1- گرماي محيط

اين دليل بيش از آن که تصورش را بکنيد، بر عملکرد سيستم تاثير مي گذارد. به همين خاطر است که چند فن خنک کننده داخل کيس دستگاه کار مي گذارند. گرماي بيش از اندازه باعث ايجاد تغيير در اطلاعات که به صورت جريان و ولتاژ درون يا بين بخش ها و ابزارهاي گوناگون کامپيوتر(مانند پردازنده، حافظه اصلي و جانبي يا کابل شبکه) مبادله مي گردند، مي شود و نقص اطلاعات اگر در حد تحمل پذيري سيستم 1 باشد، با انجام يک پردازش به نسبت ساده يا ارسال مجدد داده ها 2 که البته هر دو فرايندي زمانبر هستند، کار دنبال مي شود؛ وگرنه که ممکن است روند به خطاي ناشناخته يا ايست کامل دستگاه بينجامد. البته لازم به گفتن است که در کامپيوتر هاي متداول امروزي، نصب 3 يا 4 عدد فن خنک کننده(يکي داخل منبع تغذيه، يکي روي ريز پردازنده و ديگري داخل کيس و در صورت نياز يکي هم روي پردازنده کارت گرافيکي) در حالت عادي کافي است و افزودن فن هاي بيشتر، نه تنها کمکي نمي کند، بلکه باعث مصرف انرژي بيشتر و افزايش دماي محيط مي شود.

2- ميدان مغناطيسي

ميدان مغناطيسي هم مانند گرما بر عملکرد دستگاه تاثير مي گذارد. بيشترين موارد ايجاد ميدان مغناطيسي اطراف کامپيوتر مربوط است به عبور کابل برق فشار قوي و تاثير نمايشگر کامپيوترهاي مجاور(به ويژه نمايشگرهاي CRT) حتي نمايشگر خودتان را هم زياد به کيس دستگاه نچسبانيد. در ضمن براي کساني که دوست دارند يک جفت بلندگوي قوي دو طرف نمايشگرشان بگذارند، بگوييم که ميدان مغناطيسي باند ها بر کار نمايشگر تاثير منفي مي گذارد و در دراز مدت آن را خراب مي کند.

3- نصب انبوه نرم افزارها

بسياري از کاربران، به ويژه در کشور ما که قانون حقوق پديدآورنده(کپي رايت) رعايت نمي شود، برخي به نصب هر نرم افزار به دردبخور يا نخور، اما مفتي که به دست شان مي رسد، عادت کرده اند. افزايش تعداد نرم افزارهاي نصب شده بر دستگاه از چند جهت باعث کاهش سرعت آن مي شود: اول اين که در هنگام بوت شدن سيستم عامل ويندوز(که به علت مفت بودن در کشور ما رايج است) بخش رجيستري اصالت نرم افزارهاي نصب شده را مي سنجد(البته به خيال خام خودش) و اين يکي از مهم ترين دلايل کندي بالا آمدن ويندوز نسبت به سيستم عامل هاي ديگر، به ويژه خانواده سيستم هاي منبع باز 3 مانند لينوکس است. هم چنين بسياري از اين نرم افزارها بخشي از خود را مقيم در حافظه 4 مي کنند تا همواره در دسترس باشند. يعني اين که بخشي از فضاي پرارزش رم را مصرف مي کنند و اين امر موجب کاهش سرعت خواهد شد. گذشته از اين موارد، هر نرم افزار فضاي ديسک سخت را هم اشغال مي کند و اگر فضاي خالي روي ديسک سخت خيلي کم باشد، بارها باعث افت سرعت کار خواهد شد.

4- گرد و خاک

همان طور که قبلا هم گفتيم، وجود گرد و خاک روي مدارات الکترونيکي موجب ايجاد اتصال کوتاه هر چند ضعيف بين قطعات مختلف آن و در نتيجه اتلاف انرژي و اختلال در انتقال اطلاعات و سرانجام افت سرعت کار سيستم مي شود. هر چند ماه يک بار روي قطعات داخلي دستگاه را با يک مکنده و دستمال نخي آغشته به اندکي الکل يا مواد شوينده مجاز تميز کنيد.

