پل ارليش، پدر شيمي درماني، شيمي درماني را درمان يک بيماري عفوني بدون صدمه زدن به ميزبان بيان مي ‌کند. شيمي درماني يعني استفاده از برخي داروهاي شيميايي براي درمان هر نوع بيماري. يکي از راه هاي درمان انواع سرطان‌ ها نيز استفاده از برخي داروهاست که در اصطلاح پزشکي به آن شيمي درماني مي ‌گويند. در شيمي درماني پزشکان تلاش مي کنند که، بدون آزردن موضع مبتلا به بيماري و بافت هاي مجاور عضو بيمار، ميکروبي را با داروهاي خاص نابود و مهار کنند.
مردم از شنيدن واژه شيمي درماني وحشت دارند و براين باورند که هر فردي که شيمي درماني مي ‌شود، به بيماري سرطاني و درمان ناپذيري مبتلاست و بزودي زندگي را وداع خواهد کرد، در حالي که چنين نيست.

تاريخچه

اصول علم شيمي درماني، عمدتا در طول سال هاي 1935 ـ 1919 برقرار گرديد. ولي فقط از اين موقع و بخصوص با ظهور سولفوناميدها و آنتي بيوتيک ها بود که استفاده از مواد به عنوان محصولات مفيد طبي واقعيت يافت. تنها مواد شيمي درماني که قبل از زمان"پل ارليش" شناخته شده بود، از گنه براي درمان مالاريا، اپيکا براي اسهال آميبي و جيوه براي درمان علائم سفليس تجاوز نمي کرد.

سير تحولي و رشد

30 سال اول قرن بيستم، شاهد پيشرفت مواد شيمي درماني مفيدي بود که در بين آن ها، ترکيبات آلي حاوي فلزات سنگين مانند آرسنيک، جيوه و آنتيموان، رنگ ها و تغييرات چندي در مولکول کينسين بود. اين مواد، پيشرفت هاي فوق‌العاده‌ مفيدي را نشان داد، ولي با اين حال زيان هايي در برداشت. 30 سال ديگر از قرن بيستم، شامل دوران بيشترين پيشرفت در زمينه شيمي درماني است. براي اولين بار شيمي درماني بين المللي در سال 1334(ه.ش) صورت گرفت. در آن زمان، تنها يک داروي ضد سرطان وجود داشت، اما امروزه هزاران داروي جديد و موثر کشف شده است و هر ساله نيز افزون بر ده هزار نفر با شيمي درماني نجات مي ‌يابند.

عوارض ناشي از شيمي درماني

تهوع، استفراغ، سرکوب مغز استخوان، اختلالات خوني، پوستي و متابوليک، عصبي و گوارشي و عفوني، ريزش مو، زخم و عفونت زبان و دهان، تغييرات و قطع عادت ماهانه در زنان، اختلال و کاهش اسپرم در مردان.

نحوه استفاده از داروهاي ضد سرطان

• براي سلول هاي سرطاني حساس به دارو بکار روند.
• دارو بايد به سلول وخيم برسد.
• بايد تنها در مرحله سيکل سلولي تجويز شود براي آن که دارو موثر باشد.
• پيش از ايجاد مقاومت دارويي، سلول هاي سرطاني از بين برود.

داروهاي مورد مطالعه در شيمي درماني

خواسته درمان يک بيماري عفوني بدون صدمه زدن به ميزبان، تا حدودي بوسيله آنتي بيوتيکي به نام پني‌ سيلين به انجام رسيده است. در سال هاي اخير، سولفوناميدها و سولفون ها، بسياري از فنل ها و مشتقات آن ها، مواد ضد مالاريا، سورفاکتان ها و مهم تر از همه، آنتي ‌بيوتيک ها مورد مطالعه قرار گرفتند و براي استفاده در پزشکي معرفي شدند. پيشرفت اين داروهاي جديد موجب شد که بعضي داروهاي قديمي در رده داروهاي کم اهميت قرار گيرند و يا فقط از نظر تاريخي مورد توجه باشند. اطلاعات در مورد مواد شيمي درماني و موارد استعمال آن ها مي ‌تواند بر حسب بيماري ها و عفونت هايي که بر ضد آن ها مصرف مي‌ شوند يا بصورت ترکيبات جداگانه يا گروه هايي از ترکيبات وابسته بهم رده‌بندي گردند.

منبع: دانشنامه رشد