نگاهي به كودكان و دانش آموزان عقب مانده ذهني

 

گروهي از مردم استنباط نادرستي از عقب ماندگي ذهني داشته و تصور مي نمايند كه عقب ماندگي ذهني همانند يك مرض بوده كه مي تواند از شخصي به شخص ديگر سرايت نموده و يا مانند سل و آبله و سرخجه قابل انتقال در  ميان كودكان باشد . با اين فرق كه بيماري ذهني طولاني تر و سخت تر  است .

عده اي نيز بر اين عقيده اند كه عقب ماندگي ذهني همان بيماري رواني او يا ديوانگي است . چنين برداشتهاي غلط و تصورات نادرست حتي گهگاه در ميان افراد تحصيل كرده نيز به چشم مي خورد . آنچه كه قابل توجه امي باشد اين است كه عقب ماندگي ذهني بيماري و مرض نيست . كودكان و بزرگسالان هرگز بواسطه مجاورت با افراد عقب مانده دچار عقب ماندگي ذهني نمي شوند .

عقب ماندگي ذهني يك وضعيت و حالت خاص ذهني است كه در اثر شرايط مختلف قبل از تولد و هنگام تولد و يا پس از تولد كودك پديد مي آيد . عقب ماندگي ذهني مي تواند در اثر مرض ،عفونت و ويروس بوجود آيد اما قابل سرايت به ديگري نيست .   عقب ماندگي ذهني مانند دست وياپايي است كه بخوبي كار نمي كند .

در مورد كودكان عقب مانده ذهني چه كارهايي مي توان انجام داد ؟

بهترين پاسخ شايد شامل اين باشد كه ما در پيشگيري از عقب ماندگي و تعليم و تربيت عقب ماندگان ذهني چه روش ها و برنامه هايي مي توانيم داشته باشيم ، تا در واقع به بخشي از مسئوليت هاي خود جامه عمل بپوشانيم .

پيشگيري ها

راههايي كه اجتماع مي تواند در پيشگيري و يا به حداقل رسانيدن عقب ماندگي ذهني به كار گيرد .

1- پيشرفت علوم پزشكي بويژه مامايي و كودكان  اين فرصت را مي دهد كه حد اكثر مراقبت را در مورد مادران باردار مخصوصا آنهايي كه احتمال بشتر در حمل كودك عقب مانده دارند بعمل آورد .بويژه در دوران بارداري ، هنگام زايمان

و بعد از زايمان

2- از آنجايي كه تعداد  فابل توجهي  از عقب ماندگي ذهني به علت اختلالات ژنتيكي ناشي مي شود ، ايجاد مراكز مشاوره ژنتيكي ، مراكز تشخيص براي افرادي كه مي خواهند ازدواج كنند و يا تازه ازدواج كرده اند و يا مشاوره با پدر و مادراني كه صاحب يك بچه عقب مانده و يا معلول شده اند از ضروريات مي باشد .

3- دارو ها ، مواد مخدر و مسموم كننده و ميكروب هاي مختلف كه در محيط زيست است برا ي رشد طبيعي نطفه و نوزاد خطر ناك مي باشد بايد كاملا تشخيص داده شده و پدران ومادران را در مورد اين گونه عناصر خطر ناك و مصرف موادي كه احيانا حاصل ميكروب هاي   بيماري زا مي باشند آگاه نمود .

4- دانشمندان اثرات منفي راديواكتيو و اشعه ايكس را در رشد نطفه تشخيص داده اند ، بنابر اين مادران بويژه در دوران بارداري بايد از اشعه هاي نامرئي محفوظ باشند .

5- از آنجا كه تعداد نسبتا قابل توجهي از انواع عقب ماندگي ذهني ظاهرا بلافاصله بعد از جريان تولد بخاطر لطمات دوران بارداري ، زايمان غير عادي  و سخت و مشكلات متابوليك بروز مي نمايد . تدابير مراكز و مؤسسات مختلف درماني جهت تشخيص سريع و جامع و پيگيري و درمان و توان بخشي بسيار ضروري  مي باشد .

6- مراقبت كودكان در منزل كوچه و مدرسه از وظايف خطير پدران و مادران مي باشد ، زيرا كه همه ساله تعداد زيادي از كودكان به علت تصادفات و لطمات شديد ناگهاني تلف شده و يا دچار ضايعات شديد مغزي و عقب ماندگي مي گردند .

7- از جمله عواملي كه در توسعه و رشد هوشي كودك مؤثر مي باشد چگونگي محيط زندگي آنهاست . كودكان محروم كه در فقر محيط زندگي كرده و غالبا به خاطر وضع بسيار بد اقتصادي در شرايط خيلي سخت و ابتدايي زندگي نموده و از امكانات اقتصادي ، فرهنگي و اجتماعي و تربيتي و آموزشي مناسب براي خانواده هاي كودكان محروم و تاسيس كودكستان ها  و دبستانهاي لازم در مناطق روستايي و فقير نشين از ضروريات محسوب مي شود .

8- دور ماندن كودك از مهر و محبت مادري و سرپرستي پدري نيز عاملي است كه در رشد طبيعي رواني و هوشي كودك اثر نامطلوب به جاي مي گذارد .

9- طرح و برنامه ريزي هاي صحيح ، تربيت متخصصين و مربيان با كفايت جهت كار كردن با كودكان عقب مانده و اولياي آنها از مسائل اجتناب ناپذير هر جامعه مي باشد .

بنابر اين روشهاي پيشگيري عقب ماندگي ذهني ،تشخيص سريع و تعليم و تربيت صحيح عقب ماندگان ذهني ، برنامه هاي مشاوره و راهنمائي ، خدمات پزشكي ، روانشناسي مدد كاري و مشاوره خانوادگي ، و ديگر خدمات بهداشتي و اجتماعي و آموزشي از عوامل اصلي در جهت خدمت به جامعه محصوب مي شود .