از فاکتورهای موثر در کیفیت محصول و بهره دهی ، کود دهی مهمترین عامل است. خوشبختانه تولیدکنندگان می توانند حاصل خیزی خاک را با مدیریت وضعیت مواد مغزی گیاه ، کنترل کنند. وضعیت مواد مغزی یک فاکتور غیر قابل مشاهده در رشد گیاه است. اگر بهم ریختگی توازن به قدری باشد که نشانه های واقعی قابل روئت در گیاه ظاهر شوند ، تنها راه دانستن این که آیا محصول به اندازه کافی تغذیه کرده ، تجزیه ی بافت گیاهی طی فصل رشد است. تجزیه ی بافت گیاهی با آزمایشگاه تست خاک NMSU ، گیاه و هوا پیشنهاد می شود. تجزیه بافت گیاهی چه چیز را نشان میدهد؟ تجزیه بافت گیاهی وضعیت مواد مغذی گیاه ، در زمان نمونه برداری را نشان می دهد . و روشن است که ، نشان میدهد ، آیا غذا رسانی خاک کافی است یا نه . به علاوه ، تجزیه بافت گیاهی ، کمبودها ی غیر قابل روئت را آشکار خواهد کرد. ممکن است نشانه های مرئی کمبود را تایید کند. همچنین ممکن است سطوح سمی آشکار شوند. گرچه ، معمولاً بعنوان یک ابزار تشخیص ، برای اصلاح مشکلات تغذیه ای آینده مورد استفاده بوده و تجزیه بافت گیاهی از گیاهان جوان اجازه می دهد، تا یک کود دهی صحیح در همان فصل شود. هر ظاهر غیر طبیعی بعلت کمبود نیست . ممکن است به علت مقادیر بیش از حد اطمینان عناصر باشند. همچنین ممکن است نشانه های یک کمبود مانند یک کمبود دیگر باشد . در صورتی که ، نمونه های بافت گیاهی از مزرعه ای آمده اند که از علف های هرز، حشرات ، و بیماریهای جسمی پر شده ، یا اگر گیاهان تحت تنشهای رطوبتی بوده اند یا اگر گیاهان صدمات مکانیکی دیده اند ، می تواند تشخیص داده شود . مهمترین استفاده ی آنالیز بافت گیاهی ، استفاده بعنوان یک ابزار نشانگر، برای تشخیص کفایت روش های کود دهی است. در نمونه برداری از یک محصول در فواصل معین ، طی فصل رشد یا یکبار در هر سال ، باید حجم مواد مغذی که طی فصل رشد یا از یک سال تا سال دیگر استفاده می شوند حفظ شود . با اطلاعات آزمون خاک و یک گزارش آنالیزگیاه ، یک تولید کننده می تواند به دقت تجربه های کود دهی را برای نیازهای ویژه ی خاک-گیاه ساماندهی کند . هم چنین اگر تجزیه گیاه نشان دهد ، یک مشکل طی فصل رشد مستعد توسعه است ، برای پیشگیری از تنش های مواد غذایی در یک محصول مفید است .
ترکیبات اطلاعات آنالیز خاک همراه با یک آنالیز بافت ، یک وسیله ی مهم در اندازه گیری عناصر غذایی مورد نیاز یک محصول است . بنا به نیاز ، عناصر زیر میتوانند در یک نمونه گیری گیاه اندازه گیری شوند.
نیتروژن |
گوگرد |
بور |
فسفر |
آهن |
سدیم |
پتاسیم |
مس |
کلر |
کلسیم |
روی |
مولیبدن |
مگنزیم |
منگنز |
|
سطح عناصری مثل کادمیم، آرسنیک و سلنیوم هم میتوانند آزمایش شوند. برای مواد مغذی کافی گیاه جدول 1 را مشاهده کنید.
جمع آوری و آماده کردن نمونه
اگر شما در کمبود عناصر غذایی تردید دارید:
1- وقتی اولین نشانه ها ظاهر شوند نمونه بردارید.
2- نمونه های مشابهی از مواد گیاهی از گیاهانی که ظاهر غیرعادی دارند در همان مزرعه یا منطقه جمع کنید.
3- اطمینان حاصل کنید که نشانه ها مربوط به یک فاکتور غیر از مواد مغذی گیاه نیستند.
قسمتهایی از گیاه که نمونه برداری می شوند به گیاه و مرحله ی رشد بستگی دارند. جدول 3 بهترین قسمت های نمونه برداری برای محصولات رایج را لیست کرده.
نمونه برداری برای پنبه و فلفل نیازمند قوانین اختصاصی تر است.
همچنین ، ممکن است وسیله هایی برای «نمونه برداری سریع» وضعیت گیاه در دسترس باشند.
