مقدمه حسابداري

 

 

انجام دادن يك عمل و حتي برخورداري از يك عمل مستلزم تصميم گيري و لازمه تصميم گيري، آگاهي است. براي آگاهي بايد اطلاعات موجود درباره موضوع تصميم را گردآوري و اطلاعات مؤثر در تصميم گيري را انتخاب نمود؛ و بر اساس اين اطلاعات، تصميمات مختلفي را كه مي توان نسبت به يك موضوع گرفت تعيين و آثار و نتيج هر يك را ارزيابي كرد. در اين صورت، تصميمي كه در نهايت گرفته مي شود آگاهانه ومعقول خواهد بود. تصميم گيري آگاهانه، به طوري كه گفته شد، مستلزم كسب اطلاعات گوناگون درباره ي موضوع مورد تصميم است. و عمده تري نوع اطلاعات مؤثر در اغلب تصميمات،  اطلاعات مالي است. از اين رو هر مؤسسه اي در هر اندازه و با هر شكل حقوقي و هر نوع سازماندهي بايد سيستمي را به كار گيرد كه اطلاعات مالي قابل اعتماد و مؤثر در تصميم را به موقع فراهم آوردو در اختيار تصميم گيرندگان مختلف بگذارد. سيستمي كه اطلاعات مالي موجود را گردآوري مي كند و بر حسب واحد پول به عنوان مقياس مشترك اندازه گيري مي سنجد و گزارش هاي مفيدي را درباره امور مالي يك مؤسسه فراهم آوردسيستم حسابداري است.

يك سيستم حسابداري فارق از اندازه و نوع آن، مانند هر سيستم ديگري از مجموعه اي از عوامل كه نظام ارتباطي مشخصي دارند تشكيل مي شود. مهم تري عامل و يا در واقع، عامل مسلط در هر سيستم حسابداري، نيروي انساني شاغل در آن است كه يك سيستم را موفق يا ناموفق مي كند. نيروي انساني شاغل در سيستم هاي حسابداري در دستگاه هاي مختلف و يا به عبارت ديگر حسابداران در معناي عام، علاوه بر درستكاري، امانت و پشتكار بايد از تخصص، مهارت و تجربه ي لازم براي ايفاي وظايف و مسئوليت هايي كه به عهده مي گيرند برخوردار باشند.

ميزان تخصص ومهارت لازم براي پرداختن به كار حسابداري بر حسب نوع، سطح شغل، وظايف و مسئوليت ها، مشاغل، اندازه و نوع عمليات مؤسسات، متفاوت است. اما در هر حال آموختن حسابداري يكي از شرايط لازم براي كسب تخصص و مهارت در حسابداري است.

حسابدراي در سطوح و دوره هاي مختلفي آموزش داده مي شود كه از دوره هاي كوتاه مدت آموزش قبل و ضمن خدمت براي كارمندان ساده حسابداري تا دوره هاي تخصصي دانشگاهي و حرفه اي براي حسابداران متخصص دامنه دارد.

مؤسساتي كه در جوامع مختلف وجود دارند از لحاظ شكل و اندازه متفاوتند و معاملات  وعمليات مالي و فعاليت هاي گوناگون را در روال عادي كار خود انجام مي دهند. با اين حال، ضرورت هاي حسابداري در كليه ي مؤسسات يكسان است و همه ي مؤسسات به سيستمي با سه عملكرد عمده ي زير نياز دارند:

1-     عملكرد اطلاعاتي:

مهمتري عملكرد يا وظيفه ي يك سيستم حسابداري عملكرد اطلاعاتي است و هر سيستم حسابداري بايد اطلاعات موجود درباره ي معاملات، عمليات مالي و رويدادهاي داراي اثر مالي بر يك مؤسسه را گردآوري نمايد و برحسب پول به عنوان مقياس مشترك اندازه گيري سنجيده، ثبت و در گروه هاي همگن طبقه بندي كندو بالاخره گزارش هايي را فراهم آورد كه تصميم گيرندگان مختلف درباره يك مؤسسه بتوانند بر مبناي آن آگاهانه تصميم بگيرند.

