کارشناسی ارشد روان‌شناسی

مجموعه روان شناسی یکی از رشته‌های گروه علوم انسانی است، که کلیه فارغ التحصیلان دوره‌های کارشناسـی بـدون توجه به نوع مدرک تحصیلی شـان می‌تواننـد در آزمـون ورودی کارشناسـی ارشـد روان شناسی شرکت نمایند‌.
مجموعه روان شناسی ویژگی‌‌های خاصی دارد که آن را به نحوی از سایر رشته‌ها متمایز می‌سازد. از جمله‌ اینکه ‌این رشته جذابیت خاصی دارد چرا که به عنـوان یک عـلم کاربـردی در خدمت زندگـی بهتـر قـرار دارد.
روان شناسی درباره‌ی شما، دیگران، رفتارها، عملکرد ذهن و آنچه که به آسانی قابل مطالعه نیست سخن می‌گوید.گرچه با وجود جذابیت این رشته در عین حال باید توجه داشت که دستیابی به ‌این موارد کار چندان آسانی نیست.

از طرفی تعلق این رشته به دو مجموعه‌ی کلی علوم انسانی و علوم پایه از دیگر ویژگی‌‌های منحصر به فرد آن است. از آنجایی که رشته روان‌شناسی از سویی به مطالعه سخت افزار (دستگاه عصبی و غدد) و از سویی دیگر با مطالعه نرم افزار (رفتار، واکنش، عملکرد، تفکر و …) در ارتباط است عده‌ای آن را متعلق به مجموعه انسانی و عده‌ای متعلق به مجموعه‌ی علوم پایه و پزشکی می‌دانند، همانطور که آزمون این رشته نیز، هم توسط وزارت علوم و هم توسط وزارت بهداشت برگزار می‌گردد.

به طور کلی روان شناسی یعنی شناخت روان و ذهن افراد که ما از طریق مشاهده رفتار و جلوه‌های آن به بررسی ذهن و ساختار آن می‌پردازیم.
مجموعه روان شناسی شامل ۵ گرایش ۱- روان شناسی عمومی۲- روان شناسی بالینی ۳- سنجش و اندازه‌گیری (روان‌سنجی)
۴- روان‌شناسی صنعتی و سازمانی ۵- روان‌شناسی بالینی کودک و نوجوان
می‌باشد.

روان شناسی بالینی، پر طرفدارترین گرایش این مجموعه است‌ .روان‌شناسی بالینی با ارزیابی، تشخیص و درمان اختلالات از اختلالات بالینی شدید تا مشکلات جزیی فردی که به نحوی عملکرد فرد را در زندگی با مشکل مواجه کرده است، سر و کار دارد. کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی می‌تواند به عنوان روان‌شناس بالینی به کار روان درمانی در بیمارستان‌‌های روانی، کلینیک‌‌های روان‌شناسی، مراکز مشاوره و راهنمایی، سازمان بهزیستی و ادارات مربوطه به صورت فردی یا گروهی مشغول گردد. امکان ادامه تحصیل در این گرایش در مقطع دکترا در انستیتو روانپزشکی تهران و دانشگاه علوم بهزیستی وجود دارد.
روان‌شناسی عمومی، دیگرگرایش این مجموعه است که به نسبت ۳ گرایش دیگر ظرفیت پذیرش بالاتری را نیز به خود اختصاص داده است. روان‌شناسی عمومی با مسائلی چون رفتار، رشد، هوش، یادگیری، حـافظه، انگیـزه، هیجـان، بهنجاری و ناهنجاری و رفتارهای اجتماعـی سر و کار دارد.کارشناس ارشـد روان شناسی عمومی‌می‌تواند به کار درمان مشکلات خانوادگی، بین فردی، فردی، تحصیلی، شغلی، زناشویی و پژوهش‌‌‌های روان شناختی، خدمات روان شناسی در مراکز بهزیستی و بهداشت روانی بپردازد.دانشگاه‌‌های تربیت مدرس، علامه طباطبایی و الزهراء، شهید چمران اهواز، شیراز و علوم تحقیقات امکان ادامه تحصیل در مقطع دکترا را برای این گرایش مهیا دارند.

