حافظه RAM (يا حافظه با دسترسي تصادفي) حافظه اصلي رايانه است که به عنوان يک مجموعه از نواحي کاري، هنگام استفاده از رايانه مورد استفاده قرار مي گيرد.

اين حافظه فهرستي از دستورالعمل ها و داده هايي که رايانه روي آنها کار مي کند و همچنين نتايج حاصل از محاسبات را در خود ذخيره و نگهداري مي کند.

اغلب رايانه هاي امروزي مبتني بر سيستم عامل ويندوز XP داراي 256 يا 512 مگابايت حافظه اصلي است که برخي کاربران آن را تا يک يا 2 گيگابايت افزايش مي دهند. با افزايش نرم افزارهاي چندبندي که همزمان از منابع سخت افزاري بهره مي گيرد و همچنين استفاده از نرم افزارهاي امنيتي ضدويروس و ديوار آتش، منابع حافظه کمتري براي برنامه ها و کارهاي عمومي اختصاص داده مي شود.

 

حافظه اصلي برخلاف حافظه هاي جانبي مانند هاردديسک، به طور مستقيم با کاربران در ارتباط نيست. بلکه مخاطبان اين حافظه، برنامه ها و سيستم عامل رايانه هستند که از زمان روشن شدن رايانه، از آن براي ذخيره سازي فايل ها و کدهاي اصلي استفاده مي کنند. در صورتي که رايانه از حافظه اندکي بهره مند باشد هنگام اجراي برنامه ها با تاخير بسيار زيادي مواجه مي شويد که علت آن فراخواني کدهاي برنامه مورد نظر از روي ديسک سخت است.

افزايش حجم حافظه و مشاهده اختلاف کارايي ايجاد شده، ناخودآگاه اين تصور را در ذهن ايجاد مي کند که با افزايش حجم حافظه، سرعت بالاتر و عملکرد بهتر را همراه خواهد داشت. در حالي که در رايانه ها کندترين قطعه در مقايسه با قطعات ضروري ديگر همين سخت ديسک يا هاردديسک است و دسترسي به آن تاخير محسوسي را در روند اجراي برنامه ايجاد خواهد کرد.

اگر در رايانه براي اجراي يک برنامه حافظه کافي وجود داشته باشد، هنگام اجراي آن تمامي کدهاي مورد نياز بسرعت از روي حافظه اصلي فراخواني و اجرا مي شود. بنابر اين بايد نوعي تعادل ميان برنامه هاي کاربردي، حجم حافظه اصلي و پتانسيل هاي سخت افزاري برقرار شود.

براي مثال اگر شما رايانه اي با پردازنده و کارت گرافيک گرانقيمت را تنها با 256 مگابايت حافظه همراه کنيد هرگز نتوانسته ايد از حداکثر پتانسيل هاي سخت افزاري کارت گرافيک و پردازنده قدرتمند آن استفاده کنيد. چرا که هنگام اجراي برنامه ها دسترسي به هاردديسک براي فراخواني کدهايي که روي حافظه اصلي جا نشده اند سرعت اجراي برنامه ها را بشدت کاهش مي دهد.

از سويي ديگر اگر رايانه خود را به 4 گيگابايت حافظه مجهز کنيد و روي آن يک برنامه سنگين را اجرا کنيد حجم زيادي از حافظه در هر صورت خالي مي ماند و اين به معناي هزينه کردن براي قطعه اي است که هرگز از آن استفاده نخواهد شد. در حقيقت يک گيگابايت حافظه اصلي براي اکثر کاربردهاي رايانه اي امروزي کافي است و اگر حافظه خود را از 512 مگابايت به يک گيگابايت افزايش دهيد تفاوت آن را به آساني مشاهده مي کنيد. در اين صورت کارکردن با چندين برنامه به طور همزمان تسهيل مي شود. با در نظر گرفتن اين معيارها، بودجه خود را صرف خريد حجم بيشتري از حافظه که هرگز از آن استفاده نمي کنيد نخواهيد کرد.