2-     عملكرد كنترلي:

وظيفه يا عملكرد كنترلي يك سيستم حسابداري بر وظيفه ي اطلاعاتي آن متكي است وهر سيستم حسابداري بايد اطلاعات مناسبي را فراهم آورد كه مديران مؤسسه را در برنامه ريزي و هدايت عمليات،نظارت و كنترل فعاليت ها و امور ياري دهد و اموال وحقوق متعلق به يك مؤسسه را حفظ نمايد.

3-     عملكرد خدماتي:

هر مؤسسه اي معمولاً افرادي را به خدمت مي گيرد و با اشخاص  و مؤسسات مختلفي داد و ستد و سروكار دارد. اين جريان، تعهدات و مطالباتي را براي مؤسسه ايجاد مي كند. تنظيم روابط مؤسسه با ديگران، دادن اطلاع صحيح به آنان، ايفاي تعهدات در سررسيد و وصول به موقع مطالبات، عملكرد خدماتي يك سيستم حسابداري را تشكيل مي دهد.

عوامل سيستم حسابداري:

سيستم حسابداري مانند هر سيستم ديگري از مجموعه عوامل وابسته اي تشكيل مي شود كه نظام ارتباطي مشخصي دارند.كه شامل:

1-     كاركنان:

مهمترين عامل هر سيستم حسابداري وجود كاركنا لايق و سازمان دادن آنان در تشكيلاتي مناسب است. يك سيستم حسابداري در صورتي كارآمد خواهد بود كه مجريان  آن تخصص و تجربه و مهارت لازم رابراي انجام دادن كارهايي كه به آنان محول مي شود داشته باشند.

 

2-     فرمها:

انجام دادن عمليات حسابداري مستلزم وجود مداركي است كه چگونگي وقوع و شرايط انجام دادن معاملات و عمليات مالي را نشان مي دهد. اوراق و مداركي كه جزئيات معاملات و عمليات مالي در آن ثبت مي شود اسناد و مدارك اوليه ناميده مي شود. كه معمولاً در فرم هاي خاصي تهيه مي شود. در عرف جاري، فرم به ورقه ي چاپي گفته مي شود كه در آن، جا و ترتيب لازم براي درج اطلاعات بخصوصي پيش بيني شده باشد.

3-     روش ها:

روش در معناي عام، راه عادي انجام دادن كارهاي معين و تكراري است. روش هاي حسابداري شامل نحوه ي گردآوري اسناد و مدارك اوليه، ثبت و طبقه بندي اطلاعات مالي، حفظ و نگهداري اسناد در تهيه ي انواع گزارش هاي مالي است. هر روش حسابداري مشخص كننده ي اين است كه چه اقداماتي، توسط چه كسي، در چه موقعي، به چه ترتيبي و با كدام وسيله بايد انجام شود و مجموعه اقداماتي كه در اجراي يك كار معين به طور پياپي بايد صورت گيرد چيست و چه ترتيبي دارد.

4-     وسايل و تجهيزات :

در هر سيستم حسابداري  وسايل و تجهيزاتي به كر گرفته مي شود كه ثبت و نگهداري و طبقه بندي و تجميع اطلاعات و تهيه ي گزارش ها را ساده و سريع مي نمايد. اهم وسايل و تجهيزاتي كه در يك سيستم حسابداري به كار مي رود عبارتند از:

1-     وسايل ثبت نظير قلم و مداد،ماشين تحريرو ديگر وسايل ثبت.

2-     وسايل بايگاني نظير انواع پوشه، كلاسور،كاردكس و فايل كابينت.

3-     وسيل محاسبه نظير ماشين هاي حساب و ماشين صندوق.