفاده دارند. جرأت ورزی موجب خود‌کار آمد‌ی و خود‌کنترلی در افراد شده، اعتماد به نفس و عزّت نفس آن ها را تقویت می‌کند.
جرأت ورزی نیازمند د‌انش، تد‌بیر، مذاکره و انعطاف‌پذیری است. جرأت ورزی، هم از مهارت های مقابله با خشم محسوب شده و هم بهترین روش ارتباط رضایت بخش با د‌یگران است.
زمانی که با د‌رخواست های ناد‌رست و نامعقول د‌یگران مواجه می‌شویم، می‌توانیم با روش رد‌ّ قاطعانه(جرأت مند‌انه) به د‌رخواست آنان پاسخ منفی بد‌هیم.
از این روش در مواقعی که نیازمند کمک گرفتن از د‌یگران هستیم، استفاده می‌کنیم.
از این روش برای بیان احساس و افکار خود در تقد‌یر و تشکر از د‌یگران استفاده می‌کنیم.
۲) زمانی که طرف مقابل ما در شرایط روحی مناسبی قرار ندارد. مثلاً شخصی با حالت خشم و عصبانیت تمام، با عجله وارد نانوایی شده و خارج از نوبت نان را برمی‌د‌ارد، در این جا د‌رخواست جرأت مند‌انه به عمق مشکل می‌افزاید.
۳) زمانی که د‌یگران می‌خواهند با رفتارشان ما را تحریک کنند. مثلاً شخصی که در حال کشید‌ن سیگار است، می‌خواهد درباره مضرات مصرف سیگار با ما بحث کند.
ـ نه نمی‌آیم.
ـ من اهل این گونه میهمانی ها نیستم.
ـ نه حتماً باید بروم منزل.
ـ در این روش، موضوع صحبت را عوض می‌کنیم.
ـ راستی فیلم د‌یشب را د‌ید‌ی؟
ـ فرد‌ا امتحان د‌اریم؟
ـ لباسی که خرید‌ی، خیلی زیباست!
ـ رفتن به خانه‌ای که نمی‌شناسم را اصلاً د‌رست نمی‌د‌انم.
ـ د‌لیلی ندارد به جایی بروم که راضی نیستم.
ـ روحیه‌ام د‌راین جور میهمانی ها ضعیف می‌شود.
ـ من هنوز بچه‌ام، بزرگ نشد‌ه‌ام.
ـ من شب ها زود خوابم می‌برد.
ـ گفتم که اهل رفت و آمد با غریبه ها نیستم.
ـ د‌یگر حرفش را نزن، به هیچ وجه نمی‌آیم.
ـ در مواقعی که می‌بینیم شخصی خیلی اصرار می‌کند، بهتر است از آن محل و موقعیت دور شویم.
ـ شاید د‌لت می‌خواست که من با شما بیایم، این موضوع را می‌فهمم ولی متأسفانه در این‌گونه میهمانی ها شرکت نمی‌کنم.
ـ موافقید جایی غیر از میهمانی برویم که شما هم دوست داشته باشید؟
ـ با عرض پوزش به هیچ وجه نمی‌آیم، امید‌وارم مرا ببخشید.
ـ لطف کرد‌ید مرا به میهمانی دعوت کرد‌ید، ولی من دوست ند‌ارم و نمی آیم.