اندازه گیری های کلروفیل برای محصولات خاصی ، ممکن است برای پیش بینی سود افزودن کود نیتروژن استفاده شود.
نمونه برداری برگ یا دمبرگ ممکن است فرق داشته باشد. همچنین ، در مقایسه ی نمونه ها از یک منطقه ی «خوب» و یک منطقه «بد» معمولا برای اندازه گیری های صحیح کمک می کند.
اگر راهنمایی های ویژه ی نمونه برداری اینجا ذکر نشده ، فقط برگهایی که زیر نقطه رشد اخیرا بالغ شده اند را از حداقل 10 گیاه جمع آوری کنید .
وقتی که بافت نمونه برداری را در مزرعه جمع میکنید از یک ظرف تمیز استفاده کنید:
یک سطل پلاستیکی یا کیسه ی کاغذی بهتر است. هرگز از ظروف فلزی استفاده نکنید چون نمونه را آلوده می کنند.
اگر روی نمونه ها ، خاک ، کود ، گرد یا باقی مانده ی اسپری هست باید تمیز شوند. یک برس خشک برای این کار مناسب است. اما بقایای سرسخت را با یک برس مرطوب پاک کنید یا با آب مقطر یا دیونیزه بشویید ؛ گرچه شستشو را طولانی نکنید چون مواد غذایی را از بافت خارج میکند . نمونه ها را در سایه خشک کنید ، نه در آفتاب . برای جلوگیری از آلوده شدن ، نمونه های خشک شده را تا آزمایشگاه در کاغذ یا پاکت تمیز قرار دهید . هرگز بافت گیاهی تازه را برای فرستادن به آزمایشگاه در کیسه های پلاستیکی قرار ندهید. کیسه های پلاستیکی به نمونه ها اجازه ی خشک شدن نمی دهند. بنابر این آنها متلاشی خواهند شد.
گرفتن یک نمونه ی خاک در همان حومه مانند نمونه ی گیاهی ایده ی خوبی است . چون نمونه ی خاک به قرائت تفسیر نمونه ی گیاهی کمک می کند. نمونه ها را به آزمایشگاه آب و هوا و خاک بفرستید.
اطلاعات زیر را همراه نمونه آماده کنید.
وقتی نمونه ها را به آزمایشگاه می فرستید، اطمینان حاصل کنید که اطلاعات زیر را آماده کرده اید.
1- نوع محصول
2- واریته
3- نوع خاک ( اگر میدانید)
4- روش کود دهی محصول و تجربیات مدیریت ( مثل مکث ها، انواع و دوره های کود دهی و روش های اجرای کود دهی )
5- تجربیات و بازده کود دهی محصولات سالهای قبل
6- مقدار کافی آبیاری و کیفیت آب آبیاری
7- نشانه های قابل روئت در محصول
8- حشرات و بیماری ها ( اگر وجود دارد )
این اطلاعات برای تفسیر آنالیز بافت گیاهی ضروری است.
آنچه باید از آن دوری کنید:
1- برگهای جوان تازه ظاهر شده ، برگهای پیر بالغ و دانه ها ، این قسمت های گیاه معمولاً مناسب نیستند ؛ چون وضعیت مواد مغذی همه ی گیاه را منعکس نمی کنند.
2- گیاهان بیمار یا مرده
3- گیاهانی که آفت (حشره) دارند یا صدمات مکانیکی دیده اند.
یک گیاه منفرد نشانه های مرئی کمبود را نشان می دهد . مگر این که نمونه برداری از گیاهان نرمال منطقه ای نزدیک به مزرعه امکان پذیر باشد.
گیاهان معمولی یک مرجع شیمیایی آنالیز نمونه ی گیاه دارای کمبودند که به تفسیر کمک می کنند .
