موضوعات اصلي
شيردهي دوراني خاطره انگيز براي مادراست. سختي ها و شيريني هايش همه در ذهن مادر به خوبي نقش مي بندد. مادر و كودك عاشق و نيازمند يكديگرند و مادر فداكارانه آنچه در روح و جسمش دارد به كودك مي بخشد و براي آنكه بتواند با سلامت كامل و خاطره اي خوش اين دوران را به پايان برساند ، بايد بداند كه چگونه نيازهايش را تامين كند.
چرا شير مادر بهتر است ؟
پژوهشهاي انجام شده در 30 سال اخير نشان داده ، بهترين و كامل ترين غذا براي كودك تا سن 4 تا 6 ماهگي فقط شير مادر است . چرا؟
. چون شير مادر از شيرهاي ديگر مغذي تر است.
. هميشه استريل است.
. بيش از300 نوع عامل ضد ميكروبي در شيرمادر وجود دارد كه مانع بروز بيماري در كودك خواهد شد . از اين رو ميزان شيوع اسهال در كودكاني كه شيرمادرخوار هستند 3 تا 14 بار كمتر از كودكان شيرخشكي است و به دليل وجود همين عوامل ضد ميكروبي، نوزاد خيلي كمتر به عفونت تنفسي ، عفونت اداري و عفونت گوش مياني مبتلا مي شود.
. شيرمادر كمتر ايجاد حساسيت مي كند و در خانواده هايي كه يكي از اعضاء مبتلا به حساسيت هستند، حتماً بايد كودك با شير مادر تغذيه شود.
. كودكي كه شير مادر مي خورد نه زيادي چاق و پفكي مي شود و نه لاغرمي ماند. چون كليه نيازهاي كودك با شير مادر تامين خواهد شد. مثلاً اگر نوزادي زودتر از موعد بدنيا آيد شير مادرش با شير مادري كه نوزاد و به موقع بدنيا آمده تفاوت زيادي دارد و نيازهاي كودك را براي رشد بيشتر تامين خواهد كرد. يك نكته جالب در مورد شيرمادر اين است كه شيري كه كودك در دقايق اول مي مكد، حاوي پروتئين بيشتر و چربي كمتر است و با ادامه شير خوردن به مرور چربي شير زيادتر مي شود. اين مساله باعث مي شود كه كودك درزمان لازم احساس سيري كند و مادر بايد توجه داشته باشد كه نوزاد را زود از سينه جدا نكند تا كودك با چربي دقايق آخر شيردهي، وزن گيري بهتري داشته باشد.
. مكيدن سينه باعث رشد فك و دندانهاي كود ك مي شود.
. تماس نزديك مادر و نوزاد باعث افزايش مهر و محبت آنها مي شود.
پس شيرمادر مناسب ترين و طبيعي ترين روش تغذيه شير خوار است.
نيازهاي غذايي مادر در دوران شيردهي
در دوران بارداري، جنين بسياري از ذخائر بدن مادر را مصرف مي كند و اگر مادر در دوران شيردهي تغذيه نامناسبي داشته باشد، به مرور خصوصاً با زايمانهاي مكرر قوايش تحليل مي رود ، استخوانهايش پوك مي شود ، ريزش مو پيدا مي كند و گاهي ازترس اينكه اين عوارض پيش آيد آنقدر پرخوري مي كند كه وزنش بالا رفته و بازگشت به وزن پيش از بارداري بسيار مشكل خواهد شد. پس بسيار اهميت دارد مادر دقيقاً بداند چه ميزان انرژي و مواد مغذي نياز دارد.
* انرژي :
مادر براي تهيه شير 500 كالري انرژي اضافه بر نياز بدنش لازم دارد. به عبارتي اگر پيش از بار داري 2000 كالري انرژي در روز نياز او را تامين مي كرده، در شيردهي 2500 كالري انرژي لازم دارد. علاوه بر اين 500 كالري مقداري انرژي هم از چربي هاي ذخيره شده در دوران بارداري تامين مي شود كه اين مساله باعث مي شود، اگر مادر براساس مقادير خواسته شده در اين دوران، غذا مصرف كند به مرور هر ماه نيم كيلو لاغر مي شود ( چاقي دوران بارداري بر طرف خواهد شد). براساس ميزان انرژي لازم در دوران شيردهي ، غذاهاي تامين كننده آن داده مي شوند.