روان سنجی، گرایش سوم مجموعه روان شناسی است که کمترین تعداد داوطلب و در عین حال کمترین تعداد پذیرش را دارا است‌. روان سنجی عمدتاً با آمار، شیوه‌های سنجش در آموزش و پرورش و یادگیری، ارزیابی‌های روانشناختی از طریق آزمون‌‌های روانی و شیوه‌های گزینش و سرند کردن در ارتباط است‌.کارشناس ارشد روان‌سنجی می‌تواند به کار اجرای آزمون‌‌های روانی - تشخیصی، سنجش هوش، ویژگی‌‌های شخصیتی، آسیب‌های مغزی، عقب ماندگی‌های ذهنی، ارزیابی در آموزش و پرورش، سازمان سنجش و داده‌پردازی مشغول گردد. یا به همراه یک تیم درمان در کلینیک‌‌های روان شناختی مشغول به کار گردد. گرایش روان سنجی در حال حاضر در ایران دکترا ندارد و اساتید دارای تخصص این گرایش در ایران بسیار محدودند‌.

روان‌شناسی صنعتی و سازمانی، از سال ۱۳۸۳ به این مجموعه افزوده شده است. روان‌شناسی صنعتی و سازمانی پلی است بین روان‌شناسی محض و مهندسی انسانی. این رشته عمدتاً با علل، معلول‌های رفتاری، تأثیرات متقابل فرد و محیط کار و اثرگذاری محیط- فرد بر روی هم بحث می‌کند. گرچه ظرفیت پذیرش در این رشته بسیار محدود است ولی امروزه بسیاری از کارخانجات ضرورت آن را حس کرده‌اند و درصدد بهره‌گیری از روان‌شناسان صنعتی در بهبود شرایط کاری خود هستند، که البته این گرایش در وزارت علوم نیز ۲ نفر ظرفیت دارد.

روان‌شناسی بالینی کودک و نوجوان، از سال ۱۳۸۴ به مجموعه روان‌شناسی افزوده شد. این گرایش همگام با روان‌شناسی بالینی است با این تفاوت که با اختلالات دوران کودکی و نوجوانی سر و کار دارد.
در دانشگاه آزاد علاوه بر این ۵ گرایش، گرایش دیگری تحت عنوان روان‌شناسی شخصیت وجود دارد.
آزمون کلیه گرایش‌‌ها در دانشگاه آزاد و سراسری به صورت کتبی و یک مرحله‌ای است.

در برخی از ظرفیت‌های دانشگاه سراسری، طرح آ.ت.ت وجود دارد که به نوعی یک مرحله پذیرش محسوب می‌گردد. طرح آ.ت.ت شرایط اختصاصی هر دانشگاه بوده و نحوه‌ی برگزاری آن در هر دانشگاهی اختصاصی است که عمدتاً شامل ارزیابی توانایی‌های علمی، پژوهشی، ویژگی‌های شخصیتی و . . . است و به صورت مصاحبه برگزار می‌گردد.
در رشته روان شناسی بالینی، تعداد ۲۰ نفر ظرفیت پذیرش متعلق به وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی است. در این آزمون که از طریق وزارت بهداشت و درمان به صورت جداگانه برگزار می‌گردد، ۵۰ درصد سهمیه پذیرش آزاد وجود دارد. گزینش در این آزمون به صورت ۷۰ درصد نمره کتبی و ۳۰ درصد نمره شفاهی است.

لازم به ذکر است که‌ این مجموعه از مجموعه علوم تربیتی ۲ که شامل ۴ گرایش روان شناسی کودکان استثنایی، روان شناسی تربیتی، مشاوره و راهنمایی و مشاوره است، متمایز بوده و روان‌شناسی کودکان استثنایی و تربیتی گرایش‌های مجموعه روان‌شناسی نیستند، اگر چه عنوان روان شناسی به آنها اطلاق می‌گردد‌. با توجه به‌ این نکته که‌ این رشته بنابر ماهیتش در دو مجموعه انسانی و علوم پایه طبقه‌بندی می‌گردد، آزمون گرایش روان‌شناسی بالینی علاوه بر وزارت علوم و دانشگاه آزاد توسط وزارت بهداشت هم به صورت جداگانه برگزار می‌گردد که تنها داوطلبانی که مدرک کارشناسی روان‌شناسی (کلیه گرایش‌‌ها) را داشته باشند، می‌توانند در این آزمون شرکت کنند.

منابع مطالعاتی

- شما فقط به دروسی که برای گرایش مورد نظرتان دارای ضریب است پاسخ می‌دهید و رتبة شما در گرایش مطرح است.

