به  عقيده  مك دانلد  معلمان خوب  قادرند  يادگيري   دانش  آموزان  را  افزايش  داده  و  از  طريق  پاداش  دادن  به  دانش  آموزان  و  دادن  امكانات  بيشتر  بريا  آموختن  ،سطح  انگيزه  آنها  را  بالا  ببرند. به  عقيده  برونينگ  و  گلاور ،در  كنار  نقش  هاي مورد  نظر ، معلمان  خوب  كه  از  آنها  به  نام  معلمان  كارآمد  نام  مي  بريم ،قادرند قدرت  تفكر  دانش  آموزان  را  پرورش  داده ،رشد  او  را  تسهيل  سازند  و  به  خوبي  از  عهده  اداره  كلاس  برآيند .به  منظور  بررسي  ويژگيهاي مورد  نظر  شايد  صلاح  باشد  آنها  را  با  تعمق  بيشتري  بنگريم .زيرا  چناچه  فونتانا   تصريح نموده  عليرغم  پژوهشهاي  انجام  شده  در  خصوص  ويژگيهاي  معلمان  كارآمد  و  موفق ،هنوز  يافته  ها  و  اطلاعات اندكي  موجود  است .اين  مسئله  البته  تعجب  آور نيست  زيرا  عوامل  زيادي  در  بيرون  از  معلم  وجود  دارند  كه  وضعيت  را  پيچيده  مي  سازند،مانند : سن ،توانايي  و  زمينه  هاي  اجتماعي ،اقتصادي ،دانش آموزان ،موضوع  تدريس ،محيط مدرسه و... به  عقيده  فونتانا  آنچه   براي يك  معلم  به  صورت  مجموعه  اي  از  شرايط  عمل  مي  كند  مي  تواند  براي  معلم   ديگر  يا  همان  معلم  در  شرايط  ديگر ،كارايي  نداشته  باشد .با  اين  حال  خصوصيات  و  كيفيات مهم  و  مشخصي  وجود  دارد  كه  مي  توانيم   در  مورد  آنها  بحث  نموده   و  به  تعميم  هايي  دست  بزنيم .اين  كيفيات  عبارتند  از :

1- توانايي  جذب  دانش  آموزان   و  دانشجويان :  به  عقيده  دكتر  سيف ،يكي  از  ويژگيهاي  معلمان كارآمد جذب  شاگردان  به جلسات  درس  و  ادامه  شركت آنان  در  فعاليتهاي  يادگيري  مي  باشد.به  عقيده  برونينگ  و  گلاور ،معلمان  كارآمد قادرند آنچه  را  دانش  آموزان  ايشان  بايد  فرا گيرند  به آنها  منتقل  سازند .آنها سازمان  يافته  تر  عمل  كرده  و  شاگردان  خود  را  خيلي  روشن  توجيه  نموده  به  نحوي  كه شاگردان  آنها  م ي دانند   چه  كاري  را  بايد  انجام  دهند .توانايي انتقال  اهداف  درس  به  دانش  آموزان ،تاثيرات  عميقي  بر  آمادگي دانش  آموزان  براي  شركت  در كلاس ، بر كار  ايشان  در كلاس  و  نيز مطالعاتي  كه  بايد   انجام  دهند  دارد . معلمان  با كفايت  مي  دانند  كه  براي  هر  دانش  آموزي  درس  را  بايد  از  كجا  شروع  كرد  و  هر  جا  كه  لازم  آيد  به آموزش  انفرادي   رو ي مي  آورند  و  سرعت  تدريس   را  متناسب   با پيشرفت  دانش  آموزان  تنظيم  مي  كنند،به  همين  دليل  همه  دانش  آموزان ، چون  مطالب  با  مهارتهاي  متفاوت  ايشان  تناسب  دارد،به  فعاليت  برانگيخته  مي  شوند.

2-پرورش  معارتهاي  فكري :  به  عقيده  برونينگ  و گلاور  ،شايد  بتوان  هدف  تعليم  و  تربيت  را پرورش  قوه تفكر  دانش  آموزان   دانست  و  چون  يادگيري  معنا  دار،به  ويژه  براي  رشد  قواي  فكري  دانش  آموزان  با  اهميت  مي  باشد ،معلمان   موفق مي  توانند  فعاليتهاي  آموزشي را  معنا دار سازند.بدين  منظور  يك  معلم  كارآمد  يادگيري  جديد  دانش  آموزان را  طوري  هدايت  مي كند  كه  با  دانش  قبلي  آنها  همساني  داشته  باشد  تا  دانش  آموزان  بتوانند دانش   جديد  را به  نحوي   منطقي  در حافظه  خود  سازمان  دهند.زيرا  يادگيري  مداوم  محتاج  سازماندهي  منطقي  مطلب  با  يكديگر  است .

3-يادگيري و  ارزيابي  آن : يكي ديگر  از خصوصيات  يك  معلم  كارآمد  توجه  به  پيشرفت  تحصيلي  شاگردان  و  ارزيابي  يادگيري  آنها مي  باشد.مطابق  با  آنچه  گفته  شد  تدريس  خوب  با  دقت  و  وسواسي  در خور  توجه  ارزيابي  مي  شود ،به  شكلي  كه  دايما  مي  توان  تغييرات  لازم  را  در آن  صورت  داد .در  اين  وضعيت  دانش  آموزان  در مورد  يادگيري  خود  فيدبك  سريع  و  مطلوبي  دريافت مي  كنند.به  عقيده  برونينگ و گلاور  ،معلمان كارآمد  از  مهارتهاي  لازم  براي  ارزيابي  دانش  آموزان  برخوردار  بوده   و  قادرند   ميزان   يادگيري  ايشان   را  تعيين  كنند . و وسايل  اندازه  گيري  و  ارزيابي  بطور  عمده  عبارتند  از  امتحانات  كلاسي ،تكاليف  درسي  ،پروژه  هاي  تحقيقاتي  و  آزمون هاي   استاندارد  شده  .اطلاعات بدست  آمده   از ابزار  ها  و  وسايل  بالا  معلمان  خوب  را  كمك  مي  كند تا  روش   تدريس  خود  را  تنظيم  كنند. يادگيري  دانش  لآموزان  با  دريافت  پسخوراند(فيدبك ) ناشي  از ارزيابي  دقيق ،تسهيل  مي  گردد.

