نوع اول:

 در نوع اول آن برداشت تری گلیسرید موجود در شیلومیکرون و VLDL دچار نقص می باشد. در افراد جوان می تواند خود را تشان دهد . در این حالت احتمال پانکراتیت و درد شکمی وجود دارد . وجود گزانتوما در این افراد شایع است. نیز بزرگ شدن کبد و طحال می تواند وجود داشته باشد. مصرف غذای چرب سبب افزایش بروز علایم خواهد شد .
هدف از درمان در این افراد کاهش میزان شیلومیکرون در خون می باشد . همه نوع چربی باید در رژیم غذایی محدود شود.

نوع دوم:
در نوع دوم میزان LDL خون بدلایل مختلفی افزایش می یابد. در این افراد LDL و کلسترول خون بالا می باشد . در این افراد باید با استفاده از رژِیم غذایی و مصرف دارو میزان کلسترول را تحت کنترل درآورد .

نوع سوم:
در نوع سوم میزان VLDL و کلسترول خون بالا است . ( بنابراین میزان تری گلیسرید خون بالا می باشد ) . در این افراد هم باید با استفاده از رژیم غذایی و دارو چربی خون در حد نرمال حفظ شود.

نوع چهارم:
در نوع چهارم میزان تری گلیسرید بالاست . میزان کلسترول نرمال و یا کمی بالاست. این نوع چربی خون معمولا می تواند با اختلال در متبولیسم قند ( مقاومت به انسولین ) و چاقی همراه باشد. رژیم محدودیت مصرف چربی و افزایش مصرف کربوهیدراتها می تواند سبب افزایش سطح چربی باشد. کاهش وزن ، عدم مصرف الکل ونیز رعایت در صرف کربوهیدراتها لازم است.

نوع پنجم:
در نوع پنجم میزان تری گلیسرید بالا ست و علاوه بر آن میزان شیلومیکرون هم بالاست. علایم با مصرف الکل و چربی تشدید می شود . افزایش اسید اوریک ، عدم تحمل گلوکز و چاقی می تواند وجود داشته باشد. خطر اصلی در این افراد پانکراتیت می باشد. رعایت رژیم غذایی ، کاهش وزن و دارو برای کنترل چربی لازم است .
گاهی هم افزایش چربی خون ثانویه به وجود بیماریهای دیگر می باشد. مانند مصرف الکل ، دیابت کنترل نشده ، مشکلات کبدی و مصرف داروها ( مانند استروژنها ، قرص های پیشگیری از بارداری ، رتینوئیدها ، تیازیدها و کورتون) .

چگونه چربي خون خود را کاهش دهیم؟

چربي های مواد به دو گروه اشباع شده و اشباع نشده تقسيم می گردند.

چربي های اشباع شده :

( مانند گوشت قرمز سوسيس، کالباس، همبرگر، قلوه، مغز زبان، کره، پنير، بستنی، شکلات، نارگيل ، کلوچه، پيراشکی و شير پرچرب) مستقيما چربی خون را افزايش می دهند؛

چربي های اشباع نشده:

 ( مانند روغن زيتون، روغن آفتابگردان، روغن سويا، روغن ذرت و گوشت ماهی، اردک و غاز) اثرشان مانند چربی های اشباع شده نیست و مستقيما چربی خون را افزايش نمی دهند؛ به علاوه چربي های اشباع نشده موجود در ماهي نه تنها خطر انسداد عروق را کاهش می دهد، بلکه به رقيق شدن خون کمک می کنند.

جهت كنترل چربي خون خود موارد زیر را رعایت کنید:الف- مصرف مواد غذائی حاوی چربي های اشباع شده را تا حد ممکن کاهش دهيد.

ب - حداقل دوبار در هفته از ماهی ( به صورت کبابی يا پخته ) استفاده نماييد.

ج - حتی الامکان کره نباتی يا مارگارين را جايگزين کره معمولی كنيد.د - در هفته بيشتر از سه يا چهار عدد تخم مرغ استفاده نكنيد.ه - مرتب ورزش كنيد.

و- حداقل چهار تا پنج نوع ميوه يا سبزی تازه در وعده غذايي روزانه خود بگنجانيد. ز- سيگار نكشيد.

ح - استرسهای محيطي را تا حد ممکن کاهش دهيد.

راهکارهای اصلی جهت کاهش چربی خون :

رعايت نکات زير به همه بيماران دچار افزايش چربي خون توصيه مي شود. بهتر است بدانيم افراد سالم نيز با رعايت اين نکات از احتمال هيپرليپيدمي تا حد زيادي مصون خواهند بود و همه افراد خانواده مي توانند از رژيم غذايي ضد افزايش چربي خون سود ببرند:

۱-  انجام ورزش به صورت منظم، حداقل هفته اي سه روز، در کنترل وزن و متعادل نگه داشتن چربي ها خون اثر واضحي دارد. بهترين ورزش پياده روي ، دوچرخه سواري و شنا است.