جدول 1
ماده مغذی |
ذرت |
سرگوم |
Soybeans |
دانه کوچک ها |
بادام زمینی |
یونجه |
Bermuda grass |
|
|
|
|
|
|
|
|
نیتروژن, % |
2.7-3.5 |
3.3-4.0 |
4.2-5.5 |
1.7-3.0 |
3.5-4.5 |
4.5-5.0 |
2.5-3.0 |
فسفر, % |
.25-.40 |
.20-.35 |
.26-.50 |
.20-.50 |
.20-.35 |
.26-.70 |
.26-.32 |
پتاسیم, % |
1.7-2.5 |
1.4-2.5 |
1.7-2.5 |
1.5-3.0 |
1.7-3.0 |
2.0-3.5 |
1.8-2.1 |
کلسیم, % |
.21-1.0 |
.30-.60 |
.36-2.0 |
.20-.50 |
1.25-1.75 |
.50-3.0 |
- |
منیزیم, % |
.21-.60 |
.20-.50 |
.26-1.0 |
.15-.50 |
.30-.80 |
.30-1.0 |
- |
گوگرد, % |
- |
- |
- |
.15-.40 |
.20-.30 |
.26-.50 |
.15-.20 |
بور, ppm |
4-25 |
1-10 |
21-55 |
5-10 |
20-50 |
30-80 |
- |
مس, ppm |
6-20 |
2-7 |
10-30 |
5-25 |
10-50 |
7-30 |
- |
آهن, ppm |
21-250 |
65-100 |
51-350 |
50-150 |
100-350 |
- |
- |
منگنز, ppm |
20-150 |
8-190 |
21-100 |
25-100 |
100-350 |
31-100 |
- |
روی, ppm |
20-70 |
15-30 |
21-50 |
15-70 |
20-50 |
20-50 |
- |
اقتباس از کتاب حاصلخیزی خاک ، دانشگاه دولتی اُکلاهما*
جدول 2: نشانه های عمومی کمبود عناصر غذایی در گیاهان
|
|||||||||||||
جدول 3: اصول نمونه برداری از بافت ، برای گیاهان خاص
محصولات کشتزار
| |||
محصول |
زمان نمونه برداری |
محل نمونه برداری |
تعداد نمونه ها |
یونجه |
نخستین شکوفه ها |
۶ اینچ بالایی یا بالاتر از ۳/١ گیاه |
12-30 |
کلزا |
قبل از تشکیل دانه ها |
برگ هایی که اخیراً بالغ شده اند |
60-70 |
شبدر |
قبل از تشکیل شکوفه ها |
بالاتر از ۳/١ گیاه |
30-40 |
|
|
|
|
پنبه |
پایان شکوفه ها |
برگی از ساقه اصلی که اخیراً بالغ شده |
40-50 |
چمن/همراه علوفه |
مرحله ی بهترین کیفیت (قبل از تشکیل دانه ها) |
۴ برگ بالایی گیاه |
30-40 |
بادام زمینی |
قبل از شکوفه دهی یا حین آن |
برگ هایی که اخیراً بالغ شده اند |
40-50 |
دانه کوچک ها (جو،جو دو سر،گندم،گندم سیاه،برنج) |
مرحله ی جوانه دهی و قبل از سر زنی |
تمام بخش های هوایی گیاه ۴ پهن برگی که از همه بالاترند |
25-40 25-40 |
سرگوم ( ذرت خوشه ای ) |
قبل یا حین سرزنی |
دومین برگ از بالای گیاه |
20-30 |
Soybeans (حبوبات شیره دار) |
قبل یا حین شکوفه دهی |
برگ های سه برگی تازه بالغ شده از بالای گیاه |
20-30 |
چغندر |
میان فصل رشد |
برگ هایی که اخیراً بالغ شده اند در وسط پیچ خوردگی |
25-30 |
آفتاب گردان |
قبل از سرزنی |
برگ هایی که اخیراً بالغ شده اند |
20-30 |
محصولات علفی (سبزی)
| |||
محصول |
زمان نمونه برداری |
محل نمونه برداری |
تعداد نمونه ها |
مارچوبه |
بلوغ |
۳٠-١۸ اینچ بالای زمین |
10-30 |
حبوبات |
مرحله جوانه دادن ، یا ، قبل یا حین شکوفه دهی |
همه ی بخش های هوایی گیاه برگ هایی که اخیراً بالغ شده اند |
20-30 20-30 |
بروکلی |
قبل از سرزنی |
برگ هایی که اخیراً بالغ شده اند |
12-20 |
بروکسل |
میان فصل رشد |
برگ هایی که اخیراً بالغ شده اند |
12-20 |
کرفس |
میان فصل رشد |
دمبرگ های خارجی برگ های تازه بالغ شده |
12-20 |
خیار |
قبل از ظهور میوه ها |
برگ هایی که اخیراً بالغ شده اند |
12-20 |
Head crops (کلم ، گل کلم) |
قبل از سرزنی |
برگ هایی که اخیراً بالغ شده اند در وسط پیچ خوردگی |
12-20 |
محصولات برگی ( مثل کاهو و اسفناج ) |
میان فصل رشد |
برگ هایی که اخیراً بالغ شده اند |
12-20 |
خربزه ، هندوانه |
قبل از ظهور میوه ها |
برگ هایی که اخیراً بالغ شده اند |
12-20 |
نخود فرنگی |
