موضوعات اصلي
زيستگاههاي مختلف را بر اساس شرايط آب و هوايي، جانداران ساكن در آنها و مهمتر از همه سازگاري گياهان و جانوران به دو بخش: آب و خشكي تقسيم ميكنند.
درياها و اقيانوسها، زيستگاههاي آب شور را تشكيل ميدهند. آب شور غني از املاح معدني است كه مواد اوليه براي غذاسازي گياهاني را فراهم ميآورد. مهمترين عاملي كه جانوران اين زيستگاه با آن درگير هستند، مقدار نور خورشيد است. كه تا عمق 100 متري نفوذ ميكند. اين مسأله، عمقي را كه گياهان ميتوانند در آن رشد كنند را محدود ميسازد. جانوران ساكن نواحي عميق كه تاريك و سرد است، از مواد غذايي بخشهاي بالايي كه به پايين ميافتد تغذيه ميكنند.
جلبكها از جمله گياهاني هستند كه در درياها زندگي ميكنند. انواع تك سلولي جلبكها كه فيتوپلانكتون نام دارند، به مقدار زيادي در طبقات سطحي آب به سر ميبرند. فيتوپلانكتونها، غذاي جانوارن كوچك ديگري به نام زئوپلانكتون ميشوند. زئوپلانكتونها خود غذاي ساير جانوران ديگر ميشود. رودخانهها بعضي درياچهها و بركهها محيطهاي آب شيرين به حساب ميآيند. پرندگان كه از چنين آبهايي تغذيه ميكنند، داراي پاهاي بلند هستند كه به كمك آنها ميتوانند در آبها راه بروند.
ماهيهاي ساكن اين مناطق بايد شناگرهاي قوي و ماهري باشند. تا با ميزان سرعت جريان آب، سازش كنند.
جنگل مخروط داران شامل مناطقي است كه بعد از تند راه قرار گرفته است. زمستان در اين نواحي سرد و طولاني است. گياهان اين مناطق هميشه سبز با برگهاي سوزني شكل و يا فلس مانند هستند، اين ويژگي برگها سبب ميشود كه سطح تغيير آنها كاهش يابد و گياهان آب كمتري از دست بدهند. خاك اين زيسته از نظر مواد غذايي غني ميباشد. بنابراين تنوع گياهان و جانوران در اين منطقه زياد است.
جنگلهاي مناطق استوايي داراي باران سالانه زياد است. هواي گرم و باران فراوان زمينه مساعدي را براي رويش انواع گياهان فراهم آورده است. گوناگوني گياهان در اين زيستگاه چشمگير است.
حشرات در اين جنگلهاي به وفور يافت ميشوند و در مقايسه با حشرات مناطق ديگر بزرگترند. ميمونها و انواع پرندگان از جمله ساكنان اين مناطق هستند.
نور شديد خورشيد، روزهاي بسيار گرم و شبهاي خيلي سرد و وجود بادهاي شديد طولاني از جمله خاصه هاي بيابان است. جانوران اين مناطق براي زيستن در چنين شرايطي سازش يافتهاند.
قلل مرتفع كوهها و مناطق وسيع و بي درخت نواحي قطبي و سرزمينهاي پوشيده از برف در بيشتر ايام سال زيستگاهي به نام تند راه را پديد ميآورد. ساكنان اين تندراه، براي زيستن در اين نواحي، سازشهايي يافتهاند.
گياهان موجود در اين تندراه، نيز سازگاريهايي يافتهاند اغلب اين گياهان رويشهاي سطحي دارند. داراي ساقه هاي كوتاه و زمان رشد و نمو كوتاه هستند. در سرماي شديد آب درون سلولهاي گياهي و جانوري يخ ميزند، گياه و يا جانور، ميميرد.
براي مقابله با اين مسأله، در بدن بسياري از جانوران و گياهان مناطق سرد، ماده شيمايي، ضد انجماد وجود دارد. گوزن قطبي از جانوران ساكن تندراه محسوب ميشود.
بسياري از جانوران براي فرار از سرما، به بخشهاي گرتر، مهاجرت ميكنند و در روزهاي گرم و بهار و تابستان مجدداً براي تغذيه از گياهان نورسته خود به آنجا برميگردند.
لايه ضخيم چربي در زير پوست اين جانوران، بدن آنها را در مقابل سرما، محافظت ميكند. پوست خزدار و پشمي خرس قطبي به او امكان زندگي در اين مكان و مقابله با سرما را ميدهد.