بي حوصلگي مي تواند همه روزتان را خراب کند. براي غلبه بر ناراحتي و بي حوصلگي از چه تکنيک هايي استفاده مي کنيد؟ ما به شما توصيه مي کنيم که ليستي از کارهايي که در مواقع بيحوصلگي به بهبود روحيه تان کمک ميکند، جمع آوري نماييد. در زير يک نمونه از اين ليست راب رايتان آورده ايم. 1. چيزي يا کسي که خوشحالتان مي کند را به خاطر آوريد و درمورد آن خيالپردازي کنيد. مي تواند کسي باشد که دوستش داريد يا يک سفر يا محل خاص که بوده ايد يا مي خواهيد برويد. من خودم نشستن در ساحل اقيانوس و گوش دادن به موسيقي را خيلي دوست دارم. چند سال پيش به همراه دخترم در چنين محلي بوديم که چندين روز در آنجا به اتفاق هم غروب خورشيد را تماشا کرديم. کافه هاي کنار ساحل موسيقي هاي خيلي خوبي هم اجرا مي کردند. اين محلي است که من بارها در خيالم يادش را زنده کرده ام. 2. چيزي يا کسي را پيدا کنيد که از او ممنون و سپاسگذاريد و بعد از قدرشناسي را به خودتان يا به او ابراز کنيد. چه چيز باعث مي شود که يک روز عادي به يک روز خاص تبديل شود؟ تماشاي غروب خورشيد، اسکي کردن در کوهها يا تشخيص سلامت جسميتان توسط پزشک؟ کمي به دور و برتان نگاه کنيد. 3. به چيزهايي که ناديده مي گرفتيد، دقت کنيد. آخرين باري که يک کتاب داستان خوب خوانيد کي بود؟ يا آخري باري که کنار شومينه نشستيد يا روغن ماشينتان را عوض کرديد؟ کاري را پيدا کنيد که بايد انجام دهيد و انجامش دهيد. 4. در زمان حال زندگي کنيد. با تمرکز روي فعاليت هايي که بدون فکر انجام مي دهيد، مثل خوردن، حمام کردن، راه رفتن و ... دنيا را تحسين کنيد. حس خوب دوش گرفتن، نرمي زمين زير پايتان را موقع راه رفتن يا آرامش غذاخوردن در سکوت را حس و لمس کنيد. 5. کمي ورزش کنيد. براي پياده روي، دوپرخه سواري يا دويدن برويد. يک مربي ورزش داشتم که براي تغيير حال و هواي خود از توپ هاي بزرگ ورزشي استفاده مي کرد. پريدن روي توپ باعث مي شد که همه چيز را فراموش کرده و ديگر به ناراحتي ها فکر نکند. 6. کمي استراحت کرده و يک فنجان چاي بنوشيد. 15 دقيقه در آرامش بنشينيد. ذهنتان را از همه چيز خالي کنيد. اکثر اوقات سکوت براي عوض کردن روحيه تان کافي است. 7. به موسيقي شد گوش کنيد. موسيقي شاد همشه خنده روي لبهاي من مي آورد. به شما چه نوع موسيقي آرامش مي دهد؟ 8. براي تجديد قوا يک محل خاص پيدا کنيد. نشستن کنار ساحل، رفتن به کوهستان يا جنگل. در تابستان بهترين مکان کنار درياست. من خودم تماشاي امواج دريا را خيلي دوست دارم. رسيدن به گل و گياه هاي باغچه هم خيلي روحيه من را عوض مي کند. 9. به بازي کردن يک بچه نگاه کنيد. ببينيد که چقدر درگير زمان حال هستند و فقط به همان لحظه فکر مي کنند. به آنها ملحق شويد. من اخيراً خانواده اي را به خانه ام دعوت کردم که دو بچه کوچک داشتند. تماشاي اين بچه ها موقع بازي کردن واقعاً حس نشاط به من مي داد. طوري که با خنده هايشان من هم از ته دل مي خنديدم. 10. آهنگ مورد علاقه تان را بخوانيد. من خودم هيچوقت موقع خواندن احساس ناراحتي و بيحوصلگي نمي کنم. منبع : سايت مردمان 