زبان تخصصی:

-دانشگاه سراسری و آزاد:
۱- خلاصه‌های هیلگارد از کتاب متن اصلی هیلگارد- زمینه‌ی روان‌شناسی
۲- Reading in psychology- kianoosh hashemian.samt pub
3- متون تخصصی روان‌شناسی و علوم تربیتی – دکتر خلعت‌بری- گل‌پرور

علم النفس:
- دانشگاه سراسری:
۱- علم‌النفس از دیدگاه دانشمندان اسلامی- دکتر احدی و بنی جمالی، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی
۲- روان‌شناسی شخصیت از دیدگاه اسلامی- علی اصغر احمدی، انتشارات امیرکبیر
۳- درسنامه‌ی نظریات جدید علم‌النفس- دکتر خلعت‌بری، انتشارات کانون فرهنگی آموزش
-دانشگاه آزاد:
علم‌النفس از دیدگاه دانشمندان اسلامی- دکتر احدی و بنی جمالی، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی
علم‌النفس – دکتر کیانوش هاشمیان – انتشارات دانشگاه پیام نور

آمار و روش تحقیق:
-دانشگاه سراسری:
۱- احتمالات و آمار کاربردی- دکتر دلاور- انتشارات رشد
۲- مبانی نظری و عملی پژوهش- دکتر دلاور- انتشارات رشد یا روش تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی دکتر دلاور- نشر ویرایش
۳- روش تحقیق در علوم رفتاری- دکتر سرمد، بازرگان و حجازی- انتشارات آگاه
-دانشگاه آزاد:
۱- روش‌های آماری در علوم رفتاری- دکتر حسن پاشا شریفی و دکتر جعفر نجفی زند. انتشارات سخن
۲- روش‌های تحقیق در علوم رفتاری- دکتر حسن پاشا شریفی و نسترن شریفی- انتشارات سخن

منابع تکمیلی:

روش تحقیق در علوم رفتاری- رمضان حسن
نکته: مبانی آمار و روش تحقیق در تمامی کتاب‌ها یکسان است و در صورتی که فرصت چندانی ندارید مطالعه ی سایر منابع در دسترس می‌تواند تا حد زیادی به شما کمک نماید.

روان‌شناسی مرضی و کودکان استثنائی:
-دانشگاه سراسری:
۱- روان‌شناسی مرضی – تحولی- دکتر دادستان- جلد ۱ و ۲ و ۳ - انتشارات سمت
۲- روان‌شناسی نابهنجاری- روزنهان و سلیگمن- ترجمه سید محمدی- جلد ۱ و ۲ - انتشارات ساوالان و ارسباران.
۳- روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی. دکتر سیف نراقی و نادری- انتشارات ارسباران
۴- بهداشت روانی و عقب‌ماندگی ذهنی- دکتر احدی و بنی جمالی- نشرنی

-دانشگاه آزاد:
۱- آسیب‌شناسی روانی- دکتر آزاد- جلد ۱ و ۲
۲- روان‌شناسی نابهنجاری- روزنهان و سلیگمن- ترجمه سید محمدی- جلد ۱ و ۲ - انتشارات ساوالان و ارسباران
۳- روان‌شناسی کودکان استثنایی- میلانی فر
۴- بهداشت روانی و عقب ماندگی ذهنی - دکتر احدی و بنی جمالی- نشرنی

نکته: در درس روان‌شناسی مرضی، طبقه‌بندی اختلالات و ویژگی‌ها بر مبنای طبقه‌بندی تشخیصی DSMIVTR است و استفاده از منابع برای آشنایی با سیستم طبقه بندی کافی است.

منابع تکمیلی:
۱-خلاصه روان‌پزشکی کاپلان (۳ جلد)- انتشارات شهرآب یا ارجمند
۲-روان‌شناسی مرضی- ساراسون- ترجمه‌ی دکتر بهمن نجاریان- جلد ۱و ۲
۳- نظریه‌های مشاوره و روان درمانی- دکتر شفیع‌آبادی- مرکز نشر دانشگاهی
۴- نظریه‌های روان درمانی-پروچاسکا- ترجمه سید محمدی- انتشارات رشد
۵-روان‌شناسی مرضی –ریچاردپی. هالجین، ویتبورن - ترجمه سید محمدی- نشر روان

