جزاير خليج فارس

منطقه خليج فارس در حدود 130 جزيره بزرگ و كوچك دارد كه جزاير شمالي آن كه همگي در مالكيت و حاكميت ايران هستند كم‌وبيش مسكوني و آباد مي‌باشند در حاليكه جزاير جنوب و شمال غرب كه متعلق به كشورهاي عربي‌اند غالباً مرجاني و سنگي و غير مسكوني مي‌باشند. بزرگترين جزيره خليج فارس «قشم» است كه 115 كيلومتر طول و بين 35-10 كيلومتر عرض دارد. پس از قشم به ترتيب جزاير بوبيان (كويت) و بحرين بزرگترين جزاير منطقه هستند. جزايري مانند هرمز، قشم، خارك، كيش، بحرين و فيلكه (كويتي) داراي سوابق ديرينه تاريخي و يا تجاري هستد. مهمترين جزاير ايران عبارتند از:

هرمز- لارك- قشم- هنگام- تنب بزرگ- تنب كوچك- ابوموسي- فرور بزرگ- فرور كوچك- سيري- كيش- هندورابي- لاوان- ام الكريم- نخيلو- خارك- خارگو- ام مسيله- دوبه- حاج صلبوخ- دارا- مينو و جزيره فارسي و ...

اين جزاير متعلق به سه استان جنوبي ايران يعني خوزستان، بوشهر و هرمزگان مي‌باشند كه در اينجا به شرح مختصر هر يك مي‌پردازيم.

 

جزاير استان خوزستان

جزاير دوبه، دارا و قبر ناخدا متعلق به اين استان بوده و فاقد آب شيرين و خالي از سكنه مي‌باشند. جزيره مينو با مساحت 8/17 كيلومترمربع بين آبادان و خرمشهر واقع شده و دو شاخه اروندرود آن را فرا مي‌گيرد. داراي جمعيتي حدود 12 هزار نفر بوده‌ و از آنجا كه از زيبايي طبيعي ويژه‌اي برخوردار است و نيز به فرودگاه بين‌المللي آبادان نزديك مي‌باشد مي‌توان آن را به جزيره‌اي توريستي تبديل كرد.

جزاير استان بوشهر

جزاير «شيف» و «خارك» مهمترين جزاير مسكوني اين استان هستند كه شيف 1987 نفر جمعيت دارد كه اغلب به ماهيگيري و لنج سازي مي‌پردازند. جزيره مرجاني خارك نيز با مساحت حدود 31 كيلومترمربع در شمال غرب بندر بوشهر و در ژرف‌ترين نقطه خليج فارس واقع شده. اين جزيره در واقع پايانه نفتي ايران در خليج فارس محسوب شده و مهمترين منطقه صدور نفت ايران مي‌باشد. همچنين در اين جزيره يك مجتمع شيميايي با توليداتي چون بنزين، گوگرد و گاز مايع مشغول به كار مي‌باشد.

جزاير ام الكريم، جبرين، خارگو-خان، شيخ كرامه، گرم، متاف و دخيلو همگي فاقد آب شيرين و خالي از سكنه مي‌باشند. جزاير «عباسك و فارسي» با وجود اينكه در حال حاضر فاقد سكنه مي‌باشند ولي از اهميت ويژه‌اي برخوردارند. جزيره فارسي به دليل دارا بودن ايستگاه هواشناسي كه اطلاعات هواشناسي را به تمام شركت‌هاي كشتيراني مي‌رساند و جزيره عباسك به دليل نزديكي به ساحل و دارا بودن استعداد توريستي ويژه، از جايگاه برتري برخوردار گشته‌اند.

 

 

جزاير استان هرمزگان

-   ابوموسي اين جزيره با مساحتي در حدود 12 كيلومتر مربع داراي آب شيرين بوده و ساكنان آن از راه غواصي و صيد مرواريد و ماهي زندگي مي‌كنند. آبهاي پيرامون اين جزيره داراي بهترين مرواريدهاست. تا دهه اول قرن (14 هـ.ش) 50 فروند كشتي بزرگ صيد مرواريد در كرانه‌هاي اين جزيره مشغول به كار صيد بودند. يك مجتمع شيلاتي در اين جزيره فعال است كه درآمد مردم بيشتر از راه فروش ماهي به اين شيلات بدست مي‌آيد. در اين جزيره معادن خاك سرخ، نمك و نفت نيز وجود دارد كه نفت آن از نظر نوع و كيفيت بهترين نفت خليج فارس شناخته شده است.

-   قشم بزرگترين جزيره خليج فارس است با مساحتي در حدود 1445 كيلومترمربع (چندين برابر جزيره بحرين) اين جزيره داراي جاذبه‌هاي فراوان توريستي مي‌باشد از جمله آثار باستاني و تاريخي فراوان و جنگل‌هاي سحرآميز «حرا» كه مي‌توان با پذيرش توريست سرمايه فراواني جذب نمود. معادن مهم اين جزيره، نفت و گاز و گوگرد است. اين جزيره در سال 1369 منطقه آزاد صنعتي- تجاري نيز اعلام گرديد.

-   كيش با مساحت 76 كيلومترمربع داراي آب شيرين و خاك حاصلخيز جهت كشاورزي مي‌باشد كه فراورده‌هاي زراعي فراواني دارد. همچنين تأسيسات نفتي در اين جزيره فعال بوده و داراي توليداتي چون گاز مايع، نفت سبك و سنگين مي‌باشد.

در كنار تأسيسات نفتي جزيره كندوهاي عسل وجود دارد كه عسل آنها به رنگ سبز بوده و بوي نفت مي‌دهد اما طعم آن مشابه عسل‌هاي معمولي است.

-   هرمز با 41 كيلومترمربع مساحت به دليل واقع شدن در گذرگاه تنگه هرمز داراي جايگاه مهم نظامي بوده و به منزله كليد خليج فارس به شمار مي‌رود.

-        تنب بزرگ و تنب كوچك، لارك، هندورابي، هنگام و سيري

ساكنان اين جزاير اغلب به صيد ماهي و مرواريد و كمتر به كشاورزي مشغولند. جزيره تنب بزرگ از لحاظ استراتژيك حلقه‌اي پر اهميت از زنجير دفاعي ايران در تنگه هرمز به شمار مي‌آيد.

جزاير شتوار، شيخ اندرابي، فارورگان نيز به علت فقدان آب شيرين خالي از سكنه مي‌باشند