۲-  وزن ايده آل حفظ شود و در صورت وجود چاقي، کاهش وزن اکيدا توصيه مي شود.

۳- از مصرف الکل و سيگار به شدي پرهيز شود.

۴-  توصيه مي شود از رژيم غذايي حاوي کم ترين ميزان چربي استفاده شود. به خصوص بايد از مواد غذايي حاوي کلسترول و چربي هاي اشباع شده پرهيز نمود. از شير و فرآورده هاي لبني کم چرب و يا بدون چرب استفاده شود . از مصرف کره و خامه خودداري شود. هر گونه چربي گوشت قرمز و همچنين پوست مرغ قبل از پخت جدا شده و دور ريخته شود. از تخم مرغ به صورت محدود استفاده شود. حتي الامکان از سرخ کردن مواد غذايي خودداري شده و مواد غذايي به صورت آب پز و کبابي ، تنوري ( فر) تهيه شود.

مصرف گوشت ماهي با توجه به وجود چربي هاي مفيد در آن توصيه مي شود. البته بايد توجه داشت که ماهي نيز بهتر است سرخ نشود.

سبزيجات و ميوه هايي که حاوي چربي ناچيزي هستند مي توانند به صورت آزادانه مورد مصرف قرار گيرند.

مصرف مغزها ( گردو، آجيل) و روغن زيتون مي تواند موجب اثر مفيدي در کاهش LDL ( چربي با تراکم پايين ) شود. البته بايد توجه داشته باشيد که مصرف زياد و بي رويه اين مواد مي تواند باعث چاقي شود.

مصرف روغن ماهي نباتي جامد باعث افزايش LDL و کاهش HDL شده و بهتر است تا حد امکان از مصرف آن خودداري شود. بر خلاف آن کره هاي گياهي ( مارگارين) حاوي استانول ( Stanol ) باعث کاهش LDL مي شود .

برنامه غذايي که جهت تغذيه افراد جامعه در امريکا توصيه شده به صورت زير است:

کليه افراد بالاي ۲ سال بايد ۳۰% از کالري مورد نياز روزانه خود را از چربي تامين نمايند و کمتر از ۱۰% کالاري روزانه از چربي هاي اشباع به دست آيد. همچنين ميزان مصرف روزانه روزانه کلسترول بايد کمتر از ۳۰۰ ميلي گرم باشد.

در زماني که پرهيز غذايي براي درمان افزايش چربي خون مورد نظر است بايد ضمن تامين ۳۰% کالري روزانه از چربي ، کمتر از ۷۵ کالري از چربي هاي اشباع به دست آمده و روزانه کمتر از ۲۰۰ ميلي گرم کلسترول مصرف شود.

جهت برنامه ريزي رژيم غذايي مي توانيد به جداول کالري و محتواي چربي انواع مختلف غذاها در فصل اول مراجعه نماييد

مواد غذایی و داروهای گیاهی که باعث کاهش چربی خون می گردد:

مشاهدات اپيدميولوژي گواه آن است كه رعايت رژيم غذايي، استفاده از درمان‌هاي جايگزين، مصرف گياهان دارويي و ميوه‌جات علاوه بر كاهش هزينه‌هاي درمان نتايج رضايت‌بخشي در عوارض افزايشي چربي خون بالا در بسياري از جوامع داشته است. بايد توجه داشت كه تمايل به مصرف گياهان دارويي كاهش‌دهنده چربي خون در اكثر جوامع حتي در كشورهاي پيشرفته نيز به طور گسترده‌اي عموميت يافته است.مصرف اين گياهان به خصوص زماني كه درمان‌هاي رايج قادر به كنترل بيماري نباشند چشمگير مي‌باشد.

اگرچه مصرف خودسرانه گياهان دارويي توسط بيماران مبتلا به چربي خون بالا شايد موجب بهبود بيماري شود، ولي احتمال تداخل دارويي با داروهاي رايج وجود دارد و به دليل آنكه مصرف آن نامنظم و با دوز نامشخص و متغير است، ممكن است موجب اختلال در كنترل بيماري شود. لذا در صورت تمايل به استفاده حتماً بايد پزشك معالج را در جريان قرار داد. در اين بازنگري نقش گياهان دارويي رايج در پيشگيري و كاهش چربي خون بالا و احتمال سميت و تداخلات دارويي آنها بررسي مي‌ شود.

 بادام زميني

رژيم غذايي داراي بادام زميني احتمالا می تواند تاثیرات زیر را بر چربی خون شما داشته باشد:
۱- كاهش كل كلسترول وLDL كلسترول ( كلسترول بد)

۲- حفظ و نگهداريHDL كلسترول ( كلسترول خوب)

۳- كاهش تري گليسيريد

همچنين داراي مقدار زيادي چربي غير اشباع است.

بادام زميني و كره آن، منبع خوب و با صرفه اي از پروتئين هستند و بيشتر ويتامين ها و املاحي را كه به سختي بدست مي آيند، تامين مي كنند كه اين ويتامين ها و املاح شامل اسيد فوليك، ويتامينE ، مس، سلنيوم، منيزيم، روي و همچنين رنگدانه هاي گياهي و فيبر خوراكي مي باشند.