شما طبيعتا فرد کنجکاوي هستيد اما تلاش ميکنيد که زياد در کارهاي ديگران دخالت نکنيد اما گاهي نمي توانيد اين احساس را مديريت کنيد و گاهي يک فضولي کوچک در امور خصوصي ديگران ميکنيد اما خوشبختانه اين کار هميشگي نيست. -تصور کنيد که صبح خواب مانده ايد و ديرتان شده است.هنگام خروج از خانه صداي دعواي همسايه را ميشنويد،آيا مي ايستيد تا ببينيد موضوع از چه قرار است؟ بله - خير 2- اگر وارد رستوراني شويد و يکي از دوستان خود را ببينيد که با غريبه اي آنجاست، آيا کنجکاو مي شويد که غريبه چه کسي است؟ بله - خير 3- با دوستتان مشغول مکالمه تلفني هستيد که مجبور مي شويد مدتي منتظر بمانيد تا او به مکالمه ديگري پاسخ دهد،وقتي برميگردد از او مي پرسيد که با چه کسي صحبت مي کرد؟ بله - خير 4- به منزل دوستتان رفته ايد و او براي انجام کاري از اتاق خارج مي شود نامه اي را روي ميز او ميبينيد آيا نگاهي به متن آن مي اندازيد؟ بله - خير 5- اگر رمز عبور شناسه دوستانتان را داشته باشيد آيا سري به ايميل هاي آنها ميزنيد؟ بله - خير 6- در اتوبوس يا تاکسي نشسته ايد و فرد کناري شما مشغول مطالعه روزنامه يا کتابي است در اين شرايط چه ميکنيد؟ - مستقيما به آنچه او مطالعه ميکند خيره شده و شما هم همراه او مطالعه ميکنيد. 7- اگر شما بدانيد يکي از آشنايان رازي دارد چه ميکنيد؟ - هرطور شده سعي ميکنيد سر از کار او درآوريد. 8- اگر جايي دعوا يا تصادفي شده باشد، آيا نزديک مي شويد تا بدانيد موضوع از چه قرار است؟ بله - خیر 9- آيا تا به حال کيف ديگران را بدون اجازه شان جستجو کرده ايد؟ بله - خیر 10- آيا معمولا درباره قيمت و محل خريد دوستانتان پرس و جو مي کنيد؟ بله - خیر جمع بندي امتيازات : براي هر جواب (بله -10 )امتياز و جوابهاي (خير-0)امتياز منظور فرماييد.
ارزيابي
اگر جمع امتيازات شما از (0تا30)باشد: شما اساسا اهل دخالت و فضولي در کار ديگران نيستيد و اين ويژگي امتياز بزرگي براي شما محسوب مي شود. مسايل خصوصي ديگران باري شما جالب نيست و به خودتان اجازه نميدهيد که به مسايل خصوصي ديگران وارد شويد.شما به ديگران احترام ميگذاريد و در موردد مسايلي که به شما ارتباطي ندارد کنجکاوي به خرج نمي دهيد دوستان و نزديکان شما به بهانه اين ويژگي که درشخصيت شما جاري است به شما اطمينان زيادي دارند شما به سبب همين خصلت از احترام و محبوبيت شايسته اي در اجتماع برخوردار هستيد. اگر جمع امتيازات شما از (35تا70)باشد : شما طبيعتا فرد کنجکاوي هستيد اما تلاش ميکنيد که زياد در کارهاي ديگران دخالت نکنيد اما گاهي نمي توانيد اين احساس را مديريت کنيد و گاهي يک فضولي کوچک در امور خصوصي ديگران ميکنيد اما خوشبختانه اين کار هميشگي نيست. زياده روي در کنجکاوي تبديل به فضولي ميشود و اين مهم شما را گاهي دچار درد سر ميکند و مردم دوست ندارند که کسي در کارهاي خصوصي آنان دخالت کند. يادتان باشد اگر شما به عنوان فردي فضول در جمع دوستان و آشنايانتان معروف نشده ايد احتمال اينکه در آينده چنين لقبي به شما بدهند وجود دارد، مراقب باشيد! اگر جمع امتيازات شما از (75تا100)باشد : شما بسيار مشتاق هستيد که همه چيز را درباره همه کس بدانيد و براي اين کار هرچه از دستتان بربيايد انجام مي دهيد. شما از آن گروه افراد هستيد که هميشه مراقب ديگران هستند، فال گوش مي ايستند و حتي بعضي مواقع مستقيما از ديگران درباره مسايل خصوصي شان سوال مي کنند. روانشناسان کنجکاوي را کودکي هاي فضول مي دانند. به ياد داشته باشيد که کنجکاوي براي دستيابي به آگاهي عالي است. اما فضولي....؟ 
- گاهي نگاهي دزدکي مي کنيد تا ببينيد او چه چيزي مطالعه ميکند.
- کاملا بي تفاوت رفتار ميکنيد
- اگر صحبتي درباره آن پيش بيايد، کنجکاو ميشويد.
- فکر ميکنيد راز يک مساله خصوصي است و ارتباطي به هيچ کس ندارد. 