بروز رکود اقتصادي و تبعات آن در برخي از کشورهاي پيشرفته، باعث روي آوردن برخي نيروهاي متخصص به کشور و بررسي وضعيت کارشان در کشور در صورت بازگشت شده است. آيا مي توان با ايجاد شرايط مناسب، از اين فرصت بهره برداري نمود؟ آيا مي توان تجربه پارک هسين چوي تايوان را که موجب جذب چند هزار نفر نيروي کار متخصص و فروش 14 ميليارد دلاري شد، در ايران تکرار کرد؟

بنا بر گزارش اخير سازمان ملل متحد رکورد اقتصادي در برخي کشورهاي پيشرفته دنيا، به مرور چهره خود را نشان مي دهد و روز به روز پيامدهاي آن نمايان مي گردد؛ از جمله آنکه آمار بيکاري در کشورهايي چون استراليا، فرانسه و حتي آمريکا بيشتر ميشود و شاهد کاهش حقوق تحصيلکرده هاي مجرب دانشگاهي و تحقيقاتي هستيم. اين مسايل باعث شده است که برخي از متخصصان ايراني، که در خارج از ايران زندگي مي کنند براي بررسي وضعيت اشتغال نيروهاي متخصص به ايران بيايند. بنابراين فرصت مناسبي ايجاد شده است تا از اين روند به عنوان يک نقطه مثبت براي جذب اين نيروها استفاده نيروها استفاده کنيم.

بازگشت متخصصان باتجربه و برجسته، علاوه بر انتقال دانش فني در زمينه هاي مختلف علمي، بازاريابي، تحقيقاتي و مديريت، در مواردي نيز توانايي توليد محصول و يا ايجاد تکنولوژي را براي ما به ارمغان مي آورد. کشورهاي زيادي از اين روش براي بالابردن سطح تکنولوژي خود و دستيابي به توسعه اقتصادي بهره برده اند که از آن جمله مي توان به کره جنوبي، هندوستان، مالزي و تايوان اشاره کرد. بيان نمونه اي از فعاليت تايوان در اين زمينه، خالي از لطف نيست:

تجربه تايوان در بازگشت مغزها:

کشور تايوان با تأسيس پارک "هسين چو" تلاش ويژه اي را براي جذب متخصصان داخلي و خارجي آغاز کرد. اعطاي وام هاي بلاعوض براي تحقيقات، اعمال معافيت هاي مالياتي پنج ساله، ايجاد امکانات رفاهي ويژه براي خانواده هاي متخصصان داخلي و خارجي در اين پارک، برقراري سيستم هاي اطلاع رساني قوي، معافيت از اجاره، حذف برخي از ماليات هاي کالاهاي صادراتي، کمک به جداشدن شرکت هاي کوچک از بطن شرکت هاي بزرگ و غيره، اقداماتي هستند که باعث شد در سال 1988، زماني که فقط پنج سال از شروع فعاليت هاي پارک مي گذشت، 96 شرکت فعال و 16 هزار و پانصد نفر نيروي متخصص در صنايع Hi-tech، در پارک "هسين چو" مشغول به کار شوند. بيشتر اين متخصصان در زمينه هاي توليد کامپيوتر، مدارهاي تجمعي و تجهيزات مخابراتي مشغول فعاليت بودند. ارايه چنين تسهيلات و خدماتي از يک سو و بد شدن شرايط کار در شرکت هاي AT&T وIBM  از سوي ديگر، موجب بازگشت تعداد زيادي از محققان به تايوان شد، به طوري که تعداد نيروهايي که به کشور باز مي گشتند از سالانه چند صد نفر در دهه 80، به بيش از 1000 نفر در سال طي دهه 90 رسيد.

نکته جالب توجه اين که در سال 1998 در حدود 272 شرکت در اين پارک فعاليت مي کردند که اين شرکتها با برخورداري از حدود 73 هزار نفر نيروي کار، توانستند به فروشي در حدود 14 ميليارد دلار دست يابند. جالب تر آنکه نيمي از اين شرکت ها را دانشمندان و مهندسان تايواني تأسيس کردند که در آمريکا به ويژه در درّه سيليکان کار مي کردند.

نتيجه گيري:

به نظر مي رسد، بد شدن شرايط کار در کشورهاي ديگر، باعث جلب توجه برخي متخصصان داخلي به کشور شده است. جا دارد با اعمال شرايط مناسب، از اين فرصت طلايي حداکثر استفاده صورت پذيرد. اگر قرار باشد شرايط و تسهيلات داخل کشور از خارج بدتر باشد، آنها بين بد و بدتر، بد را انتخاب خواهند کرد