* پروتئين :
در دوران شيردهي نياز مادر به پروتئين فقط 15گرم اضافه مي شود. ازاين رو كل پروتئين مورد نياز حدود 65 تا70 گرم در روز است . اين ميزان پروتئين با مصرف 3 ليوان شير در روز، 1عدد تخم مرغ و 180 تا 300 گرم گوشت و حبوبات تامين مي شود.
* املاح :
بهترين املاح كلسيم و آهن هستند كه اگر مادر مشكل كم خوني داشته باشد و يا در معرض كم خوني باشد مصرف قرص فرو سولفات ضروري است. براي تامين كلسيم مادر بايد در روز 3 تا 4 ليوان شيركم چربي و سبزيجات برگ سبز مثل اسفناج ، نعناع ،جعفري ، كرفس و كلم و نيز مغز بادام و بادام زميني مصرف كند.
پس خيلي خوب است كه مادر شيرده هفته اي يك بار خورش كرفس بخورد و هرروز چند عدد بادام و بادام زميني ميل كند.
بهتر است مادراني كه كم خوني دارند، هفته اي يك بار جگر بخورند ودر طول روز حتماً 1عدد تخم مرغ و مقداري گوشت قرمز ميل كنند. گردو نيز براي اين مادران مفيد است.
* ويتامين ها :
براي تامين ويتامين هاي لازم ، مادر حتماً به 5 تا 6 ليوان سبزيجات تازه بصورت سالاد، سبزي خوردن و يا پخته شده در غذا نياز دارد و بايستي هر روز 4 تا 5 عدد ميوه مصرف كند.
* چربي ها :
در شيرمادر يك سري چربي هاي غير اشباع موجود است كه در غدد پستان ساخته نمي شوند و بايد از طريق غذا تامين شوند. پس بهتر است مادر هفته اي يك بار ماهي مصرف كند و از روغن زيتون در سالادش استفاده كند.
* آب :
مادر در روز به 6 تا 8 ليوان آب يا آب ميوه نيازدارد.
نمونه يك رژيم غذايي مناسب براي يك مادر شيرده
صبحانه
نان سبوس دار 3 برش + پنير30گرم + كره 2قاشق مرباخوري + عسل يا مربا 2قاشق مرباخوري + شيركم چربي 1ليوان
ساعت 10
ميوه 1 عدد ، چاي وكيك
نهار
لوبيا پلو با سالاد شيرازي؛ گوشت 120گرم ، كته 15 قاشق غذاخوري، لوبيا سبز پخته يك دوم ليوان ، روغن مايع 2 قاشق مرباخوري ، ماست كم چربي 1 ليوان ، خيار 1عدد ، گوجه 1عدد، پياز يك دوم عدد به همراه آبليمو و روغن زيتون
عصرانه
ميوه 2 عدد ، نان 2برش ، پنير 30 گرم ، گردو 2 مغز كامل
شام
كوكوي سبزي با ماست؛ تخم مرغ 1 عدد ، سبزي خام 2 ليوان ، نان 2 برش ، روغن مايع2 قاشق غذاخوري ، ماست كم چربي 1 ليوان
پيش از خواب
شيركم چربي 1 ليوان ، عسل 1 قاشق غذاخوري
اين رژيم حاوي 2700 كالري انرژي ، 344 گرم كربوهيدرات ، 97 گرم پروتئين و 88 گرم چربي است.
تحقيقات اخيرنشان داده كودكاني كه با شير مادر تغذيه شده اند، كمتر از كودكاني كه با شير گاو تغذيه شده اند، به بيماري ديابت نوجواني( يا ديابت وابسته به انسولين) و بيماري
MS
مبتلا مي شوند و اين خبر اهميت شير مادر را نشان مي دهد.
چه مواد غذايي براي مادران شيرده مجاز نيست ؟
1) دم كرده هاي گياهي :
گاهي دم كرده هاي گياهي مثل چاي نعناع و گل گاو زبان موجب بروز اثرات جانبي مثل تهوع و استفراغ در مادر مي شود و تركيبات اين نوشيدني ها وارد شير شده و امكان دارد همين اثرات در نوزاد هم بروز كند.
