موضوعات اصلي
کلمه‌ای مثل آکروپولیس! همان‌ها بودند که به تلافی آتش کشیدن آکروپولیس، پریس‌پولیس ما را آتش زدند اما زهی خیال باطل، ستون‌های این بنا، هنوز آنقدر پابرجاست که وقتی نگاهش می‌کنی، غرور سرا پای وجودت را لبریز می‌کند. علی عبده، با الهام گرفتن از چنین نامی، باشگاه خودش را پریس‌پولیس نام گذاشت. سال ۴۶ که شاهین منحل شد، هوشمندی پرویز دهداری بود که مجموعه بازیکنان قدر شاهین را کنار هم حفظ کرد. آنها پراکنده شده بودند، یکی به پاس رفته بود، دیگری به عقاب، آن یکی راه‌آهن، اما دهداری فقط فکر می‌کرد!
پرسپولیس را صدا می‌زد. پرسپولیس متولد شد.
اگر بخواهیم تاریخ پرسپولیس را به‌طور مختصر و طبقه‌بندی شده تشریح کنیم، این فصول را عنوان می‌کنیم.
۱) دوران شکوه اولیه
۲) دوران تثبیت
۳) دوران جنگ
۴) دوران آغاز حرفه‌ای‌گری
۵) دوران جدال با بحران
● دوران شکوه اولیه
این دوران از سال ۵۴ ادامه پیدا کرد. در این سال‌ها، پرسپولیس یک تیم کوبنده و قدر قدرت بود که به واسطه حضور ستارگانی مثل آشتیانی، همایون بهزادی، کلانی، ایرانپاک، خوردبین، علی پروین و... نفوذی‌ترین و دیدنی‌ترین نمایش‌ها را در فوتبال ایران ارائه می‌داد. مهمترین حوادث این سال‌ها به قرار زیر بود.
۱) قهرمانی در انتخابی جام باشگاه‌ها و حضور ناکام در رقابت‌های مورد نظر – ۱۳۴۷
۲) کوچ دسته‌جمعی یاران تیم به پیکان بعد از امضای پروتکل همکاری بین عبده و خیامی – ۱۳۴۸
۳) بازگشت بازیکنان از پیکان و آغاز فعالیت حسین فکری در پرسپولیس به‌عنوان سرمربی – ۱۳۴۹
۴) مربیگری آلن راجرز در پرسپولیس و آغاز طوفانی تیم در دومین دوره لیگ منطقه‌ای – ۱۳۵۰
۵) قهرمانی در لیگ ایران و آغاز فعالیت حرفه‌ای در فوتبال – ۱۳۵۱
۶) قهرمانی در لیگ اول تخت جمشید، انحلال فعالیت حرفه‌ای، فروش استادیوم اختصاصی – ۱۳۵۲
۷) خداحافظی ستارگانی مثل جعفر کاشانی، کلانی، محراب شاهرخی و بیوک وطنخواه از پرسپولیس- ۱۳۵۳
۸) قهرمانی در لیگ سوم تخت جمشید، خداحافظی همایون بهزادی از تیم- ۱۳۵۴
● دوران تثبیت
پرسپولیس از پیله دوران اولیه خارج می‌شد. تشکیلات این تیم سر و شکلی جدید یافته بود اما تیم از آن نشاط اولیه بی‌بهره بود. این دوران سالیان بین ۵۵ تا ۵۸ را شامل می‌شود.
۱) بهره‌مندی از یک سرمربی روس به اسم کونوف، کناره‌گیری ابراهیم آشتیانی و فریدون معینی از تیم – ۱۳۵۵
۲) حضور منصور امیرآصفی و سپس محراب شاهرخی به‌عنوان مربیان تیم و تکرار نایب قهرمانی در مسابقات لیگ دوم تخت جمشید و استخدام اولین بازیکن اروپایی در فوتبال ایران – ۱۳۵۶
۳) استخدام ستارگانی تازه مثل محمد پنجعلی و محمد صادقی در تیم مدل تازه – ۱۳۵۷
۴) قهرمانی در جام شهید اسپندی، خداحافظی ذوالفقارنسب، اله‌وردی و زادمهر از تیم- ۱۳۵۸
● دوران جنگ
با آغاز دوران جنگ تعلق خاطر پرسپولیس از محل باشگاهش یعنی بولینگ عبده قطع شد. پرسپولیس بدون زمین تمرین و مامنی شایسته کار خودش را در اوج تنگدستی آغاز کرد. با این حال عوارض دوران جنگ تا ۲ سال بعد از پایان جنگ یعنی تا سال ۶۹ ادامه‌دار بود.
