موضوعات اصلي
مسبب بيماريهاي مربوط به گرما هستند. همچنين زماني كه فرد دچار كم آبي در بدن خود ميگردد در معرض عوارض گرماي زياد قرار خواهد داشت زيرا در اين حالت غلظت خون بدن افزايش يافته و جريان خون كند ميگردد كه سبب اختلال در عملكرد ارگانهاي بدن مي شود. عوارض ناشي از گرما به قرار زير است:
1_ گرمازدگي خفيف
در اين حالت بدن بشدت عرق كرده و حجم خون كاهش مي يابد.
علايم: تعريق شديد-ضعف-سرگيجه-سردرد-حالت تهوع-استفراغ-افزايش ضربان قلب-كاهش فشار خون-پوست مرطوب،سرد و رنگ پريده-افزايش درجه حرات مركزي بدن تا 39-38 درجه سلسيوس.
درمان: انتقال بيمار به يك مكان خنك و سايه-دادن مايعات به بيمار براي جبران كم آبي بدن. براي جبران نمك بدن نيز بايد اندكي نمك (به نسبت يك قاشق چاي خوري نمك در يك ليتر آب) به آب اضافه كرد- لباسهاي فرد گرمازده را در آورده و يك ملحفه مرطوب دور بدن وي بپيچيد و يا توسط باد بزن مصدوم را باد بزنيد.
2_ گرمازدگي شديد
اين حالت بسيار خطرناك بوده و خطر مرگ را نيز ميتواند در پي داشته باشد. در اين حالت حرارت مركزي بدن از 40.5 درجه سلسيوس فراتر ميرود. در اين وضعيت اغلب ارگانهاي بدن در معرض آسيب بافتي قرار ميگيرند. گرمازدگي شديد يك وضعيت اورژانس بوده و دماي بدن فرد گرمازده بايد سريعا كاهش يابد. عدم درمان گرمازدگي شديد به تشنج، كما و مرگ منجر خواهد شد. گرمازدگي شديد علاوه بر اثرات سوء آن بروي سيستم عصبي همچنين كبد، كليه ها، قلب و عضلات را نيز در معرض آسيب قرار ميدهد.
علايم: پوست قرمز رنگ، داغ، رنگ پريده و خشك-ضربان تند و قوي-سردرد ضرباني-پريشاني و سرگيجه-تنفس كم عمق-مردمك چشم ممكن است متسع شده و به نور واكنش نشان ندهد.
عوامل ايجاد كننده: قرار گرفتن در زير آفتاب به مدت طولاني-فعاليت شديد بدن-كم آب شدن بدن.
درمان: تلاش براي كاهش حرارت بدن بايد بسرعت انجام گيرد: بيمار را به مكان خنك و سايه انتقال داده و لباسهايش را از تن جدا كنيد. روي دستها و پاها آب خنك ريخته و يا يك ملحفه خيس را دور بدن مصدوم بپيچيد- بيمار را در معرض باد قرار داده و يا توسط پنكه و يا باد بزن اقدام به خنك كردن وي كنيد. هنگامي كه روي دستها و پاها آب ميريزيد حتما دستها و پاها را شديدا ماساژ دهيد تا خون خنك شده به سمت نواحي مركزي بدن رانده گردد.
3_ گرفتگي عضلات
همان گرفتگي عضلات ميباشد كه عامل آن گرما ميباشد. اين حالت پس از فعاليت شديد بدني ايجاد ميگردد. درمان آن خوراندن مايعات كافي همراه با اندكي نمك (به نسبت 4/1 قاشق چايخوري نمك در يك ليوان آب) به مصدوم و انجام حركات كششي پس از آن ميباشد.
4_سنكوب گرما
اين حالت نوعي غش خفيف ميباشد كه به علت فعاليت شديد در آب و هواي گرم ايجاد ميگردد. بدن در تلاش براي افزايش دفع گرما از بدن اقدام به منبسط ساختن عروق سطحي پوست ميكند اما هنگامي كه اين
مكانيسم بسرعت انجام ميگيرد سبب كاهش جريان خون به مغز گشته و حالت غش را ايجاد ميكند.
علايم: سرگيجه- سردرد- افزايش ضربان قلب- حالت تهوع- استفراغ- غش و بي هوشي.
درمان آن مانند درمان گرمازدگي خفيف ميباشد.
5_ عرق سوز
در اين حالت نواحي خاصي در بدن (معمولا نواحي پوشيده شده توسط لباس) دچار خارش و سوزش شديد ميگردد. اين حالت بيشتر در آب و هواي گرم و مرطوب و در افراد خردسال، داراي فعاليت شديد، بيماران بستري و تب دار مشاهده ميگردد. اين عارضه معمولا پس از چند روز بخودي خود بر طرف ميگردد. هنگامي كه تعريق بدن افزايش مي يابد عرق به سلولهاي سطح پوست آسيب وارد ساخته و يك سد در مقابل خروج عرق ايجاد ميكند. بنابراين عرق در زير پوست به دام افتاده و تجمع مي يابد. در اين حالت برآمدگيهاي ريزي روي پوست ايجاد ميگردد. هنگامي كه اين برآمدگيهاي جوش مانند ريز ميتركند محتويات عرق تخليه گشته و فرد احساس سوزش ميكند.
درمان: هيچگاه از مواد كاهش دهنده تعريق و يا پودر بچه استفاده نكنيد اين عمل تنها علايم را تشديد ميكند. تنها از لوسيون كالامين (CALAMIN) و يا كرم هيدروكورتيزون (HYDROCORTISON 1%) استفاده كنيد.
اقدامات پيشگيرانه:
1_ در تابستان و هواي گرم لباسهاي سبك، گشاد و با رنگ روشن به تن كنيد.
2_ در طول روز آب كافي بنوشيد. 8 ليوان آب.
3_ در حين هر نوع فعاليت بدني در فواصل زماني معين به استراحت بپردازيد.
4_ خود را در برابر گرماي آفتاب با به سر گذاشتن كلاه و يا استفاده از چتر محافظت كنيد.
5_ فعاليتهاي شديد خارج از منزل را در ساعاتي كه هوا خنك تر ميباشد يعني پيش از 10 صبح و يا پس از 6 بعد از ظهر برنامه ريزي كنيد