عصاره برگ گياه “مرزه ” :

عصاره برگ گياه “مرزه ” احتمالا چربي خون را كاهش مي‌دهد

نتايج حاصل از يك طرح تحقيقاتي در لرستان نشان مي‌دهد كه استفاده از عصاره برگ گياه “مرزه” باعث كاهش چربي خون مي‌شود.

یک طرح تحقيقاتي که در آزمايشگاه مركز تحقيقات گياهان دارويي لرستان بمدت يكسال انجام شد. نشان داده است که گیاه “مرزه ” با نام علمي “ساتورجاخوزستانيكا”  اگر درست مصرف شود مصرف اين نوع گياه مانند داروهاي شيميايي ميزان چربي خون را در بدن انسان كاهش داده و اثرات بسيار مطلوبي در اين زمينه دارد .

لازم است پژوهشگران گياه را پس از تبديل به پودر ، به شكل كپسول خوراكي درآورده تا براي كنترل چربي خون افراد بيمار ازآن استفاده نمايند.

همچنین  چند سال پيش يك گروه پزشكي نيز يك نوع گياه‌مرزه در شمال استان خوزستان كشف كرده كه خاصيتهاي مفيد دارويي دارد.

پيش از اين نيز يك گروه علمي در لرستان كشف كردند كه عصاره برگ زيتون براي كاهش كلسترول خون بسيار مفيد مي‌باشد.

همچنین مواد خوراکی زیر نیز می تواند در کاهش چربی خون شما موثر باشد :
خوراکی ها می توانند کلسترول مضر خون (LDL) را کاهش و کلسترول مفید خون(HDL) را افزایش دهند و نیز مانع اکسیداسیون LDL و در نتیجه کاهش صدمه به عروق شوند.این ها دقیقاً همان مواردی است که داروهای شیمیایی کاهنده ی چربی خون انجام می دهند.

خوراکی های مختلف مکانیسم اثرهای متفاوتی دارند. به طور مثال “جو” با کاستن ذخایر اسیدهای صفراوی در روده ها سبب کاهش چربی خون می شود، یا آنتی اکسیدان ها با به دام انداختن LDL های اکسید شده به تنظیم چربی خون کمک می کنند.

نمونه خوراکی های کاهنده کلسترول بد خون:

 سیب، جو، هویج، سیر، گریپ فروت، سبوس، لوبیای سویا، گردو و بادام می باشد.

خوراکی های دیورتیک (ادرارآور)
گیاهان مثل داروهای شیمیایی که با افزایش دفع آب و نمک اثر دیورتیک(مدر) دارند عمل نمی کنند، بلکه با تحریک فیلتر سلولی موجود در کلیه فقط سبب دفع آب می شوند و به این ترتیب قدرت داروهای شیمیایی را ندارند. نمونه ی بارز آنها جعفری است که اگر دو قاشق مرباخوری پُر جعفری خشک شده را در یک فنجان آب جوش بریزید و بنوشید، اثر آن را خواهید دید.

تئوفیلین موجود در چای نیز از کافئین بهتر اثر می گذارد، اگرچه در اثر عادت بدن اثرشان از بین خواهد رفت.

خوراکی های مدر شامل :

کرفس، قهوه، سیر، زیره سبز، گشنیز، شیرین بیان، لیمو، پیاز، کاسنی، بادمجان، جوز هندی، جعفری، نعناع و چای می باشد.

مصرف عسل و میوه‌های مغزداری چون پسته، فندق و گردو باعث كاهش كلسترول خون می‌شود.

افرادی كه می‌خواهند كلسترول خون خود را كاهش دهند باید عسل، بادام، پسته، فندوق و گردو را هم به میوه‌ها و سبزی‌های رژیمی خود اضافه كنند.

نتایج تحقیقات نشان داد كه عسل حاوی مقادیر زیادی آنتی‌اكسیدان است و مانند اسفناج، سیب، پرتقال و توت فرنگی می‌تواند با رادیكالهای آزاد تولید شده در بدن كه به سلول‌ها آسیب می‌رساند مبارزه كند.
در این بررسی ۲۵ مرد ۱۸ تا ۶۸ ساله به مدت پنج هفته آزمایش شدند و در این مدت هر یك از آنها روزانه ۴ قاشق غذاخوری عسل كه در یك لیوان آب حل شده بود، ‌خوردند و پس از پایان پنج هفته مشخص شد كه سطح آنتی اكسیدانها در خون این افراد نسبت به پیش بالاتر رفته و میزان كلسترول آنها كمتر آمده است.
در مطالعه دیگری هم نشان داده شد كه مصرف میوه‌های مغزدار مثل بادام با این كه خودشان حاوی چربی هستند ولی چون چربی آنها از نوع چربی غیر اشباع است، باعث كاهش میزان كلسترول بد یا LDL شده، در نتیجه خطر بیماریهای قلبی را كاهش می‌دهند