5- فايل هاي خردشده

همان طور که مي دانيد، در حافظه هاي جانبي مبتني بر گرداننده ديسک سخت، ديسک به صورت مجموعه اي از قطاع ها 5 و شيار ها 6، پيکربندي 7 مي شود. از آن جا که اين ديسک با سرعت بسيار بالا مي چرخد و بازوي نوک خواندن - نوشتن 8 با سرعت به مراتب کمتري روي ديسک جلو و عقب مي رود، بهتر است که اطلاعات مربوط به يک فايل روي يک شيار نوشته شود تا با يک دور گردش سريع، هد بتواند کل آن را بخواند. اما در عمل، به دلايل بسيار(مانند کپي و حذف پياپي فايل ها) اطلاعات مرتبط، به صورت پراکنده بر روي ديسک نوشته مي شود که در اصطلاح به آن خرد و ريز شدن 9 مي گويند. سيستم عامل ويندوز براي رفع اين مشکل ابزاري به نامDisk Defragmenter را فراهم آورده است که به کنار هم چيدن و منظم سازي قطعات فايل ها مي پردازد. براي به کارگيري اين ابزار پس از کليک راست بر نام درايو به گزينه Properties و سپس لبه Tools برويد. اما توجه داشته باشيد که پردازش يک درايو چند گيگابايتي عملي بسيار وقت گير و به علت درگيري شديد هد با سطح ديسک بسيار خطرناک است. توصيه مي کنيم که اين کار را هر ماه يک بار انجام دهيد و بگذاريد که دستگاه شب تا صبح کارش را انجام دهد و مطمئن شويد که در طول مدت انجام کار، کوچک ترين تکاني به کيس و ديسک سخت وارد نمي آيد.

6- پويش خوشه هاي گمشده

در طول مدت کار با رايانه، ممکن است که بسياري از دلايل موجب ايجاد اختلال در کار ثبت اطلاعات بر ديسک سخت شود. براي نمونه خاموش شدن يا راه اندازي مجدد ناگهاني(بدون استفاده از روش هاي متعارف) موجب مي شود که فايل هاي که از ديسک سخت در رم باز شده و در حال پردازش هستند، سردرگم بمانند و برخي فايل هاي بي مورد روي ديسک باقي بمانند. به گونه اي از اين اطلاعات از دست رفته يا بلاتکليف خوشه هاي از دست رفته 10 مي گويند. يا در بدترين حالت ممکن است بخشي از ديسک به علت ضربه، ميدان مغناطيسي شديد يا ورود گرد و غبار به درون ديسک خراب شده باشد که به آن بد سکتور 11 مي گويند و در صورتي که اطلاعاتي بر آن نقاط ثبت شود، ممکن است هد روي آن گير کند و بدتر اين که خرابي را گسترش دهد. سيستم عامل ويندوز براي رفع چنين مشکلاتي نيز نرم افزاري به نام ScanDisk فراهم آورده. جاي آن با عنوان Error-Checking درست کنار Defragmenter است و تمام توصيه هاي ايمني آن نيز در مورد اين ابزار صدق مي کند.

7- فضاي حافظه مجازي

در کامپيوتر، هيچ پردازشي روي ديسک سخت انجام نمي شود. همه اطلاعات بايد اول به حافظه اصلي(رم) منتقل و سپس در ريزپردازنده پردازش شوند. اما از آن جا که معمولا ظرفيت رم نسبت به حجم اطلاعات مورد نياز براي پردازش کم است، سيستم عامل بخشي از فضاي ديسک را به عنوان حافظه مجازي 12 در نظر مي گيرد که کار رم را شبيه سازي مي کند. مکان و حجم فضاي حافظه مجازي قابل تنظيم است:
ControlPanel->System->Performance->SettingAdvanced->Advanced-> Change
اما معمولا خود ويندوز بهتر آن را مديريت مي کند و شما بهتر است که فقط مراقب باشيد که پارتيشن مربوطه(معمولا C) به اندازه کافي فضاي خالي جهت استفاده به عنوان حافظه مجازي داشته باشد!

8- ويروس

بين کاربران حرفه اي کامپيوتر اين يک ضرب المثل طنزآميز است که تا کوچک ترين مشکلي بر کامپيوتر تازه کاران رخ مي دهد، آن ها مي گويند که: «کامپيوترم ويروسي شده و بايد آن را فورمت کنم!» حرفه اي ترها فورمت ديسک سخت در اين گونه مواقع را به اين تشبيه مي کنند که انگار وقتي لوله اي در يک ساختمان مي ترکد، آن را بکوبند از نو بسازند! اما واقعيت اين است که شيوع ويروس ها در کامپيوترهاي شخصي گسترده است و بسياري از آن ها منابع سيستم و در نتيجه سرعت کار را مختل مي کنند. پس با تهيه يک ويروس کش کارآمد و به روز(و البته نسخه اصل) دستگاه خود را پاک نگه داريد.

منبع: سايت وفاق