2) كافئين :
كافئين وارد شير مادر شده و موجب تحريك پذيري نوزاد مي شود. بنابراين توصيه مي شود مادر شيرده كمتر از 2 ليوان در روز قهوه و كوكا مصرف كنند ، شكلات و كاكائو هم داراي تئوبروميد است كه مانند كافئين محرك است و بهتر است مصرفش محدود شود.
3) قند مصنوعي :
اثر قندهاي بدون كالري و محصولات شيرين وبدون قند بر نوزاد نامشخص است. پس بهتر است مصرف اين مواد در شيردهي محدود شود.
4) ادويه جات زياد :
مصرف زياد ادويه طعم شيرمادر را عوض مي كند كه بهتر است در شيردهي كمتر ادويه مصرف شود.
جدول نيازهاي تغذيه اي مادر در دوران شيردهي
دانستن نيازهاي تغذيه اي يك مادر شيرده، براي مادراني كه ازمكمل هاي ويتامين واملاح استفاده مي كنند، ضروري است تا از مصرف بيش از حد مكمل ها جلوگيري شود.
انرژي
پروتئين
ويتامين
A
ويتامين
D
ويتامين
E
ويتامين
K
ويتامين
C
ويتامين
B1
رميوفلاوين
B2
نياسين
B3
ويتامين
B6
فولات
ويتامين
B12
كلسيم
فسفر
منگنز
آهن
روي
يد
سلنيم
2700
كالري
65 گرم
1300 ميكروگرم
5 ميكروگرم
12 ميلي گرم
65 ميكروگرم
95 ميلي گرم
5/1 ميلي گرم
6/1 ميلي گرم
17 ميلي گرم
5/1 ميلي گرم
500 ميكروگرم
8/2 ميكروگرم
1000 ميلي گرم
700 ميلي گرم
310 ميلي گرم
15 ميلي گرم
19 ميلي گرم
200 ميكروگرم
75 ميكروگرم
اميدواريم مطالعه اين مطلب، موجب راهنمايي كافي و ارتقاء سلامت مادران ايراني باشد .
كارشناس تغذيه تبيان
ماده مغذي
ميزان مورد نيازدرروز
-
پنج شنبه 19 آذر 1388
4:59 AM
نظرات(0)
اولين لبخندهاي واقعي
تا قبل از اين زمان به نظر مي رسد كودك بسيار خوشحال است و گاهي حتي در خواب هم مي خندد، در حاليكه اين لبخندها ناشي از انقباضات غير ارادي عضلات صورت است. حالا كه دانستيد اين خنده ها واقعي نيست ناراحت نشويد؛ در اين ماه كودك شما تمام مراقبت هاي عاشقانه شما را با لبخندي شكوفا - كه اختصاصا براي شما بر لب مي آورد - پاسخ مي دهد. اين لبخند احتمالا شما را خلع صلاح خواهد كرد حتي اگر بدترين شب را گذرانده باشيد. يك پدر با ديدن اولين لبخند واقعي دخترش در 6 هفتـگي اشك به چشم آورد؛ وي مي گويد: "روزي خسته كننده بود و من فوق العاده بي خوابي داشتم و ترافيك هم به شدت سنگين بود. وقتي بالاخره به خانه رسيدم همسرم كودك را به آغوش من داد. وي مستقيما به من نگاه كرد و لبخندي زد بطوريكه تمام لثه ها يش ديده شد. با خود انديشيدم: او مرا مي شناسد، پس ديگر هيچ چيز اهميت ندارد!"
در دو ماهگي كودك شما كه تا بحال تنها به اشياي ساده تر توجه داشت نسبت به طرح هاي پيچيده تر و رنگها و شكلهاي متنوع تر علاقمند شده و توجه بيشتري نشان مي دهد. اكنون شما بايد اشيا گوناگوني را به او نشان داده و در اختيارش قرار دهيد تا لمس كند. به اين منظور مي توانيد از قالب هاي پلاستيكي شيريني پزي و توپ هاي نرم استفاده كنيد.