روان‌شناسی رشد:
-دانشگاه سراسری:
۱-روان‌شناسی ژنتیک- دکتر منصور- انتشارات سمت
۲- روان‌شناسی رشد- برک- ترجمه ی سید محمدی- جلد ۱ و ۲ – نشر ارسباران
- دانشگاه آزاد:
۱-روان‌شناسی رشد. دکتر سوسن سیف. دکتر جمیله کدیور و همکاران (جمعی از مولفان) – انتشارات سمت
۲- روان‌شناسی رشد نوجوانی و جوانی- دکتر احدی و نیکچهر محسنی.
۳- پیشگامان روان‌شناسی رشد- دکتر فربد فدایی

منابع تکمیلی:
۱-روان‌شناسی رشد- زندن- ترجمه دکتر گنجی- انتشارات بعثت
۲- روان‌شناسی رشد نوجوانی و جوانی- دکتر احدی و جمهری- انتشارات ققنوس

روان‌شناسی بالینی:
- دانشگاه سراسری و آزاد
۱- روان‌شناسی بالینی- فیرس- ترجمه‌ی مهرداد فیروزبخت- انتشارات رشد
۲- روان‌شناسی بالینی- دکتر شاملو
۳- روان‌شناسی بالینی- حمید پورشریفی- انتشارات سنجش
۴- نظریه‌های مشاوره و روان‌درمانی- دکتر شفیع‌آبادی
۵- آزمون‌های روانی (در حد آشنایی با فرمت کلی آزمون‌ را از تمام کتاب‌های آزمون‌های روانی می‌توانید مطالعه کنید).

روان‌شناسی عمومی:
- دانشگاه سراسری:
۱- زمینه‌‌ی روان‌شناسی- سانتراک – انتشارات رسا
۲- زمینه‌ی روان‌شناسی- اتکینسون، اتکینسون و هیلگارد- جلد ۱ و ۲ - انشارات رشد
-دانشگاه آزاد:
۱- زمینه‌ی روان‌شناسی- اتکینسون، اتکینسون و هیلگارد- جلد ۱ و ۲- انتشارات رشد
۲-زمینه‌ی روان‌شناسی - دکتر محمد پارسا

روان‌سنجی ( سنجش و اندازه‌گیری)
- دانشگاه سراسری
روش‌های اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی- دکتر سیف- انتشارات دوران
- دانشگاه آزاد
اصول روان‌سنجی و روان‌آزمایی- دکتر شریفی- انتشارات رشد

آزمون‌های هوش و استعداد
- دانشگاه سراسری
۱- آزمون‌های روانی- دکتر گنجی
۲- آزمون‌های روانی- دکتر بهرامی- انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی
۳- آزمون‌های فرافکن- دکتر بهرامی
۴- راهنمای سنجش روانی مارنات. جلد ۱ و ۲ . ترجمه ی دکتر شریفی- انتشارات رشد.
- دانشگاه آزاد
۱- نظریه‌های هوش و شخصیت- دکتر شریفی
۲- اصول روان‌سنجی و روان‌آزمایی- دکتر شریفی- انتشارات رشد
۳- آزمون‌های روانی- دکتر گنجی

روان‌شناسی فیزیولوژیک و انگیزش و هیجان:
-دانشگاه سراسری
۱- انگیزش و هیجان - دکتر خداپناهی – انتشارات سمت
۲- روان‌شناسی فیزیولوژیک- دکتر خداپناهی- انتشارات سمت
۳- فیزیولوژی اعصاب و غدد - دکتر روحانی- انتشارات سمت
-دانشگاه آزاد
۱- انگیزش و هیجان. جان مارشال ریو - ترجمه‌ی سید محمدی - نشر ویرایش
۲- مبانی روان‌شناسی فیزیولوژیک. کارلسون - ترجمه‌ی مهرداد پژهان - نشر غزل

روان‌شناسی شخصیت:
-دانشگاه آزاد:
۱- نظریه‌های شخصیت- شولتز- ترجمه‌ی سید محمدی. نشر ویرایش
۲- نظریه‌های شخصیت- دکتر سیاسی- انتشارات دانشگاه تهران
۳- نظریه‌های روان‌درمانی پروچاسکا- ترجمه سید محمدی- انتشارات رشد

روانپزشکی :
-وزارت بهداشت:
خلاصه روانپزشکی کاپلان- ترجمه‌ی دکتر پورافکاری- ۳ جلد- انتشارات شهرآب (ویرایش نهم).