موضوعات اصلي
آشنایی با خواص دارویی گیاه خار مريم Milk Thistle
خار مريم Milk Thistle
خار مريم به رفع علايم هپاتيت، سيروز و حالات التهابي كبد كمك مي كند. خار مريم يكي از مهمترين گياهان دارويي معروف به درمان اختلالات كبدي محسوب مي شود. حتي يونانيان باستان نيز مي دانستند كه خار مريم در درمان يرقان مفيد است.
پزشكان قرون وسطي از اين گياه در درمان ناراحتيهاي كبد و ساير ناراحتيها استفاده مي كردند و مادران شيرده نيز از برگ خار مريم براي افزايش شير خود براي تغذيه كودكشان استفاده مي كردند. ميوه خار مريمحاوي عنصر فعالي به نام “سيلي مارين” است. سيلي مرين تركيبي حفاظت كننده از كبد در درون خار مريم است. اين عنصر سلولهاي آسيب ديده كبد را كه در اثر الكل و ساير مواد سمي صورت مي پذيرد ترميم مي بخشد. عنصر مزبور از نابودي سلولهاي جديد كبد در اثر مواد مشابه پيشگيري مي كند. معرفي گياه خار مريم اصالتاً بومي منطقه مديترانه است. اين گياه امروزه در سرتاسر نقاط دنيا از اروپا تا آسيا و از آفريقا تا آمريكاي شمالي گسترده شده است. اين گياه تنومند معمولاً در مناطق خشك و آفتابي رشد مي كند. ساقة اين گياه در قسمتهاي فوقاني خود شاخه مي دهند و ارتفاع و طول اين گياه از ۴ تا ۱۰ پا مي رسد. برگهاي اين گياه پهن و داراي خالها يا رگه هاي سفيد است. گلهاي آن قرمز ارغواني است. ميوة ريز و پوست سفت آن قهوه اي، لك دار و براق است. اين گياه به آساني رشد مي كند و در طول كمتر از يك سال به سرعت به بلوغ مي رسد.
تركيبات گياه
فرآورده هاي اين گياه از تخمهاي داخل ميوه تهيه مي شوند. تخمهاي آن حاوي ۱/۵ تا ۳ درصد سيلي مارين است. سيليمارين در واقع از گروهي از عناصر به نام فلاون ليگناند تشكيل شده است. مهمترين فلاون ليگنان همانا “سيلي بارين” (كه گاهاً به آن سيلي بين گفته ميشود) است. ساير عناصر فلاون ليگناند موجود در سيلي مارين عبارتند از: ايزوسيلابين، دي هيدروسيلي بين، سيلي ديانين و سيلي چرستين.
اشكال موجود
* انواع كپسولهاي استاندارد تهيه شده از خار مريم خشك (هر كپسول حاوي حدود ۱۲۰ تا ۱۴۰ ميلي گرم سيلي مارين است).
* چندين نوع چاي حاوي عصاره استاندارد.
* عصاره مايع.
* تنتور.
نحوه مصرف
خار مريم از آسيب ديدگي كبد در اثر مواد شيميايي خطرناك و الكل جلوگيري مي كند. سيلي مارين ضد اكسيد به مراتب قويتر از ويتامين C , E عصاره هاي استاندارد خار مريم در درمان سيروز كبدي، هپاتيت B مزمن، بيماريهاي الكلي مزمن كبد و آسيبهاي وارده بر كبد در اثر مواد سمي مؤثر است.
سيلي مارين مؤثرترين عامل خنثي كننده مسمويت مرگ بار ناشي از خوردن قارچ سمي است. عصاره استاندارد اين گياه مي تواند در صورت مصرف آن ۱۰ دقيقه بعد از خوردن قارچهاي مرگبار (Amanito Phalloides) از مسموميت مربوط پيشگيري كند. اگر قارچ شمي خورده ايد يا هرگونه ماده سمي مصرف كرده ايد فوراً هميشه خود را به پزشك برسانيد.
اگر با مشكلات و ناراحتي كبد دست به گريبان هستيد يا اگر الكل زياد مصرف مي كنيد (يا در گذشته زياد مصرف مي كرديد) پزشك معالج شما احتمالاً مصرف خار مريم را توصيه خواهد كرد. اين گياه مي تواند در رفع عارضه كبد در صورت مصرف زياده از حد استامينوفن (مسكن غير آسپيريني) مؤثر باشد. گياه خار مريم همچنين در افزايش ميزان جريان صفرا مؤثر است و به كاهش علايم بيماري پسوريازيس كمك مي كند. لازم است از كپسولهاي استاندارد استفاده كنيد. اين توصيه بدان خاطر است كه سيلي مارين موجود در تخم خار مريم را نمي توان به راحتي جذب كرد.
سيلي مارين در صورت متمركز بودن به سرعت وارد سيستم بدن شما ميشود و اين ماده به صورت كپسول از فشردگي بيشتري برخوردار است. از مصرف عصاره هاي الكل اجتناب كنيد. ميزان مصرفي توصيه شده اين گياه عبارت از مصرف روزانه ۱۲ تا ۱۵ گرم گياه خشك (۲۰۰ تا ۴۰۰ ميلي گرم سيلي مارين) است. اگر بنا به آسيب ديدگي كبد از خار مريم استفاده مي كنيد (آسيب ديدگي ناشي از الكل، انواع دارويا مواد شيميايي)، ميزان توصيه شده مصرف روزانه سه بار ۱۲۰ ميلي گرم گل خار مريم (حدود سه كپسول) است.
شكل جديدي از خار مريم به نام كمپلكس سيلمارين- فسفوتيديل كولين نيز وجود دارد. اين نوع ماده دارويي بهتر از خار مريم استاندارد جذب بدن ميشود. در آزمايشهاي باليني اين داروي جديد به تنهايي بهتر از سيلمارين در درمان اختلالات كبد عمل كرده است. فسفاتيديل كولين به عنوان عنصر اساسي در غشاء سلول به سيلمارين كمك مي كند تا به راحتي به غشاء سلول بچسبد. اين حالت از ورود و نفوذ مواد سمي به درون سلولهاي كبد جلوگيري مي كند. دوز مصرفي توصيه شده از كمپلكس سيلمارين-فسفاتيديل كولين عبارت است از مصرف روزي ۲ بار ۱۰۰ تا ۲۰۰ ميلي گرم.
نكات احتياطي
سازمان دارو و مواد غذايي آمريكا خار مريم را به عنوان يك مكمل غذايي منظور كرده است و از اينرو هيچ محدوديتي در استفاده از آن وجود ندارد. اگر طبق دستور مصرف، اين گياه دارويي را مصرف كنيد هيچ خطري متصور نيست. گاهي اوقات اين گياه اثر ملين خفيف دارد. اگر چنين حالتي رخ دهد، مقداري از مواد فيبري نظير قند، پسيليوم، سبوس جو يا پكتين ميل كنيد. مصرف اين نوع فيبر بايد از شلي مدفوع و هر نوع ناراحتي گوارشي را برطرف كند.
تداخل هاي احتمالي
خار مريم را مي توان در كنار ساير گياهان دارويي، مكملهاي غذايي وداروها مصرف كرد. بايد از پزشك معالج خود در خصوص ميزان مصرف خار مريم در صورت ابتلا به اختلال و ناراحتي كبد يا هر نوع وضعيت درماني حاد سؤال كنيد