اگر در اين سن كودك شما در تمام طول شب مي خوابد شما يكي از نادرترين مادران خوشبخت هستيد. در دو ماهگي بسياري از كودكان هنوز تمايل دارند كه نيمه شب يك يا چند بار تغذيه شوند. ولي خوشبختانه هر يك از دوره هاي خواب و بيداري رفته رفته طولاني تر مي شوند و مي توان يك ريتم خواب و بيداري براي وي در نظر گرفت. اكثر كودكان دو ماهه 2 تا 4 دوره خواب طولاني و يك دوره بيداري 10 ساعته دارند.
در اين سن كودك شما ديگر دستها و پاها را بيش از حد تكان نمي دهد، حركاتش موزون تر شده و باهماهنگي بيشتري صورت مي گيرد. شما متوجه خواهيد شد كه حركات تند و خشن دوره نوزادي جاي خود را به حركات نرمتر و دوراني داده است. كودك 2 ماهه قادر است اشيا را با قصد و هدف چنگ بزند و در دست نگه دارد حال آنكه پيش از آن اين حركات غير ارادي بود و تنها بطور غريزي انجام مي گرفت.
بخاطر داشته باشيد كه هر نوزادي منحصر به فرد است و سرعت تكامل هاي شناختي او با ديگران متفاوت است. موارد ذكر شده تنها بايد به عنوان خطوط راهنماي آنچه كه نوزاد شما توانايي انجامش را دارد، مورد استفاده قرار گيرد. اگر نوزادي نمي تواند همه اين كارها را انجام دهد، بزودي خواهد توانست. اگر نوزاد شما نارس است معمولا همواره مدت بيشتري براي انجام كارهاي مشابه با ساير نوزادان همسال خود خواهد داشت. به همين دليل است كه متخصصين اطفال معمولا معتقدند نوزادان زودرس داراي 2 سن متفاوت هستند. سن زماني (از روز تولد محاسبه مي شود) و سن هماهنگي (از تاريخي كه بايد بدنيا مي آمده، محاسبه مي شود). پزشكان معمولا تكامل نوزادان زودرس را از زماني كه بايد بدنيا مي آمده ارزيابي مي كنند.
-
پنج شنبه 19 آذر 1388
4:23 AM
نظرات(0)
بالا نگاه داشتن سر
عضلات گردن نوزاد رفته رفته قوي تر مي شوند و در نتيجه او مي تواند سرش را به مدت كوتاه بالا نگاه دارد. مثلا نوزاد مي تواند در حاليكه بر روي شكم دراز كشيده است سرش را براي چند لحظه بالا نگه دارد و حتي ممكن است قادر باشد سرش را به طرفين بگرداند. همچنين ممكن است وقتي در صندلي اتومبيل نشسته (بخصوص اگر بوسيله بالشتك هاي مخصوص كه به اين منظور طراحي شده است حمايت شود) سرش را بالا نگاه دارد.
هنگام تولد، نوزاد هيچگونه شناخت و آگاهي در مورد دستها و پاهاي خود ندارد. در طول يكماه اول زندگي آنها را كشف مي كند كه براي او عمل دشواري محسوب مي شود. در ابتدا كف دستها و پاها را كشف مي كند. شما مي توانيد با نگه داشتن دستهاي او در بالاي سرش و صحبت در مورد اندامها و يا شمردن انگشتها، علاقه اش را تشويق كنيد.
نوزادان عاشق مكيدن هستند. آنها به مكيدن نياز دارند. در حقيقت ممكن است شما كشف كرده باشيد كه استفاده از پستانك در آرام كردن نوزاد بسيار موثر است و نوزاد در يك ماهگي مي تواند خود را با آن آرام سازد و وقتي نمي تواند آن را بيابد ممكن است از شصت دست يا ساير انگشتان براي آرام كردن خود استفاده كند.
