شما و كودكتان
اگر شما كودكى تهاجمى داريد، براى شروع جزئيات رفتارى خود و همسرتان را دقيقاً بررسى كنيد و چنان چه با خودتان رو راست باشيد، متوجه خواهيد شد كه شما نيز مانند يك معلم يا سرمشق در انجام وظيفه خود قصور كرده ايد. پيشگيرى از شكل گيرى رفتارهاى تهاجمى در كودك كار بسيار ساده اى است در عين حال كمتر نمودن اين گونه رفتارها كار بسيار دشوارى به نظر مى رسد. فراموش نكنيد كه كودك همه كارهاى شما را تقليد مى كند حتى رفتارهاى تهاجمى تان را بنابراين بكوشيد صبور و آرام باشيد! فكر نكنيد كه با پنهان كردن مسايل از كودك مى توانيد چشمان تيزبين او رابه روى مسايل جارى در محيط زندگى ببنديد. كودك معمولاً جو حاكم را درك مى كند و اين خود مى تواند دليلى براى احساس ناامنى كودك باشد.
دزدى نه سرقت!
بيشتر كودكان خردسال عادت دارند وسايل متعلق به ديگران را بردارند: لوازم آرايشى مادر، اسباب بازى خواهر يا برادر و يا كليدهاى پدر، زيرا او فقط مى خواهد با آن ها بازى كند. كودكان در اين سنين قادر به درك«حق مالكيت» ديگران نبوده و اين احتمال وجود دارد كه پس از بازگشت از خريد يا منزل دوستان متوجه شويد كه كودك چيزى را با خود برداشته است. در چنين وضعيتى كافى است به او بگوييد اين كار دزدى است و معمولاً كودك مطلب را درك خواهد كرد.
كودكان خجالتى و كم رو
برخى از كودكان طبيعتاً خجالتى اند. مطالعات نشان داده است كه ۱۰ درصد نوزادان با سيستم عصبى خاصى متولد مى شوند كه آن ها را مستعد كم رويى مى كند. اين كودكان از صحبت با كودكان و يا بزرگسالان امتناع مى كنند و بازى در تنهايى را ترجيح مى دهند. اگر كودك تان خجالتى و كم روست نبايد او را مورد انتقاد قرار داد بكوشيد طبيعت او را تغيير دهيد. هر گاه تجربه جديدى براى كودك فراهم شد سعى كنيد او را از قبل آماده كنيد تا عوامل ناشناخته را براى او كاهش دهيد. هر گاه با افراد جديدى ملاقات مى كنيد پيش از اين كه از او بخواهيد تا با ديگران احساس راحتى نمايد به او زمان كافى بدهيد تا با ديگران خو بگيرد.
عادت ها
مادامى كه كودكان خردسالند، عاداتى مانند جويدن ناخن، مكيدن شست و يا چسبيدن به يك شى به خصوص به هيچ روى غيرطبيعى نيست. سعى نكنيد او را متوقف كنيد. هيچ گاه از زور استفاده نكنيد و او را دست نيندازيد. اين رفتارها معمولاً ناشى از تنش بوده و در نيمى از شاگردان كاملاً طبيعى مدارس ديده مى شود. بيشتر اين رفتارها به وسيله تشويق و دادن عزت نفس به كودكان به بهترين شكل درمان مى شوند. گاه مكيدن شست يا در بغل گرفتن شئ يا عروسكى به خصوص مى تواند تا سنين نوجوانى نيز ادامه يابد. كودك با بزرگتر شدن درك مى كند كه چه رفتارى قابل قبول است، بنابراين خويشتن دار شده و عادت خود را فقط در خلوت انجام مى دهد. هيچ كس نمى تواند دليلى براى منع و تصحيح اين رفتار پخته و مبتنى بر تفكر ارايه كند.
كودكان جسور
معمولاً ترسيم خط ميان جسارت و پررويى و گستاخى كار ساده اى نيست. البته جسارت در كودك رفتارى كاملاً پسنديده و قابل قبول است. اين رفتار روحيه كودك را بازيگوش و سالم نموده و او را آماده پذيرش مسئوليت مى كند. باور نادرستى در زمينه پرسيدن نظر كودكان در تصميم گيرى ها وجود دارد و اين كار را سبب پر رو شدن كودكان مى دانند و برخى از پدر و مادرها احساس مى كنند كه با اين كار قدرت حاكميت خود را از دست مى دهند، در حالى كه اگر شما كودك را به صحبت درباره مسايل خودتان تشويق كنيد در واقع حس مسئوليت پذيرى او را درباره قوانين حاكم بر او افزايش داده و زمينه اطاعت كوركورانه كودك از اوامر شما را از بين مى برد. يكى از تبعات مفيد جسارت در كودكان اين است كه امكان استفاده از كلام را براى خلاصى از عصبانيت و اضطراب به آن ها مى دهد زيرا عصبانيت يك احساس كاملاً قابل قبول در كودكان است. براى كودك و اطرافيان او خيلى بهتر است كه او هنگام عصبانيت فرياد بكشد به جاى آن كه فرد ديگرى را بزند. حال چنان چه كودك جسورى داريد خوشحال باشيد چرا كه او نيمى از راه زندگى اش را رفته است.

كودكان خودخواه
همه كودكان خودخواهند! اما هنگامى كه كودك دوران نوپايى را پشت سر بگذارد مهم ترين درسى كه شما بايد به او بدهيد اين است كه: «طورى رفتار كن كه دوست دارى با تو رفتار بشود!» براى مثال كودك نمى تواند همه آب نبات ها را داشته باشد چون بايد آن ها را بين همه تقسيم كنيم. او هميشه برنده و نفر اول نخواهد بود. مهم ترين روشى كه مى توان كودك را به خودخواه نبودن تشويق كرد اين است كه به او نشان دهيم اگر خودخواه باشد، واكنش ديگرى نسبت به او چگونه خواهد بود.
كودكان نازپرورده
چنين كودكانى خودمحورند با نشانه هايى كه در زير آمده است:
- اگر كودك خود را بيش از حد مراقبت كنيد اين پيام را به او منتقل مى كنيد كه او خيلى خاص است. كودكانى كه هميشه منتظر ديگران بوده اند با بزرگتر شدن نيز هم چنان انتظار دارند كه ديگران كارهايشان را انجام دهند به جاى اين كه خودشان سعى كنند.
- اگر در ارتباط با يك كودك استثناء قايل شويد، در واقع احساس خود مهم بينى را در كودك تقويت كرده ايد.
- برخى از والدين اهداف بلندپروازانه و دور و درازى براى كودك شان ترسيم مى كنند كه گاه با نازپرورده بودن كودك اصلاً هم خوانى ندارد و بزرگ ترين لطمه را در بزرگسالى به وى خواهد زد. اگر كودك تان لوس و نازپرورده شده او را به ميان جمع بچه ها ببريد. بگذاريد با ديگران بازى كند و به مشاركت در گروه بپردازد. گاه مى توان رفتار كودك لوس را با پيدا كردن دوستان خوش مشرب، باهوش و گشاده رو تعديل كرد.