قبل یا حین شکوفه دهی |
برگ هایی از سومین گره از بالا |
40-60 |
فلفل ها |
میان فصل رشد |
برگ هایی که اخیراً بالغ شده اند |
25-50 |
سیب زمینی |
قبل یا حین شکوفه دهی |
سومین تا ششمین برگ از انتهای بوته |
25-30 |
سیب زمینی شیرین |
میان فصل رشد یا قبل از توسعه ی ریشه ها |
برگ های بالغ یا سومین تا ششمین برگ از نیمه ی بالایی |
20-30 25-35 |
محصولات ریشه/پیازی ( مثل چعندر،هویج،پیاز ) |
میان فصل رشد یا قبل از توسعه ی ریشه ها یا پیازها |
برگ هایی که اخیراً بالغ شده اند |
20-30 |
گوجه (مزرعه ای ) |
اواسط شکوفه دهی |
سومین تا چهارمین برگ از انتهای بوته |
15-20 |
|
|
|
|
گل ها و گیاهان زینتی
| |||
محصول |
زمان نمونه برداری |
محل نمونه برداری |
تعداد نمونه ها |
میخک |
استقرار گیاهان جدید |
چهارمین تا پنجمین جفت برگ از پایین پنجمین تا ششمین جفت برگ از پایین |
20-30 20-30 |
داودی |
قبل یا حین شکوفه دهی |
برگ های بالایی روی ساقه ی گل دار |
20-30 |
درختچه و درختان زینتی |
رشد سال جاری |
برگ هایی که اخیراً بالغ شده اند |
30-70 |
بنت قنسول |
قبل یا حین شکوفه دهی |
برگ هایی که اخیراً بالغ شده اند |
15-20 |
رز |
در شکوفه دهی |
برگ مرکب تازه بالغ شده روی ساقه گل دار |
25-30 |
چمن |
رشد فعال |
پهن برگ های بدون آلودگی خاک |
2 cups |
محصولات میوه و آجیل
| |||
محصول |
زمان نمونه برداری |
محل نمونه برداری |
تعداد نمونه ها |
سیب،گلابی،بادام،زردآلو،آلوبخارا،آلوی برقانی |
میان فصل رشد(خرداد-تیر) |
برگ هایی از شاخه های گسترش نیافته بدون میوه که در فصل جاری روییده اند |
50-100 |
هلو،شفتالو،شلیل و مانند آن |
میان فصل رشد(خرداد-تیر) |
برگچه/برگ های شاخه ی میانی |
25-100 |
انگورها |
زمان شکوفه دهی |
دمبرگ یا برگ های مجاور خوشه ی پایینی |
50-100 |
گردو(ی امریکای مرکزی) |
میان فصل رشد |
برگچه/برگ های شاخه ی میانی |
25-60 |
پسته |
اواسط تا آخر وصل رشد(شهریور) |
کاسبرگ های انتهایی از شاخه های بدون میوه |
25-60 |
تمشک |
میان فصل رشد |
برگ های تازه بلوغ یافته از کنار چوب های ابتدایی |
30-50 |
توت فرنگی ها |
میان فصل رشد |
برگ هایی که اخیراً بالغ شده اند |
25-40 |
گردو ها |
(خرداد- تیر) |
برگچه/برگ های انتهایی از شاخه های بدون میوه |
25-40 |
ذرت قبل از ریشه دادن
اولین برگ های کاملاً پرورش یافته را از ٢٠-١۵ اینچ بالایی گیاه جمع کنید. اگر بلندی گیاه از ١٢ اینچ کمتر است ، همه ی قسمت های هوایی گیاه را بردارید.
یونجه ۶ اینچ بالایی گیاه با بالاتر از ۳/١ گیاه را در زمان ظهور نخستین شکوفه ها جمع آوری کنید.
Soybeans برگ های سه برگی که اخیراٌ بالغ شده اند را از بالای ۳٠-٢٠ گیاه قبل یا حین شکوفه دهی جمع کنید (در مرحله ی تولید دانه ، همه ی قسمت های هوایی گیاه را بردارید.)
Corn...from tasseling to silkingبرگ های زیر و مقابل خوشه (بلال) را از ٢٠-١۵ گیاه جمع کنید
سورگوم دومین برگ از بالای ۳٠-٢٠ گیاه را قبل یا حین سر زنی جمع آوری کنید.
پسته و گردو کاسبرگ های انتهایی را از شاخه های بدون میوه و در اواسط تا پایان فصل بردارید.
سیب،گلابی،بادام،زردآلو،گیلاس،آلوبخارا،آلوی برقانی برگ هایی از شاخه های گسترش نیافته بدون میوه که در فصل جاری روییده اند را در وسط فصل رشد جمع کنید.
هلو ، شفتالو ، شلیل ، گردو امریکایی (امریکای مرکزی) برگ ها /برگچه های شاخه ی وسط را در میان فصل رشد جمع کنید.
مو ها دمبرگ یا برگ های مجاور پایین ترین خوشه را در زمان شکوفه دهی جمع کنید.