حسابداری دانشگاهی عمرش بالغ بر پانصد سال است و با نام لوکا پاسیولی (۱۴۹۵ میلادی) آغاز شده است. حسابداری دانش نیست و در طول عمر پر فراز و نشیب خود تغییرات زیادی داشته است. از مهم‌ترین تغییرات حسابداری در طول پانصد سال گذشته تغییر ماهیت نظری آن است. حسابداری دانشگاهی در چهارصد سال اول عمر خود عمدتاً رویکردی تکنیکی و فنی داشته است. در اوایل سده بیستم اولین مباحث نظری در حوزه حسابداری مطرح و وجه علمی بودن آن به مذاق بحث گذاشته می‌شود. در طول دهه‌های آغازین سده بیستم مباحث نظری و فلسفی جدی در خصوص تعلق حسابداری به یکی از حوزه‌های معرفت بشری رواج داشته است. این مجادلات در طرح تخصیص حسابداری به یکی از حوزه‌های علم یا فن یا هنر به اوج خود میرسد. در اواسط سده بیستم و با احاطه مکتب مثبت‌گرایی (پازیتیویسم) بر فضای دانشگاهی جهان، نظریه‌های حسابداری مثبت‌گرایانه به ظهور میرسد. ضعفهای بنیادین نظریه‌های مثبت‌گرایانه در ظرف کمتر از ربع قرن آشکار می‌شود و حسابداری به تبع سایر محافل علمی وارد دنیای جدید جُستارهای فلسفی و نظری می‌شود. طرح حسابداری انتقادی یا امثال آن نشانه این تحول نظری در حسابداری است حسابداری عبارتست از جمع آوری طبقه بندی تلخیص و ثبت رویداد های مالی و ارائه آن به استفاده کنندگان درون و برون سازمانی.

 لوكا پاسيولي
پدر علم حسابداري لوكا پاسيولي تحصيلات خود را در وِنيس و رُم گذراند و در دهه 1470 راهب صومعه اي شد كه از فرقه فرانسيس بود. تا سال 1497 معلم خصوصي پروازي رياضيات بود، كه در آن سال دعوت نامه اي از لودُويكو اِسفُرتسا دريافت نمود تا در ميلان مشغول به كار شود. او در آنجا با لئوناردو داوينچي كار و زندگي مي كرد و به او رياضيات ياد مي داد. در 1499، پاسيولي و لئوناردو مجبور شدند تا از ميلان فرار كنند كه لوئيس دوازدهم از فرانسه شهر را به تصرّف خود در آورده و حاميان آنها را از آنجا بيرون كرد. بعد از آن، پاسيولي و لئوناردو خيلي اوقات با همديگر سفر مي كردند. به محض برگشت به ميهن، پاسيولي به علت سالخوردگي در سال 1517 فوت كرد.

پاسيولي چندين كتاب در زمينه رياضيات منتشر كرد كه شامل اثر زير مي باشد:

Summa de arithmetica, geometrica, proportioni et proportionalita Venice 1494

تلفيق دانش رياضي زمان خود، همچنين جالب توجه مي باشد كه شامل اولين شرح منتشر شده درباره روش نگهداري از حسابها و دفاتر مي باشد كه تجّار وِنيسي در طول رنسانس ايتاليا بكار مي بردند،‌ كه به سيستم حسابداري دفترداري مضاعف معروف بود. اگرچه پاسيولي اين سيستم را تدوين كرد نه اينكه آنرا اختراع كرده باشد، ولي بعنوان ’پدر علم حسابداري‘ مورد توجه واقع شد. سيستمي كه او منتشر كرد شامل اغلب چرخه هاي حسابداري بود كه ما امروز آنها را مي شناسيم. او استفاده از روزنامه ها و دفتر كل را شرح داد، و تذكر داد كه يك فرد نبايد به رختخواب برود مگر اينكه بدهي با بستانكاري برابر باشد! دفتر كل او حسابهايي براي موجودي (كه شامل وجوه دريافتي و موجودي كالا بود)، تعهّد بانكي، سرمايه، درآمد، و مخارج داشت- انواع حساب كه در بيلان كار و صورتحساب درآمد يك سازمان بترتيب گزارش مي شود. او ثبت نهايي آخر سال را نشان داد و پيشنهاد كرد كه يك تراز آزمايشي براي تأييد دفتر كل متعادل بكار گرفته شود. همچنين،‌ رساله او دامنه وسيعي از موضوعات مرتبط را،‌ از اخلاقيات حسابداري گرفته تا حسابداري هزينه،‌ شامل مي شود.

 تعریف حسابداری
حسابداری عبارت است از فن ثبت .طبقه بندی.و تلخیس فعالیتهای مالی یک موسسه در قالب اعداد قابل سنجش به پول و تفسیر نتایج حاصله از بررسی این اعداد. حسابداری فن است نه علم:برخی به غلط حسابداری را علم می خوانند. در صورتی که علم عبارت است از دانستنی قابل اثبات به روش عینی و قابل اعتماد مبتنی بر مشاهده و آزمایش. حسابداری دارای چنین خصوصیتی نیست. اصول و موازین و ضوابط حسابداری نظر هاییست که توسط کارشناسان و استادان و یا انجمن های حرفه ای حسابدارانو اظهار می شود و مقبولیت عامه میابد.

منبع: اصول حسابداری تالیف دکتر عزیز نبوی

مراحل حسابداری
به طوری که از تعریف فن حسابداری بر می آید این فن دارای 4 مرحله میباشد: 1.ثبت فعالیتهای مالی 2.طبقه بندی اقلام ثبت شده 3.تلخیص اقلام 4.تفسیر نتایج حاصله از بررسی اقلام خلاصه شده

منبع: اصول حسابداری. عزیز نبوی

 حسابداری در ایران
حسابداری در ایران در حوزهٔ نظری تحت تأثیر جریانات پازیتیویسم رشد کمّی زیادی کرده است و پایه گذاری تحصیلات تکمیلی با این نگاه به حسابداری صورت گرفته و توسعه یافته است. با این وصف تعریفی از حسابداری در ایران غالب است که مضمون و محتوای آن صرف نظر از چینش یا تفاوت ظاهری الفاظ آن برای همه دانش آموختگان حسابداری ایران شناخته شده است. بر اساس این تعریف: حسابداری عبارت است از فرآیند شناسایی، جمع آوری، ثبت، طبقه بندی، تلخیص، گزارشگری، و تحلیل رویدادهای مالی یک شخصیت اقتصادی در یک دوره مالی معین بر اساس واحد پول ملی. این تعریف ترجمهٔ کاملی است از تعاریف مختلفی که از حسابداری در عصر پازیتیویسم یعنی دهه‌های ۴۰ الی ۶۰ سده پیشین در دنیا رواج داشته است.لازم به ذکر است حسابداری شاخه‌های گوناگون دارد.شادروان" سجادی نژاد"و همچنین شادروان عرفانی و دکتر عزیز نبوی از بنیانگذاران حرفه حسابداری در ایران بشمار میروندکه با تاسیس مدرسه عالی حسابداری شرکت ملی نفت و موسسه عالی خسابداری توانستند بیش از ۶۰۰۰ دانش آموخته رشته های حسابداری - حسابداری دولتی و حسابرسی پرورش دهند.

قابل تذکر است که ازانجایکه حسابداری یک فن است، سیستم و اتخاذ یک زوش خاص حسابداری نیز متعلق به شخص است که آن روش را در پیش میگرد. پس حسابداری را فقط کسی متواند انجام دهد که با حد اقل یک سیستم آن آگاهی داشته باشد.