۱) شرکت در جام انتخابی تهران، حضور غلامرضا فتح‌آبادی و ضیاء عربشاهی در تیم- ۱۳۵۹
۲) واگذاری بولینگ عبده به بنیاد مستضعفان، قهرمانی در جام بین‌المللی وحدت، استخدام ناصر محمدخانی، روح‌ا... عبادزاده و بهروز سلطانی در پرسپولیس – ۱۳۶۰
۳) قهرمانی در جام باشگاه‌های تهران، خداحافظی محمد دادکان از فوتبال – ۱۳۶۱
۴) قهرمانی در جام حذفی سال ۶۱، عقب مانده از قبل، از دست رفتن قهرمانی سال جدید – ۱۳۶۲
۵) غوغای پروین با ثبت ۹ گل در ۶ بازی تهران، تعطیلی مسابقات باشگاه‌های تهران- ۱۳۶۳
۶) شرکت در جام دو گروهی تهران، غائله رضا عابدیان و ۳ بازی ۳- صفر به سود حریفان پرسپولیس و ناکامی سرخپوشان در صعود، حضور انصاری‌فرد، پیوس، شاهرخ بیانی و مرتضی فنونی‌زاده در تیم- ۱۳۶۴
۷) قهرمانی در جام باشگاه‌های تهران، شکست طلسم ۹ سال ناکامی برابر استقلال با پیروزی ۳- صفر، حضور رحیم یوسفی و سعید نعیم‌آبادی در تیم- ۱۳۶۵
۸) کسب ۳ جام قهرمانی تهران، حذفی تهران و حذفی کشور، حضور مرتضی کرمانی و محسن عاشوری در پرسپولیس- ۱۳۶۶
۹) تکرار قهرمانی در تهران، حضور مجتبی محرمی و کریم باوی در پرسپولیس- ۱۳۶۷
۱۰) تکرار قهرمانی در تهران، انتصاب پروین سرمربی پرسپولیس به سرمربیگری در تیم ملی – ۱۳۶۸
۱۱) تکرار قهرمانی در تهران، حضور سعید عزیزان و نادر محمدخانی در پرسپولیس – ۱۳۶۹
● دوران آغازحرفه‌ای‌گری
پولی که وارد فوتبال دهه ۷۰ شد، چند برابر پول سالیان گذشته بود. با این حال، از سال ۷۲ بود که پرسپولیس تحت تاثیر آغاز دوران پول‌مداری در فوتبال قرار گرفت. آن هم زمانی بود که تیم زیر نظر وزارت معادن و فلزات رفت. تا وقتی وزارتخانه از تیم حمایت می‌کرد همه چیز خوب بود، اما به محض قطع این حمایت‌ها همه چیز به هم ریخت و دوران سقوط و سرگشتگی در تیم آغاز شد.
۱) قهرمانی در مسابقات جام در جام آسیا – ۱۳۷۰
۲) قهرمانی در مسابقات جام حذفی کشور، حضور استیلی و خاکپور در تیم- ۱۳۷۱
۳) انتقال مدیریت پرسپولیس از سازمان تربیت‌بدنی به وزارت معادن و فلزات- ۱۳۷۲
۴) حضور بگوویچ، حمید درخشان و یورگن گده به‌عنوان سرمربیان پرسپولیس در ۳ دوره مختلف و حضور عابدزاده، علی دایی، نامجو مطلق و پیروانی به‌عنوان یاران جدید تیم- ۱۳۷۳
۵) اولین قهرمانی در لیگ ایران بعد از گذشت ۱۰ سال، حضور مهدی مهدوی‌کیا و یحیی گل‌محمدی به‌عنوان بازیکنان و استانکو به‌عنوان سرمربی در پرسپولیس- ۱۳۷۴
۶) شکست طلسم ناکامی برابر استقلال، استخدام کریم باقری، میناوند و بزیک در تیم- ۱۳۷۵
۷) کسب قهرمانی در لیگ پنجم حرفه‌ای، خداحافظی فرشاد پیوس از فوتبال و حضور هاشمی‌نسب، جلالی و کاویانپور در تیم- ۱۳۷۶
۸) حضور علی کریمی در پرسپولیس، بازگشت علی پروین به تیم- ۱۳۷۷
۹) قهرمانی در لیگ هشتم آزادگان- ۱۳۷۸
● دوران جدال با بحران
عوارض خروج از وزارت معادن و فلزات رفته‌رفته خودنمایی کرد. تیم دچار بحران مالی و مدیریتی شد. اختلاف‌ها از زمستان ۷۹ تا بهار ۸۱ به طول انجامید، جنگ سهام با پیروزی سازمان به پایان رسید. در دوران جدید ظهور پول، حتی ارزش‌های اخلاقی را تحت‌الشعاع خود قرار داده بود. پرسپولیس دوران جدیدی را آغاز کرده است.
۱) قهرمانی در لیگ نهم آزادگان و آغاز بلوی مدیریتی در پرسپولیس- ۱۳۷۹
۲) اوج‌گیری جنگ سهام در پرسپولیس، انتقال مدیریت به علی پروین- ۱۳۸۰
۳) قهرمانی در لیگ اول حرفه‌ای، واگذاری مدیریت تیم به سازمان تربیت‌بدنی- ۱۳۸۱
۴) بازگشت علی دایی به پرسپولیس، سقوط تیم به سکوی پنجم لیگ حرفه‌ای- ۱۳۸۲
۵) حضور راینر زوبل آلمانی در ترکیب تیم- ۱۳۸۳
۶) سقوط پرسپولیس به رتبه نهم جدول رده‌بندی، خداحافظی عابدزاده از فوتبال- ۱۳۸۴
۷) حضور در فینال جام حذفی ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵
