همه ما در زندگي با موقعيت هايي روبرو مي شويم كه اگر به درستي عمل نكنيم سلامت رواني خودمان و ديگران به خطر مي افتد. اين موقعيت ها مختلف هستند. مثلاً چگونه با دوستان و اطرافيان خود ارتباط برقرار كنيم؟ چگونه مسئوليت هاي جديد را بپذيريم؟ چگونه تصميم بگيريم؟ چگونه مشكلات مان را حل كنيم؟ چگونه با ترس، اضطراب، ناكامي، افسردگي و فشارهاي رواني مقابله كنيم؟

مهارت هاي زندگي:

(مهارت هاي زندگي) توانايي هايي هستند كه به ما كمك مي كنند با موقعيت هاي زندگي - بخصوص موقعيت هاي پر خطر - به طور صحيح برخورد كنيم. وقتي اين مهارت ها را كسب كرديم مي توانيم در ايجاد ارتباط با ديگران سازگارانه عمل كنيم و بدون توسل به اعمالي كه به خودمان يا ديگران صدمه مي زند مشكلات را حل كنيم.

 

 

 

اين مهارت ها چه مهارت هايي هستند؟

مهارت هاي زندگي شامل ده توانايي كلي به شرح زير است. براي زندگي بهتر لازم است اين مهارت ها را تمرين كنيم تا كمتر دچار آسيب هاي رواني و اجتماعي  شويم:

1– توانايي حل مسأله: ما در زندگي به طور مداوم در حال حل مسأله هستيم. برخي از اين مسائل ساده هستند ولي برخي ديگر به فعاليت هاي فكري پيچيده اي نياز دارند. توانايي حل مسأله به ما كمك مي كند مسائل زندگي مان را به نحو مطلوب حل كنيم. اگر مسائل مهم زندگي ما حل نشده باقي بماند با فشار رواني روبرو مي شويم و سلامت رواني و جسماني ما تهديد مي شود.

2– توانايي تصميم گيري: اگر چه همه ما تصميم مي گيريم ولي هميشه تصميم هاي هوشمندانه نمي گيريم. برخي از تصميم گيري هاي غلط منجر به به پيامدهاي ناخوشايند مي شوند. مهارت تصميم گيري به ما كمك مي كند كه به طور صحيح در مورد اعمال مان تصميم بگيريم و جوانب مختلف انتخاب ها و پيامدهاي مثبت و منفي هر يك از آن ها را در نظر بگيريم. تصميم گيري مناسب و واقع بينانه موجب بالا رفتن سطح سلامت رواني ما مي شود.

3– توانايي تفكر خلاق: اين نوع تفكر به ما كمك مي كند مسائل را از زواياي مختلف دريابيم و راه حل هاي مختلف مسأله و پيامدهاي آن را ارزيابي كنيم و بالاخره راه حل هاي تازه اي براي مشكلات مان پيدا كنيم. با استفاده از اين مهارت؛ تصميم گيري هاي ما مناسب تر انجام مي شوند و مسائل به طور عملي تر حل مي شوند.

4– توانايي تفكر انتقادي: با استفاده از اين مهارت به بررسي و تجزيه و تحليل افكار خود و ديگران مي پردازيم و به فهم و درك روشن تر دست مي يابيم. اين توانايي كمك مي كند تا اطلاعات و تجاربي را كه به ما مي رسد تجزيه و تحليل كرده و در مقابل ارزش ها و فشارهايي كه به ما تحميل مي شود مقاومت كنيم و بدانيم كه رفتار ديگران هميشه درست نيست.

5– توانايي ارتباطي: ما بخش اعظم هر روز را به ارتباط برقرار كردن با ديگران مي گذرانيم تا هر چه بيشتر بتوانيم نيازهاي خود را بيان نماييم و نيازهاي ديگران را درك كنيم. توانايي ارتباطي به ما كمك مي كند تا با ديگران ارتباط كلامي و غير كلامي مؤثرتري داشته باشيم و با غلبه بر خجالت، نظرات خود را براي ديگران ابراز كنيم. اگر اين مهارت را كسب كرده باشيم در موقع لزوم مي توانيم با تقاضاهاي نامناسب ديگران مخالفت كنيم.

6– توانايي روابط بين فردي: توانايي روابط بين فردي به ما كمك مي كند با ديگران همكاري و مشاركت بهتري داشته باشيم. به آن ها اعتماد كنيم. مرزهاي روابط با ديگران را تشخيص دهيم.  دوستي هاي مطلوب را حفظ كنيم و در شروع و خاتمه ارتباطات به طور مؤثرتري رفتار كنيم.

7– توانايي خودآگاهي: يعني توانايي شناخت خود و آگاهي از نقاط  ضعف و قوت خواسته ها، ترس ها، رغبت ها و تمايلات خود؛ اين توانايي به ما كمك مي كند تصوير واقع بينانه اي از خود داشته باشيم و حقوق و مسئوليت هايمان را بهتر بشناسيم.

8– توانايي همدلي: توانايي همدلي يعني اين كه فرد بتواند زندگي ديگران را حتي زماني كه در آن شرايط قرار ندارد، درك كند. همدلي به ما كمك مي كند تا انسان هاي ديگر را وقتي با ما متفاوت هستند بپذيريم و به آن ها احترام بگذاريم. كساني كه همدلي بيشتري دارند، به ديگران علاقه مندند؛ افراد مختلف را تحمل مي كنند؛ پرخاشگري كمتري دارند و دوست داشتني ترند. اين مهارت روابط اجتماعي را بهبود مي بخشد.

9– توانايي مقابله با هيجان: اين مهارت شامل توانايي شناسايي هيجانات خود و ديگران، و نيز شناخت تأثير هيجانات بر رفتار است. اين مهارت به ما كمك مي كند كه در مواقع ناكامي، خشم، افسردگي و  اضطراب، واكنش هاي مناسبي نشان دهيم.

10– توانايي مقابله با فشارهاي رواني(استرس): اين توانايي شامل شناخت استرس هاي مختلف زندگي و تأثير آن بر رفتار است و ما را قادر مي سازد كه منابع فشار رواني را در زندگي خود بشناسيم و راه هاي صحيح كاهش فشار را دنبال كنيم.