4-يادگيري  مداوم :  به  نظر  مي رسد مي  توان  بهترين  معلمان  را كساني دانست  كه  اوقات  خود  را  صرف  يادگيري  مي  كنند.به  نظر مي  رسد  متاسفانه برخي  از  معلمان  با  شروع  تدريس ،يادگيري را متوقف مي سازند  و  به  جزوه هايي كه  روزگاري  تهيه  كرده  اند  بسنده مي  سازند.به  همين  دليل  جهان  در حال  تغيير از كنار  آنها  مي گذرد و  به  سرعت  ايشان  را در  وضعيتي  قرار  مي  دهد  كه  ديگر  آمادگي  تدريس كارآمد  را  ندارند .يك  معلم  كارآمد معمولا  تحولات  مربوط  به  رشته  خود  را  تعقيب  مي  كند و  دائما  مهارتهاي  خويش  را  بهبود  مي بخشد .آنها  همواره  در  حال آموختن  هستند. به  عبارتي  ديگر  آنها دائما  در حال شاگردي  كردن  هستند.

5-اداره كلاس : معلمان  كارآمد  معمولا داراي  كلاسي  مطلوب ،منسجم  و  پربار  هستند.معلمان  كارآمد  نسبت  به آنچه  در كلاس ايشان  اتفاق مي  افتد  بسيار حساس  هستند و  قادرند  مشكلات  را  رفع  كنند.اين  معلمان  اغلب  توجه  كافي  به  شاگردان  داشته  و حساس  اند كه  به  همه  افراد  فرصتها  و  كمك  مساوي   داده  شود .از اين  نظر  معلمان  خوب ،راحت  و  قابل اعتماد  و  اطمينان  جلوه  مي  كنند.اينان  معلماني  صبور  و  بردبارند و  الگويي  عالي  از اجراي  نقش خود هستند. آنها  به  موقعيت  دانش آموزان  توجه  كرده  و  به  عقيده  گينات  نسبت  به  دانش آموزان  توجه  و مراقبت  نشان  داده  و  به  شاگردان  كمك  مي كنند  تا  فراگيرند  كه چگونه  مي  توان  با  ديگران  همكاري  جمعي  داشت  و  در  عين  حال  خوشحال  و مفيد  بود .آنها  محيطي  ايجاد  مي كنند لذت  بخش  شادي آفرين  كه  در  آن  شوخي  و  تفريح  مشترك  مرزهاي  ميان معلم  و  كلاس را  تقليل  داده  و  به  شرطي كه  در  آن زياده  روي  نشود  به  كلاس  كمك  مي  كند  كه  معلم  را  بيشتر  به  صورت  يك  دوست  و همراه  تصور  كنند. همين  نحو ،آمادگي  همكاري  با  دوستان  در كلاس  افزايش  يافته  و  بدين  ترتيب  تعداد  حوادثي  كه  به  مشكلات  موجود  در كنترل كلاس مي  انجامد ،تقليل مي  يابد.

6-آخرين  ويژگي  معلمان كارآمد كه  در  اينجا  مورد  بحث قرار مي گيرد رفتارهاي  كلاسي  معلمان  است . به  عقيده  بسياري  از  پژوهشگران  آموزشي ،همبستگي  معناداري  بين  بعضي  از  رفتارهاي  معلمان  و  پيشرفت  تحصيلي  شاگردان  آنها  وجود  دارد.دكتر  سيف  به  نقل  از  رونشناين  و  فرست ( Rasenshine   & Furst ) ،    هشت  متغير  آموزشي  يا  رفتار  كلاسي  معلمان  را  كه با  يادگيري شاگردان  رابطه  و  همبستگي  معني دار  نشان  داده  اند  معرفي  كرده  اند.اين  متغير ها  عبارتند از :

  الف -روشني  توضيحات  معلم در كلاس .

  ب-انعطاف پذيري  در  روش آموزش

  ج -اشتياق در كار ،شامل  تحرك  در كلاس ،حركات  سرو  دست  و نوسان  صدا .

  د-احساس  مسووليت  در عمل ،شامل  تاكيد  بر  يادگير ي و  فعاليت  شاگردان

  ه- فرصت  يادگيري  دادن  به  شاگردان  براي  يادگيري  مطالب تا  سرحد  تسلط

  و-استفاده  از  عقايد  شاگردان ، شامل  تشويق شاگردان  به  اظهار  نظر  و  تاييد نظريات  آنها.

  ز- استفاده  از مطالب  سازمان  دهنده  شامل  مرور  كردن  مطالب  و  ايجاد  ارتباط مطالب درسي  با  يكديگر .

  ح -طرح  سوالهاي  داراي  سطوح  مختلف ،از  جمله  سوالهايي كه  با  چه ،كجا، چرا و  چگونه  شروع  مي  شود .

مطابق تحقيقات  به  عمل  آمده  به  نظر  مي  رسد  كه مهمترين  متغير  آموزشي  معلم  كه  بيشترين  همبستگي  را  با  يادگيري  شاگردان  دارد  روشني  توضيحات  و مطالبي  است  كه  معلم  در  آموزش  خود  در اختيار  شاگردان  قرار مي  دهد.