نوزاد يكماهه شما مي تواند با توليد اصواتي از ته حلق و شبيه كو كو يا هوم احساس خود را بيان كند. تعداد كمي از نوزادان در اين زمان واقعا مي خندند. حتما وقتي او صداهاي ته حلق و اصواتي نظير كو كو و ساير اصوات را از دهان خارج مي كند با اصواتي مشابه پاسخ دهيد و با او رو در رو صحبت كنيد. نوزاد از جلب توجه شما لذت مي برد. اگر شما كار داريد مي توانيد از آنسوي اتاق با او صحبت كنيد زيرا او حتي از شنيدن صداي شما از راه دور هم لذت مي برد. عليرغم آنكه نوزاد شما از چند روزگي قادر به شناسايي شما بوده است ممكن است در پايان ماه اول زندگي بتواند اين توانايي خود را نشان دهد. تقريبا نيمي از نوزادان در اين سن شناخت واضحي نسبت به والدين نشان مي دهند. (نسبت به پدر و مادر عكس العملي بيش از آنچه نسبت به غريبه ها نشان مي دهند، آشكار مي سازند.) و ممكن است نوزاد با ديدن شما ساكت شود و به چشمهاي شما خيره شود و يا حتي لبخند بزند.
حالا كه نوزادتان قادر است ساعات بيشتري از روز را بيدار بماند شما مي توانيد از اين زمان براي تحريك تكامل حس شنوايي او استفاده كنيد. مي توانيد ترانه هاي مورد علاقه خود را بخوانيد و يا از نوارها و CD هاي موسيقي مخصوص كودكان استفاده كنيد. البته لازم نيست كه تنها از ترانه هاي كودكان استفاده كنيد مي توانيد خانه را مملو از آواي موسيقي سازيد و حتي از موسيقي كلاسيك و آثار موتزارت استفاده كنيد و شاهد لذت بردن نوزادتان از موسيقي باشيد. وي لذت را بصورت توليد اصواتي نظير كو كو و جمع كردن لب ها و حركات انقباضي دست ها و پاها نشان مي دهد. صداي باد و يا تيك تاك ساعت نيز براي نوزاد لذت بخش و سرگرم كننده است. هر چه تنوع موسيقي ها و اصوات بيشتر باشد لذت آن بيشتر خواهد بود. رفته رفته متوجه خواهيد شد كه او نسبت به يكي از انواع موسيقي ها واكنش بيشتري نشان مي دهد كه بيانگر لذت بيشتر و آغاز تكامل وي به سمت ترجيح دادن است.
نوزاد شما در اين زمان مي تواند با چشمانش كه قدرت تمركز كردن يافته اند حركت اشيا را دنبال كند؛ كاري كه در زمان تولد تنها براي مدت كوتاهي قادر به انجام آن بود. فروشگاههاي اسباب بازي فروشي مملو از اسباب بازي هايي هستند كه براي تكامل اين مهارت طراحي شده اند. ولي شما مي توانيد اين كار را به همان خوبي با اشيا معمولي نيز انجام دهيد. يك جغجغه يا ملاقه پلاستيكي با رنگ روشن را در جلوي او نگاه داريد و به دو طرف حركت دهيد. سپس به بالا و پايين حركت دهيد. اين عمل بايد توجه نوزاد شما را جلب كند. با اين حال ممكن است وي قادر نباشد تا حدود سه ماهگي حركات عمودي را به نرمي دنبال كند. شما مي توانيد با او به بازي چشم- در- چشم را انجام دهيد؛ به اينصورت كه صورت خود را به سرعت به او نزديك كنيد و به آرامي سرتان را از يك طرف به طرف ديگر بچرخانيد. معمولا چشم هاي نوزاد در چشم هاي شما قفل مي شود.
بخاطر داشته باشيد كه هر نوزادي منحصر به فرد است و سرعت تكامل هاي شناختي او با ديگران متفاوت است. موارد ذكر شده تنها بايد به عنوان خطوط راهنماي آنچه كه نوزاد شما توانايي انجامش را دارد، مورد استفاده قرار گيرد. اگر نوزادي نمي تواند همه اين كارها را انجام دهد، بزودي خواهد توانست. اگر نوزاد شما نارس است معمولا نياز به زمان بيشتري براي انجام كارهاي مشابه با ساير نوزادان همسال خود خواهد داشت. به همين دليل است كه متخصصين اطفال معمولا معتقدند نوزادان زودرس داراي 2 سن متفاوت هستند. سن زماني (از روز تولد محاسبه مي شود) و سن هماهنگي (از تاريخي كه بايد بدنيا مي آمده، محاسبه مي شود).
-
پنج شنبه 19 آذر 1388
4:16 AM
نظرات(0)