موضوعات اصلي
مهره داران ( مارها ، پرندگان ، پستانداران ) مهره داران ( قسمت دوم) مارها پرندگان پستانداران پستانداران تخمگذار پستانداران كيسهاي 1.گربه وحشي، از گروه گوشتخواران است كه داندانهاي پيش و نيش آنها رشد زيادي كردهاند.
آفتاب پرست يكي ديگر ار انواع سوسمارهاست. قادر است براي فرار از ديد دشمن و يا هنگام شكار كردن، تغيير رنگ دهد. اين جانور از حشرات تغذيه ميكنند.
مارها فراوان ترين، خزندگان هستند، عدهاي در خشكي و عدهاي در آب زندگي ميكنند. مارها براي انسانها، مفيد هستند. آنها با تغذيه از جانوران موذي مثل موشها و حشرات كه آفات كشاورزي به شمار ميآيد و همچنين به گياهان ضرر ميرسانند، كمك بسيار مهمي ميكنند. سم مار تشكيل شده از يك سري پروتئين پيچيده. سمي كه به گلبول قرمز آسيب ميرساند، هموتوكسين نام دارد. هموتوكسينها گلبول قرمز را خراب و ديواره رگهاي خوني را پاره ميكنند و سبب خونريزي داخلي ميشود و آنهايي كه بر دستگاه عصبي تأثير ميگذارند، نرروتوكسين ناميد ميشوند. نرروتوكسينها بر قسمتهايي از دستگاه عصبي كه بلعيدن، حركات تنفسي و عمل قلب را كنترل ميكنند، تأثير ميگذارد.
سر مارهاي سمي، معمولاً مثلثي شكل و ناحيه گردن، كاملاً مشخص است. پولكهاي سر، كوچك، دُم آنها كوتاه است و حركتشان نسبتاً كُند است. به علت ساختمان ويژه استخوان دهان، نداشتن استخوان جناغ سينه به آنها امكان اين را ميدهد كه جانوران بزرگتر از خود را ببلعند.
در مارهاي غير سمي، داندانها به غده سمي مربوط نميشوند. شكل پولكهاي سر با ساير جاهاي بدن متفاوت است. دُم، باريك و دراز است.
پرندگان، تنها گروهي از مهرهداران هستند كه بدن آنها از پر پوشيده شده است. اندام حركتي جلويي به بال تبديل شده است. مثل لاكپشتها، منقار شاخي دارند و فاقد دندان هستند. اسكلت پرندگان شامل استخوان، سبك، تو خالي و محكم هستند. دستگاه گوارش شامل بخشهاي ويژهاي به نام: چينهدان و سنگدان است. غذا از چينهدان وارد سنگدان ميشود كه در واقع بخشي از معده است. در داخل سنگدان اغلب دانه هاي شن و ماسه و آب وجود دارد كه براي آسياب كردن دانهها به كار ميرود.
پرندگان تخم گذار هستند و عموماً روي تخمها ميخوابند، پرها به گونههاي متفاوت هستند. كرك پوشش جوجه ها، پوشش پرها سطح بدن پرندگان را ميپوشاند و مقاومت هوا را هنگام پرواز كم ميكند. شاه پرها، پرهاي بزرگي هستند، كه در بالها و دم وجود دارند كه هنگام پرواز به پرنده كمك ميكنند.
منقار، در پرندگان به شكلهاي مختلف وجود دارد. اين سازگاريها برحسب استفاده نوعي خاص از مواد غذايي، ايجاد شده است. پاها و چنگال پرندگان تيز، بر حسب نحوه زندگي جانور، سازگاريهاي ويژهاي يافتهاند.
نوزاد بيشتر پستانداران دوران جنيني خود را در درون بدن مادر طي ميكند. براي رشد، غذا را از طريق بند ناف، دريافت ميدارد و پس از تولد، از شير مادر تغذيه ميكند.
دستگاه عصبي در پستانداران پيچيدهتر شده است و مراكز عصبي، بزرگتر شدهاند. در انسان، مراكز عصبي حداكثر رشد ممكن را يافتهاند. در مقايسه مغز مهرهداران، اندازه نسبي مخ در جانواران تكامل يافتهتر، بزرگتر است. مخ در ماهيها نسبتاً كوچك، در دوزيستان، خزندگان و پرندگان، نسبتاً بزرگترين اندازه را دارد.
مخ رشد يافته در آدمي او را در توسعه زبان، هنر و خلق تمدن، توانا ساخته است. قلب، چهار حفره دارد، گردش خود در آنها كامل و مضاعف است.
بيشتر پستاندارن بچهزا هستند اما گروهي تخم گذار هستند. پلاتيپوسها از جمله تخمگذاران هستند. 50 تا 60 سانتيمتر طول دارند. داراي منقاري شبيه منقار اردك هستند. در آب زندگي ميكند. دم آن پهن است و لابهلاي انگشتان پرده دارد كه باعث ميشود، جانور در آب شنا كند. پلاتيپوس ماده در كنار جويبارها لانه ميسازد و در آنجا تخم ميگذارد. نوزاداني كه به دنيا ميآيند از حفرههايي كه در سطح شكم مادر وجود دارد شير ميخورند.
كانگورو از جمله پستانداران كيسهاي است. نوزاد كيسهداران به طور نارس متولد ميشود و در درون كيسهاي كه در زير شكم مادر است قرار ميگيرد و از غده درون شكم مادر شير مينوشد.
بيشتر پستانداران به گروه پستانداران جفت دار تعلق دارند. يعني اين حيوانات در مراحل اوليه رشد خود در درون مكاني به نام رحم جايگزين ميشوند و توسط اندامي به نام جفت، از بدن مادر غذا، دريافت ميكنند. جفت از طريق رگهاي خوني، غذا و اكسيژن را از مادر دريافت ميدارد و اين مواد از طريق بند ناف كه داراي سرخرگ و سياهرگ است، به جنين انتقال مييابد و جنين تا پايان رشد جنيني از آن استفاده ميكند. پستانداران جفتدار مختلفي وجود دارد كه آنها را بر اساس ويژگيهاي مختلفي تقسيم بندي ميكنند مثل: شكل پاها، دندانها.
شكل پاها نشان ميدهد كه در چه محيطي زندگي ميكنند و چگونه حركت ميكنند.
در پستانداران، 4 نوع دندان وجود دارد. آسياهاي بزرگ و كوچك براي ساييدن درست شدهاند. دندانهاي پيش و نيش براي بريدن و پاره كردن سازگار شدهاند. غذايي را كه جانور ميخورد، از نوع دندانها، مشخص ميشود.
2.گوزن، از گروه سُم داران گياهخوار است.
3.خرگوش، از گروه خرگوشها داراي دندان پيشين زمينه دار است.
4.سنجاب از گروه جوندگان، دندان نيش دارد.
5.خرس، از گروه گوشتخوار است.
6.موش كور، از گروه حشرهخوار است و دندان ابتدايي دارد.
7.خفاش، از گروه خفاشهاست. دستهايشان به بال تبديل شده است و قدرت پرواز دارند.
8.دُلفينها، از گروه آب زيان و شبيه به ماهي هستند.
